به گزارش باشگاه خبرنگاران ؛ شهرستان از شمال وغرب به شهرستان بيرجند، از جنوب به استان‌هاي سيستان و بلوچستان و كرمان و از شرق به كشور افغانستان و شهرستان زابل ( از سيستان و بلوچستان) محدود مي‌شود.
جمعيت شهرستان نهبندان بر اساس آخرين آمارگيري بيش از 59 هزار و 700 نفر برآورد شده است. بيش از 19 هزار نفر شهري و 40 هزار نفر ديگر در روستاها سكونت دارند.
اين شهرستان داراي دو بخش، پنج دهستان با 943 پارچه آبادي است، همچنين نهبندان داراي آثار تاريخي، باستاني، طبيعي و زيست محيطي بسيار جذاب و زيبا است كه از مهم‌ترين آثار باستاني و زيست محيطي مي‌توان به ترتيب از قله شاهدژ و نهبندان، آبادهاي خوانشرف، كلوت‌ها و تالاب كجي نمكزار نهبندان اشاره كرد.
رود شور قله‌ريگ نهبندان به عنوان يكي از جاذبه‌هاي زيبا و منحصر به فرد واقع در حاشه كوير مركزي ايران(دهسلم) ياد كرد.
علاوه بر گونه‌هاي جانوي بومي اين منطقه نظير جبير، عقاب طلايي، زاغ‌بور، هوبره، شغال، روباه، گرگ و انواع مارها نيز مي‌توان گفت كه اين روخانه داراي پرندگان آبزي و كنار آبزي در فصل‌هاي زمستان و پاييز از قبيل مرغابي سر سبز و سليم طوطي است.
رود شور نهبندان هم يكي ديگر از رودخانه‌هاي دائمي نهبندان محسوب شده و اين رودخانه از روانآبهاي مناطق معدن قلعه زري، بصيران و دهسلم شكل مي‌گيرد و همراه ساير روانآبهاي مجاور طي كيلومترها جاري و به زمين فرو رفته و از كوير زنگي احمد سيستان و بلوچستان و در نهايت به درياچه هامون مي‌ريزد.
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان می گوید: رود شور نهبندان تنها رودخانه خراسان جنوبي داراي بستر سنگي در خراسان جنوبي است كه در فاصله 10 كيلومتري شهر نهبندان واقع شده است.
مسعود مستقیم ادامه می دهد :رود شور نهبندان عمده رودخانه دائمي شهرستان به شمار آمده و مهم‌ترين ويژگي زيست محيطي اين رودخانه دارا بودن بستر سنگي است كه هميشه برخي از مسيرهاي آن به دليل سنگي بودن بستر آن همچون استخرهاي آب هويدا و آشكار است.
وی می افزاید: آب اين رودخانه از روانآبهاي مجاور آن تامين مي‌شود و از ويژگي‌هاي بيولوژيكي و اكولوژيكي اين رود مي‌توان به وجود تعداد زيادي از گونه‌هاي مختلف جانور شامل عقاب طلايي، كركس، شاهين، پيغوي كوچك و ساير پرندگان شكاري اشاره كرد.
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان خاطرنشان کی کند : در فصول پاييز و زمستان پرندگان مهاجر به تعداد فراوان از قبيل گونه اردك حنايي يافت مي‌شوند همچنين آب اين رودخانه در برخي از نقاط آن به بيش از سه متر هم مي‌رسد كه بعدها استخرهاي آب فراواني در بستر اين رودخانه مشاهده مي‌شود .
*** كلوت‌هاي نهبندان از زيباترين مناطق طبيعي شرق كشور است
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان كلوت‌هاي نهبندان یکی از زيباترين و شگفت‌انگيزترين مناطق ديدني و طبيعي شرق ايران و حتي جهان عنوان می کند و می افزاید: كلوت‌ها نام عوارض طبيعي و جغرافيايي خاصي در بيابان‌هاي لوت است كه در اثر ساز و كار شگفت‌انگيز آب، باد و فرسايش زمين پديد آمدند و از جمله شگفت‌انگيزترين، زيباترين و با شكوه‌ترين مناطق ديدني و طبيعي جهان به شمار مي‌روند.
مستقیم خاطرنشان می کند: كلوت‌هاي نهبندان در طي فرسايش ميليون ساله در حاشيه كوير لوت ايران به وجود آمدند و اين پديده طبيعي از مهم‌ترين جاذبه‌هاي طبيعي و شگفت‌انگيز عوارض بياباني جهان محسوب مي‌شود.
وی یاد آور می شود :كلوت‌هاي نهبندان از حيث وجود گونه‌هاي جانوري و گياهي در جهان بي‌نظير و از تنوع زيستي نسبتا بالايي برخوردار است و اين منطقه تا كنون مورد حفاظت قرار نگرفته كه هم اكنون به منظور ارتقا سطح به عنوان اثر طبيعي ملي به مسئولان پيشنهاد شده است.
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان می گوید: موقعيت اين كلوت‌ها در جنوب خراسان جنوبي و در غرب شهرستان نهبندان در حاشيه محور نهبندان به كرمان و در فاصله شش كيلومتري شهر نهبندان واقع شده و با ارتفاع يك‌هزار و 86 متر از سطح دريا قرار دارد.
مستقیم با بیان اینکه اين كلوت‌ها داراي يك‌هزار و 134 هكتار وسعت است می افزاید: اين پديده طبيعي موجود در نهبندان جز تنهاترين كلوت‌هاي ايران است كه داراي پوشش گياهي و گونه‌هاي جانوري است.
وی اضافه می کند:حد و حدود پيشنهادي و دقيق اين كلوت‌ها در جهت عقربه‌هاي ساعت شمال، شرق، جنوب و غرب اين طور بيان شده كه از طرف شمال در مرزهاي شمالي كلوت هاي محور نهبندان به كرمان و رشته كوه بوبك، از طرف شرق در دامنه شرقي كلوت دشت قله‌ريگ، از جنوبي در دامنه جنوبي كلوت‌هاي دشت قله‌ريگ و *** تالاب كجي نمكزار با ويژگي‌هاي خاص جاذبه گردشگري
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان می گوید: تالاب كجي نمكزار نهبندان با دارا بودن مناظر زيباي طبيعي و ويژگي‌هاي خاص مهم‌ترين و بهترين جاذبه زيست محيطي و گردشگري نهبندان به شمار مي‌آيد.
مستقیم با بیان اینکه تالاب طبيعي و زيباي كجي نمكزار نهبندان در 75 كيلومتري شمال شهر نهبندان و در حاشيه محور اين شهرستان به بيرجند قرار گرفته است می افزاید: مساحت اين تالاب 22 هزار هكتار و 765 مترمربع است و تالاب كجي نمكزار نهبندان با توجه به خشكسالي اخير در شهرستان اما همچنان زنده و ديدني است.
وی با بیان اینکه اين تالاب شوره‌زاري وسيع است كه به خاطر پايين بودن از سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف، محل تجمع زهاب منطقه شده و با توجه به شوري زياد خاك آن به درياچه‌اي پوشيده از نمك و به رنگ سفيد تبديل شده است خاطرنشان می کند : از آنجايي كه در فصل‌هاي پاييز و زمستان تالاب كجي نمكزار نهبندان داراي آب است، اين تالاب محل امني براي پرندگان آبزي و كنار آبزي است و هر ساله تعداد زيادي از پرندگان مهاجر در آن مامن و سكنا مي‌كنند.
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان یاد اور می شود: اين تالاب با برخورداري از برآمدگي‌هاي خشكي همراه با پوشش گياهي مناسب براي تخمگذاري پرندگان محسوب مي‌شود.
مستقیم با اشاره به اینکه قيچ، تاغ و گز از گياهان و پوشش گياهي مهم و عمده تالاب كجي نمكزار نهبندان به شمار مي‌رود اظهار می دارد: به دليل بارندگي‌ها و رحمت الهي در شهرستان اين تلاب از آب پر و مواج شده كه در كنار آن بوته‌هاي فراوان گز، آتريپلكس، هالوكنموم و ني به چشم مي‌خورد.
وی اظهار می کند: گونه‌هاي پرندگان مهاجر آبزي و كنار آبزي اين تالاب 14 گونه برآورد شده و از اين پرندگان مهاجر مي‌توان به عقاب طلايي، زاغ‌بور، دال، زاغي، كنجشك درختي، پرستو، هدهد، دم جنبانك ابلق، چكاوك كاكلي، هوبره، سبزه قبا، جغد كوچك، بلدرچين معمولي و زاغ نوك قرمز اشاره كرد.
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان ادامه می دهد : زاغ‌بور منحصربه فردترين و پرنده آندميك ايران به شمار مي‌آيد و تالاب كجي نمكزار نهبندان زيستگاه اين پرنده زيبا است.
مستقیم می گوید: از زاغ‌بور به عنوان جواهر كمياب و نادر كوير ياد مي‌كنند همچنين اين پرنده با زيبايي‌هاي خاص خود يكي از قابليت‌هاي گردشگري كشور و شهرستان نهبندان محسوب مي‌شود.
***هوبره يكي از پرندگان زيبا زيستگاه‌هاي طبيعي شهرستان نهبندان است
وی ادامه می دهد: هوبره از پرندگان زيبا زيستگاه‌هاي طبيعي شهرستان نهبندان و كويرهاي ايران محسوب مي‌شود.
رييس اداره حفاظت محيط زيست نهبندان تصریح می کند: هوبره از نظر ظاهري شبيه بوقلمون است و به طور كلي پر و بال قهوه‌اي زير تنه خاكستري و دسته پرهايش سياه و سفيد بلند كه از دو طرف گردنش آويزان و حالت دامن مانندي دارد.
متقیم اذعان می دارد: زيستگاه اصلي اين پرنده در مناطق دشتي، تپه‌ماهورها، ريگزارها، بيابان‌ها، نواحي كويري با بوته‌هاي پراكنده يا علف‌هاي كوتاه و حاشيه گند مزارع است.
وی با بیان اینکه حدود ۳۲ نوع پرنده هوبره در دنيا وجود داردیادآور می شود: اين پرنده در شب پرواز مي‌كرده و نياز زيادي به آب نداشته ولي در بعدازظهرها در مناطقي كه آب وجود دارد مانند آبدان‌ها و حوضچه‌هاي آبي به وضوح ديده مي‌شوند كه اين شاخصه‌ها از ديگر ويژگي‌هاي هوبره است. /س