به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران؛فرشاد اسماعیل‌زاده شامگاه چهارشنبه در پایان بازدید خبرنگاران از طرح ساماندهی هورالعظیم این طرح را از پروژه‌های حساس و استراتژیک کشور عنوان کرد و اظهار داشت: اجرای طرح ساماندهی هورالعظیم علاوه بر تامین امنیت، قاچاق را نیز در این منطقه ریشه کن کرده است.
وی طرح ساماندهی تالاب هویزه را شامل چند پروژه از جمله احداث دایک، احداث ۱۳ سازه سرریز، فنس کشی، برق رسانی و...، با هدف کلی کنترل سطح و عمق تالاب با احداث خاکریز حفاظتی برای استقرار نیروهای نظامی، احداث سازه‌های سرریز برای استفاده بهینه از منابع آبی و فراهم کردن زمینه‌های اشتغال عنوان کرد.
اسماعیل‌زاده اظهار داشت: احداث دایک مرزی از مهم‌ترین این پروژه هاست که خط مرزی را بر اساس قطعنامه‌های بین المللی تثبیت کرد.
وی با اشاره به اینکه تالاب هویزه با جاده‌های جنگی سیدالشهدا، شهید همت، شط علی و امام رضا به پنج مخزن تقسیم می‌شود، افزود: این مخازن از سمت غرب به دایک مرزی و از شرق به جاده‌های شهید باکری، دژ استانداری محدود می‌شود.
مدیر امور اجرایی طرح‌های جنوب دشت آزادگان طول این دایک مرزی را ۱۰۴ کیلومتر با عرض بیش از هفت متر و ارتفاع متوسط پنج متر عنوان کرد و افزود: محورهای اجرای دایک از جنوب به طلائیه و از شمال به جاده چذابه منتهی می‌شود و پروژه از طریق جاده‌های هور قابل دسترسی است.
وی با بیان اینکه این پروژه از سال ۷۹ آغاز و مهر ماه امسال خاتمه یافت، در مورد دلایل تاخیر ۱۱ ساله در اجرای این پروژه توضیح داد: این منطقه جنگی و شرایط اجرای پروژه ویژه بود. عمده اراضی آغشته به مین و مواد ناریه بوده که پاکسازی آن زمان بر بود؛ همچنین قرار گرفتن این پروژه روی خط مرزی، نبود امنیت و شبیخون اشرار و گروهک‌های منافق نیز کار در منطقه را سخت می‌کرد و برگزاری مانورهای نظامی، تاخیر ایجاد می‌کرد.
به گفته وی، در زمان کار به دلیل انفجار مین تلفات زیادی اتفاق افتاد، همچنین تعداد زیادی مین، گلوله‌های عمل نکرده و توپ خمپاره کشف شد.
اسماعیل‌زاده تاکید کرد: با اختصاص ۳۵ میلیارد تومان اعتبار در سال ۸۷ این پروژه سرعت گرفت و در مجموع ۶۳ میلیارد تومان برای آن هزینه شده است.
وی همچنین در مورد مزایای اجرای طرح ساماندهی توضیح داد: با اجرای طرح ساماندهی نیروهای نظامی ۱۷ کیلومتر (از عقبه و جاده باکری تا نقطه صفر مرزی) عقب‌نشینی و در نقطه صفر مرزی مستقر شدند و به عبارتی مرز از حالت نظامی به انتظامی تغییر یافت، این امر علاوه بر تامین امنیت منطقه باعث آزادسازی اراضی شد، مهاجران و ساکنان بومی امکان یافتند که به محل سکونت خود بازگردند و صید و کشاورزی داشته باشند، در حالی که پیش از این اراضی ممنوعه بودند.
* آب را نگه می‌داریم
مجری طرح ساماندهی هورالعظیم با اشاره به اینکه رودخانه کرخه و شاخه‌های فصلی آن منابع آبی تامین کننده هورالعظیم در خاک ایران را تشکیل می‌دهند، گفت: رودخانه دجله نیز در گذشته این تالاب را در عراق تغذیه می‌کرد، اما مسیر آن سال‌ها پیش منحرف شده و در حال حاضر از سمت عراق آبی وارد این تالاب نمی‌شود.
وی افزود: به صورت طبیعی شیب تالاب به سمت عراق است و همیشه آبی که از سمت کشور ما وارد تالاب می‌شود در ابتدا قسمت عراقی تالاب را پر می‌کند و آب مازاد، هور کشور ما را پر می‌کند.
اسماعیل‌زاده خاطرنشان کرد: سازه‌های سرریز حدفاصل مخازن با وظایف خاص پیش بینی شده و برای تبادل آبی بین مخازن تالاب در زمان سیلاب و زمان‌های نرمال تعریف شده‌اند.
به گفته وی، با اجرای این طرح، آب مازاد مخازن در زمان سیلاب به بخش عراقی هور سرریز می‌شود، اما در زمان‌های نرمال آب ورودی از کرخه در قسمت ایرانی تالاب باقی می‌ماند و تالاب شکل خود را حفظ می‌کند.
وی در مورد اینکه مرزهای سیاسی نباید روی حیات تالاب تاثیر داشته باشد، گفت: با وجودی که هر کشور باید حق آبه تالاب را رعایت کند، اما در حال حاضر هورالعظیم در عراق خشک شده و فقط از سمت ایران آب به آن وارد می‌شود.
این مقام مسئول در سازمان آب و برق خوزستان ادامه داد: با توجه به احداث سد کرخه و کنترل آب‌های ورودی به هورالعظیم، تداوم کاهش نزولات جوی در سال‌های اخیر و عدم تامین حقابه هور از سوی کشور عراق سطح ذخایر آبی به شدت کاهش یافته، ورودی تالاب از سمت کرخه نیز به اندازه‌ای نیست که هم قسمت عراقی و هم قسمت ایرانی تالاب را پرآب کند، به همین دلیل ما می‌خواهیم آب را برای خودمان نگهداری کنیم.
به گفته وی، این دایک باعث می‌شود آب ورودی از کرخه در کشور بماند و آب مازاد به عراق برود، بنابراین قایقرانی، صید و کشاورزی در منطقه رونق می‌گیرد.
وی در مورد وضعیت کنونی پنج مخزن هورالعظیم گفت: در حال حاضر مخازن یک و ۲ کاملا آب دارند، در مخزن شماره ۳ که برای اکتشافات نفتی خشک شده بود حدود دو هفته پیش به دستور استاندار آب رهاسازی شد، مخزن شماره ۴ از زهاب‌های کشاورزی و مخزن شماره ۵ از زهاب‌های نیشکر با EC حدود ۵ هزار میکروموس پر شده است.
اسماعیل‌زاده اظهار داشت: با توجه به اینکه هورالعظیم منشاء بخشی از گرد و غبار است این امر شکل گیری این پدیده در کشور را نیز کاهش می‌دهد.
وی ورودی آب به تالاب را متغیر و بر اساس برداشت آب در روستا‌ها و شهرهای بالادست عنوان کرد و گفت: هم اکنون ورودی آب به تالاب بین ۱۰ تا ۱۵ مترمکعب بر ثانیه است.
هورالعظیم یکی از زیستگاه‌های حساس و منحصربه فرد کشور و تنها بازمانده تالاب‌های عظیم «بین النهرین» است که در سال‌های اخیر به دست عوامل مختلف تهدید به نابودی شده است. این تالاب که مجموعه‌ای از اکوسیستم هوا، زمین و آب است.
هورالعظیم با ۴۵۰ هزار هکتار وسعت در غرب استان خوزستان و جنوب غربی ایران، خط مرز زمینی دو کشور ایران و عراق را تشکیل می‌دهد که یک سوم آن در ایران و دو سوم آن در خاک عراق قرار دارد.
از نظر جهانی این تالاب یکی از توقفگاه‌های اصلی مهاجرت پرندگان است. علاوه بر این، برخی گونه‌های منحصر به‌فرد گیاهی و جانوری، که برخی نیز در حال انقراض هستند، در این زیست‌بوم وجود دارد. وجود جوامع بومی یونیک در این حوزه تاریخی، ایجاد تعادل هیدرولوژیکی، مهار آلودگی و تعدیل سیلاب در جلگه خوزستان از ویژگی‌های منطقه‌ای این تالاب است که اهمیت آن را دوچندان می‌کند. با این وجود، وسعت هورالعظیم در سال‌های اخیر به دلیل احداث خاکریز‌ها و جاده‌های متعدد نظامی در منطقه و کاهش آب ورودی به آن، بسیار کاسته شده است.
جاده‌های باقیمانده از زمان جنگ عملا تالاب را به پنج قطعه یا مخزن مختلف تقسیم کرده است.
مهم‌ترین مشکل هورالعظیم در حال حاضر وجود میادین نفتی و حفاری‌های شرکت نفت در این تالاب است که تنها به لوله‌های نفتی خلاصه نمی‌شود و مخازن نفتی، چاه‌های نفت و حفاری در این تالاب بسیار مشکل‌ساز شده است. /س