گزارش خبرنگار اقتصادي باشگاه خبرنگاران حاکي است ،صحبت از یک جاه طلبی است، جاه طلبی که پیش از آنکه هدفی اقتصادي را به دنبال داشته باشد نگاهی سیاسی یا به تعبیری دیگر خوش خدمتی یک ارباب از نگاه خودشان بزرگ می تواند باشد.
صحبت از یک بلوف است، بلوفی که شاید مرهمی باشد بر عصبانیت حاصل از ناآرامی ها این روزهای استانی نفت خیز بنام الشرقیه که مراکز مهم تولید طلای سیاه در کشور سعودی ها است. شاید هم می خواهند جوی تبلیغاتی و مانوری سیاسی به راه بیندازند درجهت سرپوش گذاشتن در حمایت از شیعیان مظلوم بحرین راه بيندازند؟! ولی هرچه هست صنعتی که در این کشور تمام و کمال در اختیار آمریکا و غربی ها است این روزها ادعا می کند که کمبود نفت ایران را در بازارهای جهانی جبران خواهد کرد!!!
شاید چنین ادعاهای پوچی جز گردانندگان شرکت آرامکو عربستان سعودی (شرکت نفت عربستان) که شما آن را بخوانید آرامکوی آمریکا جای تعجب نداشته باشد.
این ادعاها تا آنجا پیش رفته که اخیرا هاروی موریس تحلیلگر معروف انرژی در نیویورک تایمز این ادعا یک مقوله توخالی می داند و می گوید: تنش های میان ایران و غرب در خصوص تحریم های ضد ایرانی و نوع پاسخ احتمالی ایران همچنان قیمت نفت را در مرز100 دلار ثابت نگه داشته است و جایگزینی نفت ایران تنها با بازکردن شیرهای نفت عربستان سعودی امکان پذیر نیست.
این تحلیل گر اشاره به این مطلب دارد، درصورتیکه سعودی ها بخواهند تولید خود را به بالاترین حد ممکن برسانند واقعیتی است که قیمت نفت خام را افزایش می دهد و این درحالی است نفت خام عربستان سنگین بوده و امکان استفاده از آن در پالایشگاه هایی که نفت سبک ایران را استفاده می کنند،ممکن نیست.
در همین رابطه گنت پولاک در مقاله ای جداگانه در نیوپایلیک می نویسد: سعودی ها اعلام کرده اند که می توانند با افزایش میزان تولید، نفت خارج شده ایران از بازار را جبران کنند اما بسیاری از تحلیل گران درباره ظرفیت ریاض برای اجرای شدن چنین ادعایی حداقل در کوتاه مدت شک دارند.
این روزنامه آمریکایی ادامه می دهد، عملی نشدن ادعای عربستان سعودی می تواند موجب افزایش قیمت چشمگیر قیمت نفت در بازار شود و با وجود فشارهای آمریکا علیه هند و کره جنوبی برای هم سویی با سیاست های ایالات متحده پیش بینی می شود که چین به عنوان یک خریدار حمایت خود را از صادرات نفت ایران اعلام کند.
روزنامه آمریکایی کریستین ساینس مانیتور که اخیرا در گزارشی به معرفی 5 مشتری پروپاقرص نفت ایران یعنی چین، هند، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه پرداخته اشاره ای به صادرات نفت ایران به چین در نیمه اول سال میلادی گذشته داشته و اعلام کرده که این کشور در این مدت 22 درصد صادرات نفت ایران را به خود اختصاص داده و براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا(EIA) در شرایطی که کشورهایی نظیر ایتالیا و انگلیس واردات نفت خود را از ایران کاهش داده اند، چین واردات خود از ایران افزایش داده است.
این روزنامه آمریکایی در ادامه اضافه می کند: به رغم فشارهای آمریکا صادرات نفت خام و دیگر فرآورده های نفتی ایران به چین در سال گذشته در مجموع به 540 هزار بشکه در روز رسید که نسبت به رقم سال ماقبل 426هزار بشکه در روز افزایش یافته است.
به عربستان برگردیم، با نگاه به شرایط فعلی تولید و ذخایر نفتی این کشور با یک بلوف دیگر مواجه می شویم که نشان می دهد بلوف اخیر تأمین نفت ایران خیلی هم نباید جای تعجب را باقی بگذارد.
این کشور به لطف خوش خدمتی به اربابان غربی و اختیار تام آمریکایی در شرکت آرامکو به اصطلاح عربستانی سالانه حدود 5/3 میلیارد بشکه نفت را برداشت می کنند که اگر بخواهیم حجم آن را از 2000تا 2009 حساب کنیم با رقمی حدود 35 میلیارد بشکه مواجه می شویم ولی این کشور حجم ذخایر خود را در سال 2000، 264 میلیارد بشکه و در کمال تعجب درسال 2009 هم 264میلیارد بشکه اعلام کرد در حالی که این کشور درسال های اخیر هیچ گونه کشف جدید هیدرو کربوری را گزارش نکرده است.
مقامات عربستانی در برخی از اوقات پا را فراتر گذاشته و میزان ذخایر نفتی خود را تا 300 میلیارد بشکه نیز اعلام کرده اند، در صورتیکه این فرض را درست نیز لحاظ کنیم، اگر حجم ذخایر این کشور 40 درصد کمتر از حداکثر میزان ذخایر ثبت شده فعلی بدانیم میزان ذخایر باقیمانده این کشور حدود 180 میلیارد بشکه می تواند باشد و به حساب آوردن 120 میلیارد بشکه نفتی که از آغاز کشف نفت این کشور تولید شده، رقم 300 میلیارد بشکه رقمی است که می توان فقط آن را به حداکثر ذخایر نفتی عربستان از ابتدای کشف تا به امروز نسبت داد و این حجم ربطی به ذخایر باقیمانده نفتی این کشور ندارد.
سعد الله زارعی، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با روزنامه رسالت ادعای عربستان مبنی بر جبران تولید نفت ایران را تنها یک ادعای خلاف واقعیت می داند و می گوید: براساس این گزارش اوپک ظرفیت تخصصی تولید نفت در عربستان 9 میلیون و 700 هزار بشکه در روز است و این کشور در مقطع فعلی تنها 9 میلیون و 200 هزار بشکه نفت تولید می کند و حداکثر ظرفیت افزایش این کشور نیز می تواند 500 هزار بشکه در روز باشد و در صورتیکه توان تولید نفت صادراتی ایران 2 میلیون و 500هزار بشکه در روز است.
وی همچنین با اشاره به اینکه ایران بخش عمده ای از صادرات نفت عراق را پشتیبانی می کند افزود: از این رو میزان صادرات نفت ایران از این طریق حدود 3 میلیون و 700 هزار بشکه در روز است که سعودی ها هرگز توانایی تولید این میزان نفت را نخواهند داشت.
زارعی خاطرنشان کرد: تلاش برایپايان دادن به صادرات نفت ایران برابر است با حذف 12 میلیون بشکه نفت که هر روز از تنگه هرمز عبور می کند.
براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا(EIA)عربستان با افزایش ظرفیت 2/1 میلیون بشکه در روز از میدان Khurais ظرفیت تولید پایدار نفت خود را درسال 2010 به حدود 12 میلیون بشکه در روز رسانده است. این درحالیست که هفته نامه Business week در ژوئیه 2008 عنوان کرده بود که عربستان سعودی اگر هم بتواند تاسال 2010 ظرفیت تولید خود را به 5/12 میلیون بشکه در روز برساند، تنها برای مدت کوتاهی و آنهم در مواقع اضطراری خواهد توانست آن را عملیاتی کند و در این سال می تواند تولید پایدار خود را حداکثر به 10 میلیون و 400 هزار بشکه در روز برساند.
جالب تر اینکه علی النعیمی وزیر نفت عربستان سعودی نیز در کنفرانسی خبری در وین در مورد سقف تولید عربستان، تولید این کشور را در ماه نوامبر 2011 حدود 10 میلیون و 47هزار بشکه در روز اعلام کرد که پیش بینی هفته نامه Business week تقریبا مطابقات می کند.
این موضوع نشان می دهد همان طور که کارشناسان انرژی پیش بینی کرده اند، اگرچه عربستانی ها از طریق پروژه های بالادستی خود ممکن است به ظرفیت تولیدی بیشتری دست پیدا کرده باشند اما با لحاظ افت طبیعی سالانه از مخازن تولیدی، شاید تنها باید روی تولید حدود 10 میلیون بشکه در روز حساب باز کنند، 10 میلیونی که درصورت تولید خود به واقع نمی دانند از چه طریق و چگونه تولید شده چرا که گردانندگان اصلی آرامکو که همان آمریکایی ها هستند، اهدف آن را معین می کنند.
گزارش از سامان قدوسی/ع