به گزارش باشگاه خبرنگاران، دكتر حسین خدمت افزود: نخستین عامل موثر بر سوءجذب مواد غذایی، وضعیت دهان و دندان است. برخي از افراد به علت ابتلا به بیماری هایی مانند پوسیدگی دندان نمی توانند به خوبی غذاها را بجوند و خرد كنند. همین عامل باعث سوءجذب می شود وآنان هنگام دفع مواد غذایی، مواد را به همان شكلی كه خورده اند دفع می كنند.
این فوق تخصص گوارش با اشاره به تاثیر بزاق دهان بر جذب مواد غذایی اظهار كرد: بزاق دهان مراحل اولیه جذب و هضم مواد غذایی را انجام می دهد بنابراین افرادی كه دچار خشكی دهان هستند یا با دهان نفس می كشند دچار سوء جذب می شوند چرا كه بزاق آنان به اندازه كافی ترشح نمی شود بنابراین مراحل اولیه هضم و جذب مواد غذایی انجام نمی شود این در حالیست كه بزاق، غذا را نرم می كند و قدری در هضم كربوهیدرات ها نقش دارد.
وی درباره تعریف سوءجذب گفت: زمانی كه مواد غذایی به طور طبیعی تجزیه و به ذرات میكروسكوپی تبدیل نشوند، فرد دچار سوءهضم می شود اما هنگامی بیمار به سوء جذب مبتلا می شود كه برخی عوامل مانع ورود طبیعی این ذرات میكروسكوپی از روده باریك به جریان خون شوند البته می توان هردوی این حالات را سوءجذب نامید. بعضی افراد این حالت را سوء هضم می شناسند.
وی با بیان اینكه اختلال در هریك از عوامل موثر بر هضم و جذب غذا موجب ابتلای فرد به سوءجذب می شود، اظهار كرد: اگر معده به دلایلی مانند وجود زخم، تومور، جراحی شده باشد فرد دچار سوء جذب می شود چرا كه بخشی از هضم و جذب برخی مواد غذایی مانند ویتامین B۱۲ در معده انجام می شود.
خدمت اضافه كرد: اگر اسید معده دچار مشكل شده باشد پروتئین ها به خوبی هضم نمی شوند. از سوی دیگر در صورت صاف شدن پرزهای معده یا نازك شدن جداره آن به علت افزایش سن یا ابتلا به بیماری هایی مانند عوارض التهابی،عفونت های میكروبی با میكروب هلیكوباكترپایلوری فرد دچار سوء جذب می شود.
وی با بیان اینكه لوزالمعده مهمترین عضو در هضم مواد غذایی است، اظهار كرد: آنزیم های موجود در لوزالمعده باعث هضم چربی ها، قندها و پروتئین ها می شود بنابراین اگر این عضو به هر دلیلی آسیب ببیند بیمار با مشكل جدی در هضم و جذب مواد غذایی روبرو می شود.
این فوق تخصص گوارش افزود: ورم لوزالمعده به صورت حاد و مزمن و جراحی لوزالمعده باعث سوءجذب می شود و مصرف برخی داروها و الكل از علل ابتلا به ورم حاد لوزالمعده است علاوه برآن اگر۷۰ درصد لوزالمعده به هر دلیلی دچار مشكل یا از بدن خارج شود، بیمار دچار سوءجذب می شود.
وی با اشاره به نقش كبد در هضم و جذب مواد غذایی اظهار كرد: اگر كبد بیش از ۸۰ درصد از كارایی خود را از دست بدهد، بیمار دچار سوء جذب و سوء هضم می شود چرا كه كبد نقش مهمی در جذب چربی ها و ویتامین های محلول در چربی (ویتامین های A, E , D, K) دارد و در صورت بروز مشكلی در كبد فرد دچار كمبود این ویتامین ها می شود.
این فوق تخصص گوارش افزود: علاوه بر نارسایی مزمن كبدی، بیمارانی كه به علت ابتلا به مسمومیت های خاص یا بیماری های ویروسی دچار نارسایی حاد كبدی می شوند، سوء جذب را تجربه می كنند.
خدمت با اشاره به مجاری صفراوی اظهار كرد: اگر مجاری صفراوی به دلایلی مانند سنگ صفرا، تومور، التهاب، تنگ یا مسدود شود صفرا به اندازه كافی وارد روده نمی شود بنابراین بیمار دچار سوء جذب به ویژه جذب ناقص چربی ها می شوند.
این فوق تخصص گوارش افزود: روده باریك تنها اندامی است كه انتقال مواد غذایی خرد شده به خون از طریق آن صورت می گیرد و فرد در صورت ابتلا به بیماری هایی مانند عفونت ها و التهاب های مزمن، دچار سوء جذب به مدت طولانی می شود علاوه بر آن مبتلایان به مسمومیت های حاد غذایی، عفونت های ویروسی حاد كه به اسهال و استفراغ منجر می شود سوء جذب را تجربه می كند.
وی در ادامه گفت: برخی بیماری ها مانند سلیاك، التهاب روده باریك را در پی دارد و ممكن است بیمار سوء جذب شدید و مزمنی را تجربه كند. مبتلایان به سلیاك تحمل پروتئین غلات را ندارند و نمی توانند آنرا مصرف كنند این در حالی است كه سلیاك بیماری شایع و مهمی است.
این فوق تخصص گوارش افزود: بیمارانی كه بخشی از روده باریك آنها به عللی مانند ابتلا به تومور و التهاب برداشته می شود نیز دچار این مشكل در تمام طول عمر خود می شوند. مگر آن كه اقدام درمانی خاصی برای آنان صورت گیرد و این افراد داروهای جبرانی مصرف كنند. علاوه بر آن افرادی كه شكم آنان پرتودرمانی می شود ممكن است دچار سوءجذب شوند.
خدمت شایع ترین علت سوء جذب را كمبود آنزیم لاكتاز برشمرد و اظهار كرد: این آنزیم در روده باریك وجود دارد اما افرادی كه با كمبود آن مواجه هستند پس از مصرف شیر، بستنی و ماست دچار علایمی مانند نفخ، دل پیچه و اسهال می شوند و سوء هضم و سوء جذب را تجربه می كنند.
وی به افرادی كه دچار كمبود آنزیم لاكتاز هستند، توصیه كرد: شیر را به تدریج بنوشند یا ماست را جایگزین آن كنند چرا كه در ماست مقداری لاكتاز وجود دارد.
خدمت تاكید كرد: لازم است این گونه افراد به طور كلی از مصرف لبنیات خودداری نكنند چرا كه دچار پوكی استخوان می شوند. این در حالی است كه پوكی استخوان بیماری شایع، شدید و مخربی است.
این فوق تخصص گوارش در ادامه گفت: اگر پزشك تشخیص دهد كه فرد دچار كمبود آنزیم لاكتاز است می تواند همراه شیر، قرص شیر مصرف كند. در این شرایط فرد می تواند از مواد مغذی شیر بهره كافی را ببرد.
خدمت در پایان اظهار كرد: ۳۰ درصد از افراد جوامع مختلف دچار سوء هضم و سوء جذب هستند كه سالم نبودن دندان ها، تند تند غذا خوردن، صرف غذا همراه با استرس از جمله عوامل دچار شدن به این عارضه است و استرس باعث بلعیدن هوا همراه غذا می شود./ع