تقي محمدي فكور زاده، شاعر در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران ضمن بيان مطلبي با مضمون تاثير بالاي فال حافظ در جاري شدن محبت درشب يلدا، افزود: حافظ خواني، سنتي ماندگار در ميان سنت هاي به فراموشي سپرده شده زمانه كنوني بوده و از طرف مردم با جديت حفظ و رعايت شده است.
وي با اشاره به معناي يلدا و نامگذاري اين شب به بهانه گذر از آشفتگي و رسيدن به آرامش، گفت: حافظ خواني در شب يلدا، نتيجه اي جز ماندگاري شعر حافظ در تمامي دوره هاي تاريخي، ثبت آن به عنوان يك اثر ادبي شناخته شده درسطح جهان و انس هر چه بيشتر مردم با ادبيات را به دنبال ندارد.
اين شاعر اظهار داشت: بي علاقگي اكثر مردم به كتابخواني نيز از اثرگذاري در سنت ديرينه حافظ خواني درشب يلدا ناتوان بوده و امروز به حافظ و حافظ خواني بهاي زيادي داده مي‌شود.
فكور زاده به تحول و ماندگاري نهفته در معاني عميق شب يلدا اشاره كرد و گفت: اين تحول و ماندگاري، نقطه اشتراك حافظ و شب يلدا است.
* شب يلدا، شب حافظ خواني است
همچنين، بخشعلي قنبري، مثنوي شناس و كارشناس ترجمه قرآن درباره جايگاه حافظ و حافظ خواني در شب يلدا گفت: شب يلدا با توجه به باور اكثر مردم به زدن تفألي به كتاب حافظ، شب حافظ خواني است.
وي افزود: اشعار حافظ به دليل تو درتو بودن و توانايي در فراگيري تمامي سلايق موجود در طينت انسان هاي علاقمند به مطالعه اين اشعار، راه را بر شكل گيري هر گونه دريافتي از اين بخش از متون ادبي فارسي را باز گذاشته است.
اين مثنوي شناس تاكيد كرد: هيچ فردي توان انكار دريافت فرد ديگري از اشعار حافظ را ندارد.
قنبري با اشاره به پررنگي جنبه زيبايي شناختي سخن حافظ از نظر ريتم و چينش واژگان، اظهار داشت: حافظ، مقبول و مطلوب همه انسان ها بوده و جايگاه ويژه اي در سنت هاي ديرينه ايرانيان دارد.
وي تصريح كرد: ادبيات مردم ايران، ادبياتي شفاهي بوده و به همين دليل، وضعيت كتابخواني در ايران بسيار پايين است.
اين كارشناس ترجمه قرآن، افزود: البته، حافظ از اين قائده مستثني بوده و نياز جامعه به تدوين تفاسير بيش از پيش از اشعار اين شاعر نام آشناي ادبيات فارسي، گواه اين استثنا است
* حافظ در وانفساي ادبيات، ماندگار است
محمد بقايي ماكان، اقبال شناس و كارشناس ادبيات كلاسيك با اشاره به نامحدودي زماني اشعار حافظ گفت: اشعار حافظ به دليل توانايي در بيان انسانيت در طول تاريخ بشر، در قالب زمان نمي‌گنجد.
وي افزود: حافظ از ازل تا ابد انسان را درگير خود كرده و شناخت انسان يكي از شئونات حافظ است.
اين اقبال شناس اظهار داشت: حافظ، جايگاه خود را در ميان سنت هاي مرتبط با مراسم ويژه شب يلدا حفظ كرده است.
بقايي ماكان با اشاره به پايين بودن سطح مطالعه در كشور گفت: حافظ خواني و شعر نيز همچون ساير ابعاد ادبيات فارسي تا اندازه معيني تحت تاثير اين وضعيت نامناسب مطالعه در كشور قرار گرفته است.
وي خاطر نشان كرد: البته، حافظ در اين وانفساي ادبيات برخلاف اكثر شاعران مطرح در دوران هاي تاريخي ادبي، ماندگاري خود را تا اندازه بالايي حفظ كرده است.
* حافظ از بند فراموشي گريخته است
همچنين، سعيد ناظمي كارشناس ادبي، شاعر و طنز پرداز ضمن بيان مفهومي با مضمون گريختن حافظ از بند فراموشي افزود: واژه يلدا مفهومي برآمده از زايش داشته و در طول ساليان متوالي به بخشي از تاريخ فرهنگ ايرانيان تبديل شده است.
وي گفت: بلندترين شب سال به دو نام يلدا و چله مورد توجه ايرانيان قرار گرفته و اين روز در گذشته نه چندان دور، نمادي از برابري مردم و دولتمردان بوده است.
اين كارشناس ادبي با اشاره به تبديل اين شب به يكي از مناسبترين شب ها براي گردهمايي خانواده ها و شب نشيني، اظهار داشت: در گذشته، گذر كشاورزان از زمان كاشت، داشت و برداشت و ورود آن ها به دوران انتقال محصولات باقيمانده به بازار فروش بهانه اي براي شكل گيري شب يلدا بوده است.
ناظمي تاكيد كرد: از ميوه هاي مرسوم در شب يلدا مي‌توان به انار و هندوانه به دليل ريشه دار بودن آن ها در فرهنگ تمامي اقوام ساكن در ايران، اشاره كرد.
وي درباره جايگاه حافظ در ساختار شب يلدا گفت: حافظ خواني در ساختار شب يلدا، همچنان جايگاه خود را حفظ كرده، اما به طور كلي روند انتقال ادبيات از گذشته به حال بسيار كند بوده است.
اين شاعر با اشاره به حذف نام اكثر شاعران نام آشنا در دوران هاي مختلف ادبي از تاريخ ادبيات امروز، تصريح كرد: حافظ هم در اين ميان با اغلاط خوانشي چشمگيري مواجه شده است./ي2