یکی از خطراتی که محیط‌زیست بسیاری از کشورهای جهان را تهدید می‌کند چالش کم‌آبی است؛ موضوعی که در کنار تغییرات اقلیمی شرایط را برای زندگی سالم سخت و دشوار کرده است؛ در حقیقت ما در جهانی زندگی می‌کنیم که با کمبود آب شیرین روبروست.

یکی از سرزمین‌هایی که استعداد پذیرش بحران آب را دارد ایران است؛ بیش از ۹۰ درصد از اقلیم ایران خشک و نیمه‌خشک که همین موضوع مدیریت صحیح منابع آب را طلب می‌کند.

با شروع فصل پاییز امسال، هواشناسی و کارشناسان آن خبر از وقوع پدیده‌ای به نام «آل نینو» و بارش‌های فراتر از حد نرمال برای کشور و همچنین استان لرستان را دادند، موضوعی که موجب امید برای تقویت منابع آبی کشور و همچنین افزایش حجم آب مخازن سدها شد.

اما باگذشت روزها و ماه‌ها از فصل پاییز نه‌تنها خبری از پدیده «آل نینو» و وقوع بارش‌های فراتر از حد نرمال نبود، بلکه بارندگی‌ها نسبت به سال گذشته و همچنین بلندمدت کاهش چشمگیری پیدا کرد، این امر نگرانی کارشناسان و متولیان را برای به همراه داشته و نگران هستند که چنین شرایطی در فصل زمستان هم تکرار شود، شاهد بارش‌های مؤثری نباشیم و در فصل تابستان با بحران جدی خشکسالی و کمبود آب مواجه شویم.

کارشناسان و متولیان امر می‌گویند احتمالاً پای «تغییر اقلیم» در میان است و در صورت استمرار این شرایط باید خود را برای تابستانی خشک و بی آب آماده کنیم.

کاهش بارش‌های پاییزی در شهرهای لرستان

بهروز مرادپور مدیرکل هواشناسی لرستان  اظهار داشت: بارش سال زراعی برای کشاورزان از ابتدای مهرماه هر سال شروع و تا پایان شهریورماه ادامه خواهد داشت.

وی با بیان اینکه بارش‌های زراعی امسال در شهر خرم‌آباد ۸۶ میلی‌متر بوده است، عنوان کرد: میزان بارش‌ها در سال زراعی گذشته در خرم‌آباد ۱۱۵.۵ میلی‌متر بوده است.

مدیرکل هواشناسی لرستان، افزود: با این اوصاف میزان بارش‌ها در خرم‌آباد طی امسال نسبت به سال گذشته ۲۶ درصد و نسبت به بلندمدت ۴۴ درصد کاهش پیدا کرده است.

مرادپور در ادامه سخنان خود با بیان اینکه میزان بارش‌های امسال در بروجرد ۸۲.۴ میلی‌متر بوده است، گفت: میزان این بارش‌ها در بروجرد نسبت به سال گذشته دو درصد افزایش و نسبت به بلندمدت ۴۴ درصد کاهش‌یافته است.

وی، بیان داشت: همچنین میزان بارش‌های کوهدشت طی امسال ۷۲.۶ میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به سال گذشته ۳۳ درصد و نسبت به بلندمدت ۴۶ درصد کاهش‌یافته است.

مدیرکل هواشناسی لرستان در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه میزان بارش‌های الیگودرز طی امسال ۳۵.۵ میلی‌متر بوده است که نسبت به سال گذشته ۷۳ و نسبت به بلندمدت ۷۱ درصد کاهش‌یافته است، افزود: همچنین میزان بارش‌های پلدختر طی امسال ۱۰۱.۸ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۲۴ درصد و نسبت به بلندمدت ۲۹ درصد کاهش‌یافته است.

مرادپور، تصریح کرد: میزان بارش‌های دورود طی امسال ۵۶.۸ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۶۱ درصد و نسبت به بلندمدت ۷۴ درصد کاهش‌یافته است.

وقتی پای تغییر اقلیم در میان است

وی در ادامه با بیان اینکه میزان بارش‌های سلسله ۷۷.۵ میلی‌متر طی امسال بوده که نسبت به سال گذشته هفت درصد افزایش و نسبت به بلندمدت ۴۹ درصد کاهش‌یافته است، افزود: میزان بارش‌های دلفان طی امسال ۸۳.۵ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته یک درصد و نسبت به بلندمدت ۵۰ درصد کاهش‌یافته است.

مدیرکل هواشناسی لرستان، بیان داشت: همچنین میزان بارش‌های امسال ازنا ۳۳.۴ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۷۲ درصد و نسبت به بلندمدت ۷۶ درصد کاهش‌یافته است.

مرادپور با تأکید بر اینکه بارش‌های رومشکان طی امسال ۸۴.۹ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۳۵ درصد و نسبت به بلندمدت ۴۲ درصد کاهش‌یافته است، افزود: میزان بارش‌های امسال چگنی طی امسال ۸۱.۲ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۲۸ درصد و نسبت به بلندمدت ۵۲ درصد کاهش پیدا کرده است.

وی، ادامه داد: متوسط بارش‌ها در لرستان طی امسال ۸۲ میلی‌متر بوده که نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد و نسبت به بلندمدت ۵۱ درصد کاهش‌یافته است.

مدیرکل هواشناسی لرستان با اشاره به پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته دررابطه‌با بارش‌های فراتر از حد نرمال در لرستان طی پاییز امسال، گفت: در شرایط عادی، مبنای ۷۰ درصد پیش‌بینی‌ها بر صحت و ۳۰ درصد بر خطا است.

مرادپور، ادامه داد: اصلی‌ترین موردی که می‌تواند وجود داشته باشد، تغییر اقلیم است، پیش‌بینی وقوع پدیده «ال‌نینو» را بیشتر کشورهای دنیا داشتند که در آن شاهد خطا بودیم، علت اصلی همین امر نیز تغییر اقلیم است.

پاییز بدون باران و برف

داریوش حسن‌نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با بیان اینکه باتوجه‌به افزایش دما، پوشش برفی استان خیلی کم است، اظهار داشت: وقتی پوشش برفی کم باشد، تأمین آب شرب روستاها که به‌صورت خودگردان بوده و از محل منابع آب زیرزمینی هستند، با مشکل مواجه خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه در صورت تداوم کاهش بارندگی‌ها، تأمین آب روستاها با مشکل مواجه خواهد شد، عنوان کرد: در این صورت مجبور می‌شویم که روستاها را از طریق تانکر آب‌رسانی کنیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با اشاره به‌احتمال زنگ خطر تأمین آب شرب روستاها وجود دارد، افزود: احتمال اینکه سال آینده خشکسالی داشته باشیم، خیلی زیاد است.

حسن‌نژاد با تأکید بر اینکه این کمبود بارندگی‌ها به طور حتم عواقب بدی به دنبال خواهد داشت، تصریح کرد: ما پاییز بدون بارش و بدون پوشش برف داشتیم و این شرایط با افزایش دما هم همراه بوده است.

این دمای بالای هوا بی‌سابقه است

وی با اشاره به پیش‌بینی‌های هواشناسی دررابطه‌با بارش‌ها فراتر از حد نرمال در لرستان، افزود: این را باید از کارشناسان هواشناسی جویا شد، اما پیش‌بینی‌ها بر اساس تجربه و مدل‌هایی که دارند، انجام می‌گیرد، مرکز تحقیقات منابع آب هم در موازی با هواشناسی همین عقیده را داشت که امسال پاییز پر بارانی خواهیم داشت، اما متأسفانه نه‌تنها پاییز پر بارانی نداشتیم، بلکه پاییز با درجه دمای بالاتر داشتیم، این دما در این موقع سال اصلاً بی‌سابقه هست.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با بیان اینکه الان در فصل زمستان هستیم و شاهد اوج دمای هوا، افزود: اصل این است که ما بارش برف داشته باشیم، در غیر این صورت بارندگی‌ها تبدیل به روان آب می‌شوند و روی آب‌های زیر زمینی خیلی تأثیرگذار نیست.

حسن‌نژاد با تأکید بر اینکه الان شریان‌های حیاتی آب برقرار است و رودخانه‌ها آب دارند، گفت: اگر قرار باشد که توازن بین رودخانه‌ها و مخازن و منابع آب زیر زمینی برقرار شود، الان هست، اما اگر به‌صورت بارندگی باشد به‌صورت سیل از استان خارج می‌شود.

صدای آرام پای خشکسالی را حس می‌کنیم

وی ادامه داد: ما نیاز به برف داریم تا بتوانیم بگوییم سال آینده، سال کم مشکلی است و آهسته‌آهسته، صدای پای خشکسالی را ما می‌شنویم و حس می‌کنیم و برای اینکه غافلگیر نشویم، در بخش تأمین آب شرب اقداماتی در دستور کار قرار داده‌ایم، احتمالاً آب بعضی از سدها را برای تأمین آب شرب امسال نگه خواهیم داشت و اگر احیاناً خشکسالی داشته باشیم، در پایاب بعضی از سدها محدودیت کشت بهاره را حتماً خواهیم داشت.