سال هاست که از بافت قدیمی و تاریخی شهر تون در شهرستان فردوس تنها تکه‌ای به نام محله سردشت باقی مانده است و اکنون آن هم از سوی دامداران با حضور دام هایشان در آنجا در حال تخریب است و روز به روز حالش پریشان‌تر از قبل می‌شود.

تون ازجمله مناطقی است که یادگار از دوران صفوی است که در سال ۱۳۴۷ بر اثر یک زلزله تمامی این شهر از بین می‌رود و تنها بقایایی از محله سردشت به جا می‌ماند.

گذر تاریخ در لا به لای زمان، برخی از محله‌های این شهر تاریخی را به باد بی توجهی سپرده و زیبایی‌های چشم نوازش را به یغما برده است.

سردشت، تکه‌ای به جای مانده از پازل تاریخی تون، در میان ناملایمت‌ها رنگ باخته و دیوار به دیوار خانه‌هایش را سرد و بی روح کرده و چهره اش با حضور دام‌های اهالی آن منطقه زشت و زشت‌تر شده است.

سرمایه گذارانی که با دیدن دام‌ها پا به فرار می‌گذارند

با ثبت محله تاریخی سردشت در فهرست آثار ملی، متقاضیان زیادی طالب سرمایه گذاری در این منطقه هستند، اما با حضور در سردشت و دیدن آن محله‌های دامداری و آن وضعیت غیربهداشتی از جمله بوی نامطبوع دام‌ها و مزاحمت حشرات موزی، از سرمایه گذاری در سردشت پشیمان می‌شوند و راه خانه را در پیش می‌گیرند.

مدیر پایگاه شهر تاریخی تون می‌گوید: سردشت ۱۴ هکتار است که دارای آثار ارزشمندی ازجمله حمام سردشت، خانه کوباری، خانه یاحقی و حوض انبار‌ها است.

کرم پور می‌گوید: وجود این دامداری‌ها برای ما مشکلات زیادی را به همراه داشته است که از جمله آن عدم جذب سرمایه گذار برای این منطقه و از همه مهم تر آن است که هنگام ورود گردشگران به سردشت با چهره زشتی از این منطقه رو به رو می‌شوند.

به گفته او بوی نامطبوع دام و حضور دام‌ها در کوچه‌ها سبب ناراحتی گردشگران می‌شود و از سوی دیگر قسمتی از سردشت نیز به علت خرابی تبدیل به پاتوق معتادان شده است و وضعیت را بدتر می‌کند.

مدیر پایگاه شهر تاریخی تون می‌گوید: بار‌ها با مالکان این منطقه جلساتی برگزار کرده ایم، اما حاضر به ترک این منطقه نشده اند و می‌گویند باید مجتمع دامداری راه اندازی شود تا از اینجا برویم؛ امیدواریم با ساخت مجتمع دامپروری در شهرستان فردوس هرچه زودتر این مشکل برطرف شود تا بتوانیم به طوری که شایسته این محله تاریخی است به آن رسیدگی و آن را مرمت کنیم.

مسئولین شرایط را فراهم کنند سردشت را ترک می‌کنیم

تعدادی از مالکان محله تاریخی سردشت فردوس، خانه‌های خود را تبدیل به دامداری کرده اند و اکنون ۶٠ محله دامداری شامل ۲ محل گاو داری و بقیه دام سبک در این محله تاریخی حضور دارند.

یکی از دامداران سردشتی می‌گوید: مدت هاست که به ناچار در این محله شیر و گوشت تولید می‌کنیم و چشم انتظار راه اندازی مجتمع دامداری فردوس هستیم هرچند آن هم با مشکلات زیادی مواجه است.

بیشتر بخوانید

• محله‌ای تاریخی که به دامداری تبدیل شده است
• خسارت ۱۵ درصدی بارندگی به بنا‌های تاریخی فردوس
• مرمت سردر خانه بدیعی در شهرستان فردوس

او می‌گوید: اگر تسهیلات ارزان قیمت و یا بلاعوض به دامداران داده شود بدون شک بسیاری از مشکلات ما دامداران برطرف می‌شود.

این دامدار  می‌گوید: خودمان هم تمایلی به نگهداری دام در این محله نداریم و اگر مسئولان مکانی مانند مجتمع دامداری اسلامیه در فردوس را متناسب با شرایط اقتصادی ما احداث کنند، حتماً دام‌ها را منتقل می‌کنیم.

در این بین دولت و مسئولان هم باید اوضاع این افراد را که درآمدی دیگری ندارند، درک کرده و شرایطی ایجاد کنند تا آن‌ها بتوانند با انتقال دام هایشان به خارج از این محله به شغل دامداری خود ادامه دهند و منبع درآمدشان را ازدست ندهند.

مجتمع دامداری فردوس در صف دریافت استعلام‌ها

گویا مجتمع دامداری فردوس قرار است در منطقه حسین آباد فردوس راه اندازی شود، اما اکنون در مرحله دریافت استعلام هاست.

شهردار فردوس به خبرنگار ما می‌گوید: با پیگیری شهرداری، شورای اسلامی شهر و جهاد کشاروزی، پس از رد شدن محل قبلی، محلی جدید برای ساخت مجتمع دام سبک فردوس در حاشیه جاده روستای حسین آباد، مشخص شده و اکنون نیز استعلام‌ها برای اجرای زیرساخت‌های مجتمع در حال انجام است.

اکبری می‌گوید: این از ضروریات است که هر چه زودتر کار‌های قانونی مجتمع دام سبک که متولی آن جهاد کشاورزی است، انجام تا با راه اندازی این مجتمع بهانه از دست دامداران گرفته شود.

سلیمانی مدیر جهاد کشاروزی فردوس نیز درباره تأخیر در ساخت مجتمع دامداری می‌گوید: ساخت مجتمع دام سبک فردوس را دو سال شده پیگیر هستیم و ابتدا قرار بود در مجاورت موتور پمپ شیراز ساخته شود که کمیته امور زیربنایی مخالفت کرد و دلیل اصلی مخالفت هم توسعه آینده شهر فردوس بود؛ کاش این مخالفت همان اول انجام می‌شد تا زمان را از دست ندهیم.

سردشت، منبع درآمدزایی

سردشت یکی از ظرفیت‌های بزرگ در شهر تاریخی تون بوده که نباید در هیاهوی زمان به فراموشی سپرده شود.

وجود خانه‌های تاریخی با قدمت دوران صفویه و قاجاریه در این محله نشان از ظرفیت بالای گردشگری است و در صورت بهسازی و فراهم نمودن خروج دامداری‌ها از آن، می‌تواند زمینه جذب گردشگران و بازدید ۱۰ میلیون مسافری را که سالانه از شهر فردوس عبور می‌کنند، فراهم آورد.

با راه اندازی مجتمع دامداری در شهرستان فردوس نه تنها دامداران سردشتی بلکه دیگر دامداران این منطقه سرو سامان می‌یابند و حال بافت تاریخی و ملی سردشت هم بهتر می‌شود و مسئولان میراث فرهنگی نیز راحت‌تر و بدون هیچ دغدغه می‌توانند زمینه را برای سرمایه گذاری در این منطقه و مرمت سردشت فراهم کنند.

گزارش از زهرا رضوانیان