فضا روی مغز انسان تأثیرات بسیار گسترده‌ای دارد و یکی از علل این مشکلات گرانش کم فضا است. دانشمندان با آزمایش‌های متعدد روی مغز فضانوردان قبل و بعد از سفر‌های فضایی به این نتیجه رسیدند که سیم‌کشی مغز آن‌ها به‌طور کامل دستخوش تغییرات می‌شود. در این خصوص گزارشی تهیه نمودیم تا از علل دگرگونی مغز در فضا مطلع شویم.

بدن انسان برای سفر در فضا باید بر بسیاری از مشکلات غلبه کند. بر اساس مطالعاتی که در مجله‌های علمی منتشر شد، مغز فضانوردان پس از بازگشت به زمین و گذراندن حداقل ۶ ماه در فضا تغییر کرد. همچنین محققان اسکن ام‌ارآی ۱۲ فضانورد از آژانس فضایی اروپا و روسیه که ۱۷۲ روز در فضا بودند را نیز بررسی کردند. دانشمندان برای انجام این بررسی‌ها از تکنیک جدیدی به نام «فیبر تراکتوگرافی» استفاده می‌کنند. این روش در علوم اعصاب نوعی مدل‌سازی سه‌بعدی است که برای نمایش بصری مجاری عصبی استفاده می‌شود.

تغییرات فیزیولوژی انسان در فضا

جسم پینه‌ای، بخشی از مغز و همچنین نیمکره این اندام را به یکدیگر متصل می‌کند و به عنوان یک شبکه ارتباطی عمل می‌کند. میان این پل ارتباطی مایعی وجود دارد که پس از سفر فضایی این مایع رشد می‌کند و یک تغییر ساختاری واقعی رخ می‌دهد. تحقیقات انسانی در ناسا منجر به افزایش خطرات شده است که فضانوردان در صورت سپری کردن زمان طولانی در فضا با آن مواجه می‌شوند.

بر اساس تحقیقات انجام‌شده گذراندن زمان در فضا می‌تواند مغز فضانوردان را به‌طور جدی تغییر دهد. محققان همچنان برای درک کامل این موضوع در حال بررسی هستند و دریافتند که چگونه پرواز فضایی می‌تواند بر فیزیولوژی و سلامت انسان تأثیر بگذارد. برای مثال، مطالعه پیشگامانه دوقلو‌ها راه‌های زیادی را برای دانشمندان کشف کرد که فضا منجر به تغییر بدن انسان می‌شود.

مطالعات جدید نشان می‌دهد که پرواز فضایی علاوه‌بر تحت‌تأثیر قرار دادن مغز انسان به‌طرز عجیب‌وغریب می‌تواند بینایی فضانوردان را نیز مختل کند. همچنین مشخص شده است که این مشکلات دوام بسیار زیادی دارد و امکان دارد تا مدت‌ها فضانوردان را نیز درگیر کند.

اختلال بینایی در فضا ممکن است؟

محققان پس از برنامه «شاتل فضایی» بررسی‌ها و تحقیقات خود را آغاز کردند. شاتل فضایی، نوعی راکت فضایی است که برای اولین بار در سال ۱۹۸۱ به فضا پرتاب شد. شاتل فضایی نخستین سفینه قابل استفاده مجدد جهان بود. فضانوردان بعد از سفر به فضا مشکلات بینایی را نیز گزارش کردند. اعصاب بینایی فضانوردان متورم شده است و آن‌ها از ارزیابی‌های پزشکی روی زمین دریافتند که بعضی از فضانوردان دچار خون‌ریزی شبکیه و سایر تغییرات ساختاری در چشم‌هایشان می‌شوند.

تحقیقات فضایی یکی از سخت‌ترین تحقیقات در سراسر جهان است و می‌توان به جرات گفت فضانوردان در فضا خون گریه می‌کنند؛ بنابراین باید از دستاورد‌های فضانوردان قدرشناسی کنیم. دانشمندان حدس می‌زنند در طول پرواز فضایی، مشکلات بینایی ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه یا فشار در سر است. در مطالعات جدید، محققان شواهد‌های بسیاری یافته‌اند که نشان می‌دهد این فشار در واقع منجر به افزایش ریزگرانش می‌شود.

محققان در مطالعات جدید با استفاده از میدان مغناطیسی از قسمت‌های بدن فضانوردان محافظت می‌کنند. همچنین آن‌ها از تکنیکی خاص برای تصویربرداری از قسمت‌های بدن استفاده می‌کنند. تحقیقات فضایی روی مغز ۱۱ فضانورد آغاز شد. تصاویر ام‌ارآی نشان داد که فضانوردان با قرار گرفتن طولانی‌مدت در فضا دچار اختلالات مغزی می‌شوند. مغز آن‌ها در معرض میکروگرانش متورم می‌شود و حجم مایع نخاعی که مغز و نخاع را نیز پوشانده است، به‌شدت کاهش می‌یابد و این اتفاق جان فضانوردان را به خطر می‌اندازد.

غده هیپوفیز فضانوردان در معرض میکروگرانش دستخوش تغییرات می‌شود. این غده در اثر فشار جو فشرده شده، همچنین ارتفاع و شکل آن تحول پیدا می‌کند. تمام این رویداد‌های ناخوشایند ناشی از فشار در سر فضانوردان است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که فضا بر مغز و همچنین بینایی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. علاوه‌بر این یکی از مشاهدات عجیبی که محققان از آن حیرت‌زده شدند، افزایش قد یکی از دوقلو‌های فرستاده‌شده به فضا بود. آن‌ها متوجه شدند قد یکی از فضانوردان در طول مدت ۳۴۲ روز اقامت در فضا، پنج سانتی‌متر افزایش یافته است. همچنین محققان با استفاده از روش‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی طرح سیم‌کشی مغز فضانوردان را پس از بازگشت به زمین بررسی می‌کنند.

منبع: خبرگزاری آنا