به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، خراسان جنوبی یکی از استان‌های مرزی کشور است که ۴ بازارچه مرزی برای تجارت با افغانستان در آن وجود دارد.
از جمله مهمترین این بازارچه ها، بازارچه مرزی ماهیرود یا میل ۷۸ است که از ابتدای امسال تا پایان مرداد ماه، ۳۸ هزار و ۶۱۷ تُن کالا از این مرز صادر شده است.
اما یکی دیگر از بازارچه‌های مهم در خراسان جنوبی که البته ۷ سال به دلایل مختلفی تعطیل شده بود، یزدان است؛ این بازارچه که در گذشته رونق زیادی داشته است در شهریور ماه امسال بازگشایی شد.
بازگشایی این بازارچه مرزی در حالی صورت گرفته است که فعلا به صورت خرده فروشی امر تجارت در آن انجام می‌شود و تجارت عمده هنوز صورت نمی‌گیرد.
اما در همین مدت کم ارزش کالا‌های صادراتی استان از مرز یزدان در شهرستان زیرکوه به یک میلیون و ۳۱ هزار دلار رسیده که این میزان ارزآوری از صادرات ۲ هزار و ۱۴۱ تُن کالا حاصل شده است.
پویایی اقتصاد و تثبیت امنیت، کارکرد‌های پایانه مرزی یزدان
در ابتدای کار نگاهی به تاریخچه بازارچه و مرز یزدان می اندازیم تا ویژگی‌های آن را بیشتر بشناسیم.
بازارچه مرزی یزدان در سال ۱۳۷۲ در شهرستان زیرکوه تأسیس شد و شامل ۸ هکتار مساحت، ۲ انبار صادرات، ۲ انبار واردات، جایگاه سوخت، آزمایشگاه مرجع استاندارد، مهمانسرا، سردخانه مواد غذایی، شبکه داخلی برق و ۴۰ باب غرفه تجاری است.
یزدان در ۱۷۰ کیلومتری شهر قاین قرار دارد و شیندند افغانستان نزدیک‌ترین شهر از کشور همسایه به یزدان است که در ۱۲۰ کیلومتری این بازارچه قرار دارد.
اما بازارچه مرزی یزدان در سال ۱۳۹۳ تعطیل شد و در شهریور ماه امسال پس از ۷ سال تعطیلی مجددا بازگشایی شد و در حال حاضر به صورت خرده فروشی کار صادرات و واردات در آن انجام می‌شود و ملانوری استاندار سابق خراسان جنوبی خبر از فراهم بودن زیرساخت‌های لازم برای بازگشایی و آغاز مبادلات مرزی به صورت گسترده در یزدان خبر داده بود.
وجود پایانه مرزی یزدان می‌تواند در تثبیت امنیت و اقتصاد پویا و پایدار در کشور نقش به سزایی داشته باشد و از جمله دیگر کارکرد‌های این بازارچه می‌توان به تقسیم بار ترافیکی در مرز‌های ماهیرود خراسان جنوبی و دوغارون خراسان رضوی اشاره کرد که زمان انتظار برای انجام امور مربوط را کاهش می‌دهد.
مردم افغانستان خوشحال از بازگشایی یزدان
مردم افغانستان نیز از بازگشایی بازارچه مرزی یزدان راضی و خوشحال اند و خواهان توسعه تجارت مرزی از این معبر مرزی هستند.
یکی از تجار افغانستانی گفت: بسیار خوشحالیم که پس از هفت سال تعطیلی بازارچه یزدان، این بازارچه بازگشایی شد تا در رونق تجارت مرزی موثر باشد.
او گفت: در حال حاضر خرده فروشی در این بازارچه انجام می‌شود، اما خواهان این هستیم که تجارت به صورت گسترده‌تر مانند مرز ماهیرود انجام شود.
این تاجر افغانستانی گفت: عمده کالا‌هایی که در یزدان مبادله می‌شوند مواد غذایی هستند که آن‌ها نیز در حجم کم رد و بدل می‌شوند.
او گفت: نیازمند سایر کالا‌ها هستیم تا از طریق یزدان به سمت هرات برود و این امر می‌تواند نقشی مهم در پیشرفت مرز و روستا‌های مرزی در دو طرف داشته باشد.
استقرار گمرک افغانستان برای رسمی شدن مبادلات در یزدان
در چند روز گذشته خبری مبنی بر استقرار گمرک افغانستان در مرز یزدان به منظور تسریع در امر بازگشایی رسمی این بازارچه منتشر شد که امید‌ها را برای مردم این منطقه و تجار زنده کرد.
موهبتی مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی گفت: هفته گذشته با والی شیندن افغانستان جلسه‌ای داشتیم که مقرر شد طرف افغان گمرک خود را ظرف یک هفته آینده در مرز یزدان مستقر کند.
او گفت : با این اقدام مبادلات در مرز یزدان از حالت خرده فروشی به حالت ترانشیت و کامیونی تغییر می‌کند.
موهبتی گفت: قدیمی‌ترین بازارچه مرزی استان بازارچه یزدان است و در ۲ ماه گذشته بیش از ۲ هزار تُن کالا به صورت خرده فروشی به افغانستان صادر کردیم و در روز‌های اخیر تمام کالا‌هایی که در یزدان انبار شده بود را صادر کردیم.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی گفت: باید هزینه‌های صادرات را کاهش دهیم و برای این کار لازم است کالا‌هایی که از جنوب کشور می‌آید از طریق دوکوهانه، کالا‌های مرکز کشور از معبر گلورده و کالا‌های شمال کشور از مرز یزدان صادر شود تا هزینه‌های صادراتی کاهش یابد.
او گفت: استقرار گمرک افغانستان در مرز ضروری است و در این صورت مبادلات تجاری رونق خواهد گرفت.
موهبتی گفت: نیاز است نیرو‌های گمرک افغانستان در بازارچه‌های مرزی مستقر شوند و ما حتی قول داده ایم برای تأمین نیروی گمرکی به آن‌ها کمک کنیم.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی گفت: با توجه به اینکه طرف افغان خواهان مبادلات تجاری با دلار است، یکی دیگر از مشکلات ما در بحث تجارت مرزی عدم استقرار بانک ارزی یا صرافی در مرز است که نیاز است این مشکل نیز برطرف شود.
تجارت مرزی دغدغه نبوده است
همه منتظرند دوباره یزدان به روز‌های اوجش بازگردد؛ همان روز‌هایی که در کشور سرآمد بود، بازارچه‌ای که در سال ۹۳ قطب دوم صادرات بازارچه‌های مرزی بوده اکنون به خرده فروشی افتاده است.
رسانه ملی در برنامه‌های مختلف خود به سراغ مسئولین رفت و آخرین وضعیت این بازارچه و سایر بازارچه‌های مرزی را جویا شد.
یکی از مسئولین افغانستان که از هرات با خبر سیمای صدا و سیما صحبت می‌کرد، گفت: جمهوری اسلامی ایران تفاهم نامه تجاری با افغانستان ندارد؛ افغانستان با کشور‌هایی مانند پاکستان تفاهم نامه تجاری دارد و نیاز است تا ایران نیز چنین تفاهم نامه‌ای را با کشور ما داشته باشد.
بیشتر بخوانید
نخعی نماینده مردم شهرستان‌های نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون استان‌های مرزی و مرزنشینان مجلس نیز در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شبکه دو سیما گفت : دغدغه جدی برای بازگشایی این بازارچه‌ها وجود نداشته و به همین دلیل کار خاصی برای آن‌ها انجام نشده است.
ملانوری استاندار سابق خراسان جنوبی نیز در ۲۰ آبان ماه امسال گفته بود: افغانستان اعلام آمادگی کرده است تا تجارت مرزی را در یزدان گسترش دهد، اما باید منتظر بود تا تجهیزات آن‌ها برای استقرار در مرز آماده شود؛ ما نیز به افغانستان اعلام کرده ایم که آماده کمک به آن‌ها در استقرار سامانه‌های گمرکی و تجهیزات هستیم.
از گزارش به رئیس جمهور تا نیاز به فراهم کردن امکانات
اما اسحاقی نماینده مردم شهرستان‌های قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی نیز اول آبان ماه امسال به بازارچه یزدان رفت و از نزدیک در جریان مشکلات و روند بازگشایی این معبر مرزی قرار گرفت.
او در این بازدید به دیدار خود با رئیس جمهور پس از سفر حجت الاسلام و المسلمین رئیسی به خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: قرار است پس از این بازدید گزارشی از وضع موجود و مشکلات بازارچه یزدان به آقای رئیسی ارائه دهم.
اسحاقی با انتقاد از برخی ناهماهنگی‌ها بین دستگاه‌های اجرایی گفت: برخی مشکلات در این بازارچه وجود دارد که با هماهنگی بیشتر مسئولان به راحتی قابل حل است.
نماینده مردم شهرستان‌های قائنات و زیرکوه پس از شنیدن برخی مشکلات و رایزنی با مسئولان استانی گفت: تا پایان هفته ژنراتور برای تأمین برق در بازارچه یزدان مستقر می‌شود و برای حل مشکل جایگاه سوخت و نبود اینترنت و بستر سازی راه هم مسئولان قول مساعد داده اند.
امکانات تأمین شد
پس از گذشت حدود ۳ ماه از این بازدید و در ۱۶ آذر ماه، اسحاقی نماینده مردم شهرستان‌های قائنات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی پشت خط برنامه پرسمان رادیو خراسان جنوبی آمد و در خصوص آخرین وضعیت بازارچه مرزی یزدان توضیحاتی ارائه داد.
او در این برنامه گفت: استفاده از پتانسیل‌های مرزی از جمله مهمترین خواسته‌های مردم و نمایندگان آن هاست که به جد پیگیر آن هستیم.
اسحاقی گفت: زمان حاضر بهترین وقت برای بازگشایی مرز یزدان و شروع دوباره فعالیت تجاری در آن است که می‌تواند سود بسیاری داشته باشد.
نماینده مردم شهرستان‌های قائنات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی گفت: اهمیت بازگشایی یزدان در زمان حال این است که می‌تواند با توجه به شرایط افغانستان، این کشور را از لحاظ تأمین کالا پوشش دهد.
او در خصوص اقدامات انجام شده در پاییز امسال گفت: هیأت‌هایی از ولایت فراه و هرات و همچنین شیندند به ایران آمده اند و هیأتی نیز در وزارت خارجه با مسئولین کشور گفتگو کرده اند و امیدواریم تأسیسات افغانستان در یزدان مستقر شود.
اسحاقی درباره تأمین ژنراتور برق، اینترنت و زیرساخت راه که قولش را داده بود گفت: با پیگیری‌های لازم، تأمین ژنراتور برق انجام شد و تجهیزات مورد نیاز برای استقرار اینترنت در یزدان نیز تأمین شده است و برای راه نیز در حال پیگیری هستیم.
نماینده مردم شهرستان‌های قائنات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی گفت: گروه‌هایی از افغانستان خواستار دیدار با استاندار خراسان جنوبی هستند و ما نیز آمادگی داریم تا زمان فراهم شدن شرایط استقرار گمرک افغانستان در یزدان، به نیرو‌های افغانستان امکانات رفاهی بدهیم.
آخرین خبر درباره یزدان
۱۸ آذر ماه کاظمی قمی مشاور رئیس جمهور در امور افغانستان به همراه جمعی از مسئولین خراسان جنوبی از یزدان بازدید کرد.
مشاور رئیس جمهور در امور افغانستان در بازدید از بازارچه مرزی یزدان از آغاز به کار گمرک رسمی پایانه مرزی یزدان طی ۲ یا ۳ ماه آینده خبر داد.
او گفت: با توجه به جامعه هدفی که در کشور افغانستان وجود دارد فعال شدن هر چه بیشتر این پایانه مرزی توجیه اقتصادی مطلوبی هم دارد و از همین رو لازم است هر چه زودتر طرح‌های توسعه‌ای در یزدان آغاز و اجرایی شود.
کاظمی قمی گفت: به تجارت دوسویه با افغانستان علاقمند هستیم و باید برای ایجاد زمینه‌های ترانزیت در این پایانه مرزی تلاش کنیم تا بتوانیم تراز تجاری دو کشور را افزیش دهیم.
مشاور رئیس جمهور در امور افغانستان گفت: یکی از ویژگی‌های خوب این پایانه مرزی فراهم بودن ظرفیت توسعه در آن است که سبب شده هر دو طرف، از تجارت در این مرز استقبال کنند.
سرنوشت یزدان چه می‌شود؟
پایانه مرزی یزدان در شهرستان زیرکوه، زمانی یکی از بزرگترین معبر‌های صادرات ایران به افغانستان بوده و رونق فراوانی داشته است.
این پایانه که در سال ۹۳ و به صورت یک سویه از سمت افغانستان تعطیل شد، حالا پس از هفت سال به صورت خرده فروشی آغاز به کار کرده است.
این پایانه مرزی مهم که می‌تواند توسعه تجارت با افغانستان خصوصا ولایت هرات را در پی داشته باشد، نیازمند استقرار گمرک افغانستان است تا بتوان تجارت رسمی و عمده را در آن آغاز کرد.
مقدمات لازم از سوی ایران فراهم شده است و آمادگی ایران برای در اختیار گذاشتن امکانات به افغانستان نیز اعلام شده است و حالا باید منتظر بود و دید که چه زمانی دوباره یزدان به روز‌های اوج خود باز خواهد گشت.
گزارش از سید محمد علی سجادی
انتهای پیام/ س
