به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، موزه‌ها به عنوان مجموعه‌ای از داشته‌ها و ثروت‌های تاریخی، فرهنگی، هویتی و ادبی هر ملت، اهمیت بسزایی در ترسیم چهره ملی و بین‌المللی آن ملت و معرفی هویت آبا و اجدادی آن داشته و می‌توان از آن به عنوان مهم‌ترین ظرفیت و زیرساخت برای حراست و نگهداری از اسناد و اقلام تاریخی و فرهنگی یاد کرد.

بیشتر اشیا و آثاری که در موزه‌ها قرار می‌گیرند، حکم آثار هنری دارند و در واقع حاصل دست هنرمندانی در طول تاریخ هستند، که ارزش نگهداری در موزه را داشته‌اند؛ بنابراین نگاه دقیق به این آثار هنری، ما را از دریچه روح هنرمند عبور داده و با دنیا‌های دیگری آشنا می‌کند و همین باعث می‌شود که هر چه آثار بیشتری را ببینیم، دنیایمان بزرگتر شده و در مدت زمان کوتاهی، وسعت دید غیرقابل باوری نسبت به یک دوره تاریخی و یا جامعه پیدا کنیم.

در دنیای کنونی با وسعت دیدگاه‌ها نسبت به موزه و جایگاه و اهمیت این مجموعه‌ها در ساخت و پرداخت فرهنگ جامعه به واسطه یادآوری تاریخ ارزشمند گذشته و همچنین نقش آن در هویت بخشی نسل جوان، شاهد آن هستیم که مقوله جدیدی با عنوان "گردشگری فرهنگی" برای معرفی این هویت و ارزشمندی به مردمان دیگر کشور‌ها و البته علاقه‌مندان داخلی مورد توجه قرار گرفته است.

گردشگری فرهنگی به مطالعه جاذبه‌های فرهنگی به قصد جمع آوری اطلاعات جدید و تجربیات به منظور برآوردن نیاز‌های فرهنگی اطلاق می‌شود و گردشگر فرهنگی کسی است که به دنبال جستار هویت، فرهنگ و تاریخ یک کشور یا منطقه در آثار تاریخی و اشیای قدیمی بر جای مانده از قرون گذشته آن ملت و مردم کنکاش می‌کند.

گردشگری فرهنگی یکی از انواع متنوع گردشگری است که گروه وسیعی از گردشگران را دربرمی‌گیرد و به دلیل نقش مهمی که در حفظ فرهنگ و تاریخ اجتماعات دارد، شایسته توجه ویژه‌ای است.

بیشتربخوانید

• موزه شهر عامل شناخت بیشتر مردم نسبت به هویت تاریخی مشهد است

در دنیای نابسامان کنونی و عصر سرگشتگی فرهنگی ناشی از اختلاط عناصر فرهنگ خارجی با فرهنگ بومی، گپ ایجاد شده ناشی از گذر جوامع از سنت به مردنیته و البته توسعه روزافزون شبکه‌های اجتماعی و بازشدن دنیای جدیدی از اطلاعات موجب شده تا فاصله گرفتن هویت جوانان از خویشتن خویش و فرهنگ آبا و اجدادی روز به روز بیشتر شود.

غلبه بر این بحران مستلزم آن است تا فرهنگ، تمدن و تاریخ قرن‌های گذشته به گونه‌ای پیوسته یادآوری شده و مورد تذکر برای همگان قرار گیرد و در این مسیر هیچ مکان و ظرفیتی موثرتر و کارآتر از موزه و تمدن غنی پنهان در تک تک آثار موجود در آن نمی‌تواند ما را کمک حال باشد.

توسعه فرهنگی، جامعه امروز را با میراث گذشته پیوند می‌دهد و این پیوند و وحدت موجب اعتماد به نفس، قدرت و احترام نسبت به زبان، هنر و سایر عناصر فرهنگی جامعه می‌شود و حرکت به سوی آینده را قدرتمندتر و پربارتر می‌کند.

توسعه فرهنگی به تنهایی اتفاق نمی‌افتد بلکه وجود ساختاری مستحکم برای معرفی و نشان دادن نشانه‌های گذشته با تدبیر و ظرافت در برابر نسل جوان را می‌طلبد.

موزه‌ها به دلیل تنوع و تعددی که در برخورداری از اشیا، آثار و اسناد تاریخی بر جای مانده از دوران‌های کهن، آن هم در فضایی به مراتب محدودتر نسبت به آثار و بنا‌های تاریخی در گستره یک منطقه دارند، بیشتر مورد توجه تاریخ دوستان و جویندگان فرهنگ هستند.

موزه به عنوان قویترین بخش و نشانه حامل فرهنگ گذشته در نزدیکی دو مفهوم گردشگری فرهنگی و توسعه فرهنگی، قدرت نقش آفرینی بالایی دارد، زیرا گردشگرانی هستند که تاریخ را از دریچه فرهنگ مورد توجه قرار می‌دهند و این گروه همان گردشگران فرهنگی نام دارند.

به عقیده کارشناسان و صاحبنظران، گردشگری فرهنگی می‌تواند دریچه‌های نوینی از شناخت و توسعه پایدار را برای جوامع به همراه داشته باشد. اگر فرهنگ را دستاورد انسان در گذر زمان و میراث هر جامعه بدانیم توسعه فرهنگی را می‌توان درک ریشه‌ها، کشف هویت و دریافت استمرار تاریخی تعریف کرد.

خراسان رضوی، دارنده رتبه دوم موزه‌داری کشور

محمدرضا پهلوان رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: این استان با ۹۶ موزه تخصصی، مردم شناسی، سایت موزه و غیره، پس از استان تهران، رتبه دوم کشور را در برخورداری از شمار موزه‌ها داراست.

او با بیان اینکه موزه‌های استان بیش از ۲۰ هزار قطعه از اشیای تاریخی مربوط به ادوار پیش از اسلام، اسلامی و معاصر را در خود جای داده اند، افزود: از کل موزه‌های استان ۲۳ موزه زیر پوشش و نظر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار دارند.

رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی ادامه داد: این موزه‌ها به بهترین شکل ممکن، سبک زندگی و فعالیت مردم بومی را در جای جای استان نشان می‌دهند که این ویژگی‌ها موجب جذابیت فراوان برای گردشگران و نیز نسل جوان شده است.

پهلوان بیان کرد: پنج موزه تخصصی شامل آرامگاه فردوسی، آرامگاه نادری، موزه بزرگ خراسان، موزه باستان شناسی گناباد و موزه نجوم نیشابور، که هر کدام در جایگاه خود و با توجه به خدمات، اطلاعات و آگاهی‌هایی که به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهند، دارای جذابیت فراوانی هستند.

او تصریح کرد: هم اینک سه سایت موزه شامل بندیان، شادیاخ و توس در خراسان رضوی نیز به جد مورد توجه علاقه‌مندان و گردشگران داخلی و خارجی هستند که در زمان مناسب و با عبور از بحران ناشی از شیوع کرونا، شاهد رونق دوباره این سایت‌موزه‌ها خواهیم بود.

هر شهر یک موزه

ابوالفضل مکرمی‌فر مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان اینکه موزه‌ها، شناسنامه شهر‌ها محسوب می‌شوند و هویت شهر‌ها را می‌توان در موزه‌ها دید، گفت: شعار ما «هر شهر، یک موزه» است و تلاش کرده‌ایم هر شهر استان دست‌کم یک موزه داشته باشد که در حال حاضر خراسان رضوی با ۹۶ موزه بعد از استان تهران جایگاه دوم را دارد.

او افزود: در حال حاضر نیز سه موزه در استان آماده افتتاح و هشت موزه دیگر در حال راه‌اندازی است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی ادامه داد: ۲۳ موزه استان متعلق به میراث فرهنگی و ۶۳ موزه دیگر متعلق به ادارات و نهاد‌هایی مانند آستان قدس رضوی، اوقاف و امور خیریه، دانشگاه فردوسی مشهد، حفاظت محیط زیست و دیگر ادارات است.

مکرمی فر با اشاره به تعداد موزه‌های کشور‌هایی مانند آمریکا، چین و استرالیا، بیان کرد: آمریکا ۶ هزار موزه، چین سه هزار و استرالیا ۲ هزار موزه دارد، اما ایران با بیش از هفت هزار سال تاریخ و تمدن تنها ۷۱۱ موزه دارد که ۱۴ درصد از موزه‌های کشور در خراسان رضوی است.

او به افزایش مجموعه داران خصوصی اشیای تاریخی در استان اشاره و تصریح کرد: تاکنون ۱۴ مجموعه‌دار در استان پروانه فعالیت برای ۱۶ مجموعه دریافت کرده‌اند که همواره مورد حمایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قرار دارند تا با کمک این افراد دغدغه‌مند رسالت خود را در انتقال فرهنگ و هویت به نسل‌های آینده انجام دهیم.

بیشتربخوانید

• نمایش کتیبه های حرم امام رضا (ع) در موزه آستان قدس رضوی+فیلم

موزه، حرکت در مسیر نهادینه کردن فرهنگ

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با اشاره به جایگاه موزه‌ها در تثبیت و تقویت فرهنگ در جامعه تاکیدکرد: موزه‌ها به دلیل اهمیتی که دارند و برخورداری از نماد‌ها و اسناد قطعی تاریخی می‌توانند تضمینی برای اثبات فرهنگ گذشتگان و ترغیبی برای نهادینه کردن این فرهنگ غنی در جامعه کنونی باشند.

مکرمی‌فر با اشاره به تاریخچه موزه‌ها اظهار کرد: اگرچه از زمان قاجار، که موزه‌ها در ایران راه‌اندازی شد این مراکز اشیامحور بودند، اما امروز علاوه بر موزه‌های اشیامحور موزه‌های پژوهش‌محور، فرهنگ، هنر و هویت را به نمایش می‌گذارند.

او افزود: با توجه به بیگانگی و فاصله گرفتن فرزندان با نسل‌های گذشته، باید هویت، فرهنگ، معماری و تمام داشته‌های فرهنگی را به آن‌ها منتقل کنیم که موزه‌ها یکی از این بستر‌های انتقال هستند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با اشاره به اینکه خراسان رضوی با توجه به سابقه بلند تاریخی و فرهنگی که دارد، در حوزه فرهنگ ایران زمین بسیار غنی و ثروتمند است، ادامه داد: اگرچه شیوع کرونا و محدویت‌های ناشی از آن در موزه‌ها نیز همچون سایر اماکن تاریخی و فرهنگی موجب کمرنگی حضور علاقه‌مندان شد، اما همچنان قوت و اهمیت این بخش پابرجاست.

مکرمی‌فر بیان کرد: بدون شک با قوت گرفتن حوزه گردشگری و رشد دوباره حضور گردشگران داخلی و خارجی، شاهد جاری شدن خون تازه در رگ‌های موزه‌های استان و شکستن سکوت این روز‌ها به دلیل تعطیلی و محدودیت فعالیت این مجموعه‌ها به دلیل تامین سلامت مردم خواهیم بود.

او با اشاره به اینکه قبل از شیوع کرونا بیش از یک‌سوم گردشگران خارجی در این استان میزبانی می‌شدند، تصریح کرد: علاقه گردشگران خارجی به خصوص گردشگران اروپایی به بازدید موزه‌ها و کسب اطلاع از تاریخ گذشته این مرز و بوم بسیار بیشتر است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی تاکید کرد: تاریخ، تمدن، هنر و صنعت اجداد و نیاکان ما که در موزه‌ها، معماری آثار تاریخی و مهندسی بنا‌های کهن به چشم می‌خورد موجب شگفتی گردشگران خارجی می‌شود به طوری که اکثر قریب به اتفاق آنان به این تحیر و شگفتی خود اشاره می‌کنند.

مکرمی‌فر با بیان اینکه موزه‌ها به عنوان نماد بخشی از آیین، فرهنگ، تمدن و سنت‌ها در یک منطقه و کشور در حقیقت آیینه تمام نمایی از هویت آن منطقه هستند، اظهار کرد: در جهان کنونی گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ، به موزه‌ها به عنوان مهمترین مجموعه‌های نمایش‌دهنده مستندات تاریخی و فرهنگی اقوام نگاه می‌کنند و وجود موزه‌های غنی و دارای اقلام تاریخی و فرهنگی، از اهمیت بالایی برای جذب این دسته از گردشگران برخوردار است.

هیچ موزه‌ای در کشور به پای موزه خراسان بزرگ نمی‌رسد

محمدرضا پهلوان رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با بیان اینکه موزه خراسان بزرگ در زمینی به وسعت چهار هزار و ۹۰۰ مترمربع در ۱۳ طبقه و فضایی در مجموع به وسعت ۱۸ هزار مترمربع بنا شده است، گفت: این موزه با چنین کیفیتی قرار بود پیش از انقلاب در محل پارک ملت مشهد راه اندازی شود، اما با اهدای زمین از سوی شهرداری این مرکز نمایش تاریخ و هویت ایرانی در پارک کوهسنگی مشهد برپا شد.

او افزود: نقشه ساختمان موزه که طراحی آن برگرفته از کاخ خورشید در کلات نادری است توسط دکتر محمدامین میرفندرسکی انجام شد که در زمان پیشرفت ۳۰ درصدی پروژه موزه، دار فانی را وداع گفت و موفق نشد حاصل نهایی هنر و طراحی خود را ببیند.

رئیس گروه موزه‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی ادامه داد: موزه بزرگ خراسان یکی از ۱۳ موزه منطقه‌ای در ایران است که بزرگترین موزه کشور محسوب می‌شود.

پهلوان بیان کرد: تجهیزات حفاظتی، ویترین‌های نگهداری، امکانات امنیتی و حفاظتی این موزه مطابق با آخرین استاندارد‌های روز دنیاست و در این زمینه هیچ موزه‌ای در کشور به پای موزه خراسان بزرگ نمی‌رسد.

او تصریح کرد: وجود کارگاه و آزمایشگاه مرمت تخصصی اشیای تاریخی در این موزه با امکان قرنطینه و مرمت فوری اشیا و آثار تاریخی، یکی از ویژگی‌های مهم ترکیب‌بندی و تجهیزات آن است.

منبع:ایرنا

انتهای پیام//ز.ق