ثبت ملی کوره آجر پزی قیاسی مشهد
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی از ثبت ملی کوره آجر پزی قیاسی مشهد به شماره ۳۲۸۴۲ و ابلاغ آن به استان خبر داد.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، ابوالفضل مکرمی‌فر مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با اشاره به ثبت ملی کوره آجر پزی قیاسی مشهد، گفت: ساختمان کوره آجر پزی قیاسی از جمله کوره‌های آجر پزی ساخته شده در دهه ۱۳۴۰ مشهد در شمال مشهد است.
او افزود: در مجاورت این کوره، چندین کوره آجر پزی دیگر ساخته شده که همگی پس از گسترش مجدد مشهد در دهه ۱۳۳۰ و محدودیت‌های زیست محیطی برای ادامه کار کوره‌های واقع در داخل شهر در اواخر دهه ۱۳۴۰ در این محدوده ساخته شده است.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی ادامه داد: این کوره از زمان ساخت تا حدود سال‌های ۱۳۸۰ مورد بهره برداری قرارداشته است، اما در سال‌های اخیر و به واسطه محدودیت‌های زیست محیطی و همچنین ورود کوره‌های ماشینی، متروک و رها شده است.
مکرمی فر بیان کرد: آجر و خشت به عنوان مهمترین عناصر معماری ایرانی در پیشینه معماری ما نقش ویژه‌ای دارد، مطالعات معماری در ایران نشان می‌دهد که کوره‌های آجر پزی از هزاره‌های قبل از میلاد تا کنون فرم‌ها و فن آوری‌های مختلفی را در بر می‌گرفته اند، کوره‌های سرپوشیده مکشوفه در شهر کهن نیشابور، کوره‌های فضای باز در پیرامون شهر‌های خراسان دراواخر دوران قاجار و کوره‌های ساخته شده با دود کش‌های بسیار بلند از نمونه‌های قابل بررسی هستند.
در بدنه میل یا دود کش کوره روی یک سنگ مرمری، پس از درج آیه مقدس و ان یکاد الذین... به نام مالک کوره اشاره شده وعنوان"کوره آجر فشاری اسماعیل قیاسی" درج شده است.
سوخت بیشتر کوره‌ها نفت کوره یا مازوت بوده از طریق دریچه‌هایی از روی بام این سازه به داخل ریخته می‌شده است،بدنه این سازه بواسطه عایق بودن از خشت خام ساخته شده است. بدنه داخلی سازه بواسطه حرارت زیاد معمولا به پوسته سختی تبدیل شده وبدنه بیرونی آن همچنان خشت خام باقی می‌ماند.
بخش میل یا دودکش کوره یک سازه آجری استوانه‌ای شکل است که در پایین حدود ۱۰ متر قطر دارد، قطر دهانه داخلی این استوانه که محل مکش دود و هدایت آن به بالاست، حدود ۷ متر قطر دارد.
ارتفاع این سازه حدود ۵۰ متر برآورد گردیده است. قطر دهانه بالایی این کوره نیز در حدود دو متر برآورد می‌شود.
کوره آجر پزی قیاسی مشهد در خراسان رضوی، بخش مرکزی و حاشیه شمال شهر مشهد، ابتدای جاده کلات، مجاورت شرق روستای گرجی قرار گرفته است.
انتهای پیام//ف.ش
