به گزارش گروه استان های  باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد ، بهمن ماه ، روزها حال و هوای دیگری به خود می گیرد  حال و هوایی که با سرودهای خجسته باد این آزادی، به لاله در خون خفته، بهمن خونین جاویدان آمیخته است برای نسل ما که از روزهای تحصیل فاصله زیادی گرفته ایم، بهمن ماه و دهه فجر روزهای خوش جشن های پیروزی انقلاب در مدرسه و تزئین کلاس های درس را تداعی می کند نسل ما پیروزی انقلاب را به خاطر ندارند اما همیشه برای شنیدن خاطرات روزهای انقلاب مشتاقیم وقتی پای حرف های بزرگترها می نشینیم برای ما از مساجد کرامت و امام حسن مشهد می گویند که محل تجمع انقلابیون بوده است در خاطراتشان به ۱۰دی یکشنبه خونین مشهد اشاره می کنند از روزهای تظاهرات و شب های حکومت نظامی تعریف و از چهره هایی صحبت می کنند که برای به ثمر رساندن انقلاب تلاش های بسیاری کردند.

مشهد یکی از کانون های مبارزه

انقلاب اسلامی نمی‌‌توانست بدون فعالیت انقلابیون در داخل ایران و شهرهای مختلف کشور به سرانجام برسد  یکی از کانونهای اصلی انقلاب در دوران مبارزه با رژیم پهلوی که اتفاقاتی مهمی در آن رخ داد شهر مشهد است و افرادی از این شهر مثل «آیت‌الله سیدعلی خامنه‌‌ای»، «حجت‌الاسلام عبدالکریم هاشمی نژاد،‌ آیت‌‌الله واعظی طبسی»، حجت الاسلام کامیاب و  دیگر انقلابیونی در به ثمر رسیدن انقلاب نقش مهمی داشتند در این گزارش به چهره های انقلابی پرداختیم که خاستگاه آنها خراسان رضوی بوده است پای حرف کسانی نشستیم که با این چهره های بزرگ همسنگر بودند.

تاریخ شفاهی انقلاب مشهد به روایت یک پزشک

در پرس و جوهایم برای پیدا کردن چهره های انقلابی مشهد، دکتر فرهودی پزشک قدیمی بیمارستان امام رضا معرفی و قرار مصاحبه در محیط بیمارستان تعیین می شود .

 بیمارستان امام رضا، بیمارستان قدیمی مشهد است که هنوز هم بافت قدیمی و تاریخی خود را حفظ کرده است وقتی در محوطه بیمارستان قدم می زنم می توانم روزهای انقلاب و آوردن مجروحان را در ذهنم تصور کنم. در گروه بیماری های داخلی بیمارستان، چند دقیقه ای برای اتمام کلاس آقای دکتر منتظر می مانم دکتر فرهودی به سالن جلسات برای مصاحبه دعوتم می کند او قسمتی از شرح حال خود را در این برگه نوشته است دو سطر اول را می خوانم:  
دکتر محمود فرهودی متولد سال ۱۳۱۷و در سال ۱۳۵۱تخصصی پزشکی خود را در زمینه بیماری های داخلی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد اخذ کرد.

او در ابتدای صحبت هایش این طور می گوید: بعد از کودتای سال 32 نهضت دانشجویی حرکت خود را آغاز کرد در سال ۴۴نهضت دانشجویی در دانشگاه های ایران گسترش پیدا کرد و در جریان اعتراض به سیاست های حکومت پهلوی دستگیر و به زندان قزل قلعه تهران و سپس کمیته شهربانی تهران منتقل شدم و در دوره زندان با آیت الله خامنه ای هم زندانی بودم

دکتر فرهودی در ادامه صحبت هایش از ۲۳آذر ۵۷می گوید: در آن روز به عنوان پزشک کشیک بیمارستان بودم

در لحظات ابتدایی این واقعه آیت الله خامنه ای، زنده یاد آیت الله طبسی، شهید کامیاب در کنار مردم قرار گرفتند آیت الله خامنه ای برای عزل فرماندار نظامی مشهد پیشنهاد تحصن دادند روحانیان و چهره های انقلابی مشهد دو هفته در بیمارستان امام رضا تحصن کردند هر شب با رهبران تحصن جلسه برگزار می کردیم تا برای روز بعد برنامه ریزی کنیم به یاد دارم مدتی بعد  که وقایع بیمارستان فروکش کرد روزی در منزل مرحوم استاد محمد تقی شریعتی(پدر دکتر علی شریعتی) جلسه ای داشتیم ایشان با قرائت آیه ای از قرآن گفتند رژیم با چنین حوادثی مقدمات فروپاشی کامل خود را فراهم کرد.

جستجوی تاریخ در اسناد کتابخانه ای 

برای تهیه این گزارش، به کتابخانه مراجعه می کنم لا به لای کتاب ها، کتاب فرزند کوثر با محوریت زندگی آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب به چشمم می خورد ایشان از چهره هایی هستند که به واسطه زندگی خانواده پدری در مشهد، فعالیت های انقلابی زیادی در این شهر داشتند  پیش از این در قم تحصیل می کردند و فعالیت های انقلابی ایشان بیشتر در قم و تهران متمرکز بود

 این قسمت از متن گزارش بر اساس یادداشت هایی  از کتاب فرزند کوثر انتشارات مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما تهیه شده است:
آیت الله خامنه ای در سن ۲۵سالگی و در سال ۱۳۴۳به دلیل بیماری پدر به مشهد بازمی گردند و فعالیت های انقلابی خود را از مشهد شروع کردند
ایشان در مشهد جلسات درس را برگزار می کنند رونق جلسات و فعالیت های وی در حدی بود که از سایر نقاط ایران با او تماس می گرفتند و همین باعث شد جلسات درس و تفسیر وی تعطیل و چند بار توسط ساواک دستگیر و زندانی شود.

آیت الله خامنه ای در سال ۵۰بعد از آزادی از زندان فعالیت خود را دوباره آغاز می کند.ایشان درباره  این دوره از مبارزاتشان می گویند:

در سال های ۵۰تا ۵۳ مبارزات انقلابی و پنهانی در مشهد بر محور فعالیت هایی دور می زند که در سه مسجد کرامت، امام حسن(ع) و میرزا جعفر انجام می گرفت. مهم ترین کلاس کلاسهای من،درسهای تفسیر و ایدئولوژی در این سه مسجد تشکیل و هزاران نفر در هفته با تفکر انقلابی اسلام آشنا می شدند و همین باعث شد ساواک این کانون ها را تعطیل و افراد زیادی را به بهانه راه اندازی این جلسات بازجویی کند با تعطیلی این مراکز، جو نارضایتی عمومی روشنفکران و نسل به پا خاسته در مشهد این امکان را داد  تا جلسات کوچک و خصوصی را هر چه بیش تر گسترش دهم.

رژیم در سال ۵۳ به منزل آیت الله خامنه ای در مشهد یورش و این بار ایشان را به زندان کمیته مرکزی در تهران می برد در اوج فعالیت های انقلابی در سال ۵۶رهبر معظم انقلاب توسط ساواک دستگیر و به ایرانشهر تبعید می شود با اوج گیری انقلاب و بیرون رفتن کنترل اوضاع از دست رژیم آیت الله خامنه ای به مشهد بازمی گردند

ایشان در مهر ۵۷به مشهد برمی گردد و ستادی در مسجد کرامت برای هدایت کارها و مبارزات تشکیل داد زنده یاد آیت الله طبسی و شهیدان هاشمی نژاد، کامیاب، موسوی قوچانی نیز عضو این ستاد بودند ستادی که توسط این چهره ها شکل گرفت در هدایت قیام های مردم مشهد نقش اساسی داشت.

رسیدن به قدرت دغدغه انقلابیون نبود

با یکی از دوستانم درباره موضوع گزارشم صحبت کنم او یکی از بستگانش را معرفی می کند که با رهبران انقلابی مشهد آشنایی زیادی داشته است با آقای علی قیس تماس می گیرم و خیلی با حوصله به سوالاتم جواب می دهد، او در معرفی خود این طور می گوید: در زمان انقلاب در انگلستان دانشجو و عضو انجمن اسلامی دانشجویان اروپا بودم هنگام تبعید امام به فرانسه به همراه دکتر فاطمی به ملاقات ایشان رفتم و همراه سایر انقلابیون و دانشجویان ایرانی ارتباط  و ملاقات های زیادی با امام خمینی در هنگام حضور در فرانسه داشتم  بعد از پیروزی انقلاب، به عضویت حزب جمهوری اسلامی درآمدم و در دفتر حزب جمهوری اسلامی شعبه خراسان مسئول سمعی بصری بودم و با آقایان شهید هاشمی نژاد و شهید کامیاب در دفتر حزب فعالیت می کردم

او در مورد شهیدان هاشمی نژاد و کامیاب می گوید: اساس اندیشه این بزرگواران بر اساس روشنگری و تربیت بود هر دوی آنها بعد از پیروزی انقلاب سمت های اجرایی را قبول نکردند در حالیکه به یاد دارم زمانی که با همکلاسی ام شهید سرافرازبه نزد امام خمینی در نوفل لوشاتو رفتم ایشان از شهید سرافراز درباره اطرافیان خود از جمله بنی صدر و قطب زاده پرسید  پاسخ شهید سرافرازاین بود که آنها  از هم اکنون خود را با پست های بعد از پیروزی انقلاب صدا می زنند و این تحلیل شهید سرافراز به قدری درست بود که وقایع بعد از انقلاب نیز قدرت طلبی این دو نفر را تایید کرد.

علی قیس درباره برخورد شهیدان هاشمی نژاد و کامیاب با مخالفان می گوید: این بزرگواران از قدرت نفوذ کلام خوبی برخوردار بودند آنها در برابر مخالفان خود از جمله مارکسیت ها سعی می کردند با مناظره و گفتگو آنها را جذب اندیشه های خود کنند و از همین رو بود که شهید هاشمی نژاد در ایام زندان نیز بحث ها و مناظره های زیادی با گروه های مخالف از جمله منافقین داشت.

او ادامه می دهد:همچنین به علت اعتقادی که شهید هاشمی نژاد و کامیاب به روشنگری داشتند در ایام بعد از انقلاب یکی از ماموریت های حزب جمهوری اسلامی فرستادن سخنران به روستاها و مناطق کوچک تر و توزیع نوارهایی صوتی برای آشنایی مردم با اندیشه های انقلاب بود.

تاکید معلم شهید  بر کتابخوانی

شهید مطهری از چهره های انقلابی برخاسته از خراسان رضوی است او متولد شهرستان فریمان است فعالیت های انقلابی شهید مطهری در خارج از خراسان رضوی و بیشتر در تهران و قم بود در این گزارش بخشی را به این چهره انقلابی اختصاص دادیم صادق مطهری برادرزاده شهید مطهری می گوید:

در ایام انقلاب دانشجوی رشته رادیولوژی دانشگاه فردوسی بودم و در محافل انقلابی و جلسات انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه فردوسی نیز شرکت می کردم او در ادامه خاطره ای را از عمویش تعریف می کند: در سال ۵۰شهید مطهری سفری به فریمان داشت در آن زمان نوجوانی پانزده ساله بودم  ایشان در آن سفر به دلیل انجام یک کار نیک، سکه ای دو تومانی به من هدیه داد و پیشنهاد خرید کتاب با این پول داد در زمان سفر شهید مطهری به مشهد، با دادن سکه ۲تومانی به ایشان،خرید کتاب را درخواست کردم عمویم بعد از بازگشت از سفر، با پرداخت مبلغی بیشتر ،کتاب برای من خرید در واقع اوبر ترویج فرهنگ مطالعه در بین نوجوانان تاکید داشت.

مبارزه با خرافه پرستی و انحرافات

صادق مطهری در پایان گفتگوی خود، آقای حاج محمدی را از اهالی فریمان معرفی می کند که با آثار شهید مطهری آشنایی بسیاری دارد.

 حاج محمدی می گوید: شهید مطهری از بارزترین چهره های تحجر ستیزی و مبارزه با خرافه پرستی بودند  در بین مردم فریمان خرافه ای وجود دارد بر این مبنا که اگر مسافر هنگام عزیمت به مقصد با فرد سید برخورد کند باید از آن سفر انصراف دهد زیرا آن سفر نافرجام خواهد بود  شهید مطهری در دوران طلبگی خود سفری به فریمان داشته است او هنگام خداحافظی با خانواده با فرد سید از اهالی روستا برخورد می کند شهید مطهری می داند که اگر مادرش از این قضیه مطلع شود از سفر او به قم جلوگیری می کند و این قضیه را نادیده می گیرد و به سلامت به مقصد می رسد او بارها بعد از این ماجرا، به  سلامت به فریمان سفر کرد شهید مطهری در یکی از کتاب های خود به این خرافه پرستی اعتراض می کند.

او درادامه می گوید: شهید مطهری بر فقه  و فلسفه اسلامی مسلط بود و به خوبی انحرافات را تشخیص می داد زنده یاد دوانی در یکی از کتاب های خود درباره شهید مطهری این طور می نویسد: کتابی قبل از انقلاب به نام توحید به قلم فردی به نام آشوری منتشر شد شهید مطهری نظر 5 نفر از بزرگان حوزه علمیه  را درباره این کتاب  جویا شد نظر انها نسبت به کتاب مثبت بود شهید مطهری با عصبانیت به آنها گفت:شما چطور متوجه نشدید در این کتاب به اسلام حمله شده و اصول اساسی دین به چالش کشید شده است.

سایر چهره های انقلابی مشهد

آیت الله واعظ طبسی، آیت الله شیرازی، علی شریعتی  از چهره های شاخص انقلابی مشهد بودند که در این گزارش فرصت نشد به آنها پرداخته شود در این گزارش سعی شد گوشه ای از تاریخ انقلاب  مرور شود تا  برای نسل های بعد از انقلاب رشادت بزرگ مردان  برخاسته از خطه خراسان  را تبین کنیم

انتهای پیام//ج.ر

گزارشگر: سید جواد رحمانیان