توسعه تجدیدپذیرها، پاسخی به ناترازی انرژی و کاهش منابع آبی

مجموع ظرفیت منصوبه انرژی‌های تجدیدپذیر از سال ۱۳۷۲ که بحث انرژی‌های پاک در کشور مطرح شد تا سال ۱۴۰۰ و پیش از آغاز فعالیت دولت سیزدهم تنها به ۸۵۸.۵ مگاوات رسید که رقم قابل توجهی نبود. این عدم توجه به حوزه انرژی‌های پاک و نیروگاه‌های تجدیدپذیر موجب شد یکی از وعده‌های علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو در آغاز به کار دولت، ایجاد ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر خورشیدی و بادی باشد.

بر اساس آخرین آمار از آغاز دولت سیزدهم تاکنون ۲۲۵ مگاوات ظرفیت کشور در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر به ظرفیت افزوده شده که مجموع این توان را به بالای ۱ هزار مگاوات می‌رساند. این هزار مگاوات نیروگاه تجدید پذیر در مقایسه با نیروگاه‌های حرارتی که مصرف سوخت دارند و از آب نیز استفاده می‌کنند در حوزه سوخت به صورت سالانه ۱۵۰۰ میلیون مترمکعب صرفه جویی گاز را به همراه خواهد داشت و از مصرف ۲۸۰۰ میلیون لیتر آب در سال جلوگیری می‌کند. این عدم مصرف گاز کاهش انتشار ۲.۷ میلیون تن گاز کربن دی اکسید را به همراه دارد.

ویژگی‌های نیروگاه‌های پاک، پاسخی به شرایط ناترازی انرژی و همینطور کاهش منابع آبی و نگرانی‌های محیط زیستی خواهد بود، اما تاکنون ظرفیت آن‌ها در کشور ما کمتر از ۱۵۰۰ مگاوات بوده و در قیاس با ظرفیت کشور، بهره گیری ناچیزی از روش تولید برق داریم. به منظور جبران این شکاف میان توان فعلی و ظرفیت‌های کشور در توسعه انرژی پاک، ساخت ۱۱ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر که عمدتا خورشیدی هستند در برنامه‌های بلند مدت قرار گرفت که محمود کمانی معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق تحقق آن را دور از انتظار نمی‌داند، چراکه ساختگاه این نیروگاه‌ها مشخص شده و در برخی از آن‌ها پنل‌های خورشیدی نیز نصب شده است. 

به گفته کمانی، برنامه میان مدتی که وزارت نیرو برای تابستان ۱۴۰۳ دارد ایجاد ۵ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر است تا این ظرفیت به تامین تقاضای برق که سالانه افزایشی ۵ درصدی دارد، کمک کند. در صورت تحقق این هدف‌گذاری ۷۵۰۰ میلیون مترمکعب و ۱۴ میلیارد لیتر در مصرف آب صرفه جویی خواهد شد.

محمودکمانی گفت: مرحله ریل گذاری و ایجاد زیرساخت‌های مقرراتی و مجوز‌های مربوطه مرحله مهمی بوده که انجام شده و مسئله بعدی ما ایجاد مدل‌های مختلف سرمایه گذاری است تا برای سرمایه گذاران حق انتخاب مهیا باشد و متناسب با سطح توقع شان بازده اقتصادی داشته باشند که درحال حاضر بیش از ۷ مدل سرمایه گذاری در توسعه تجدیدپذیر‌ها فراخوان و کار شروع شده است.

علیرضا پرنده مطلق معاون فنی و مهندسی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر در این رابطه می‌گوید: یکی از موضوعات مهم و راهبردی که در کشور مد نظر است، بحث ناترازی انرژی است و در بررسی‌های صورت گرفته یکی از راهکار‌های الزامی برون رفت از این ناترازی، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر است. برای جبران ناترازی اقدامات زیادی انجام شد که یکی از آن‌ها ۴۵۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی از محل سوخت صرفه جویی شده است. برای تحقق هرچه سریعتر این هدف مناقصه‌هایی برگزار شد که ۵ بخش بود و دو بخش ۱۵۰۰ مگاواتی و ۳ بخش ۵۰۰ مگاواتی را شامل می‌شد. هر بخش نیز شامل چندین ساختگاه است و این ۴۵۰۰ مگاوات نیروگاه را مجموعا در ۸۹ ساختگاه برنامه ریزی کردیم.

او افزود: قرار شده که تحویل زمین‌ها انجام شود و مشکلاتی که سابقا وجود داشت بر طرف شده است. تاکنون توانسته ایم بخش اعظمی از ساختگاه‌ها را آماده تحویل داشته باشیم، اما تعدادی از ساختگاه‌ها نیز مشکل دارند که سعی می‌کنیم آن‌ها را برطرف کنیم.

در ادامه جعفر محمد‌نژاد سخنگوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر در پاسخ به زیرساخت‌های مقرراتی که برای توسعه نیروگاه‌های انرژی پاک انجام شده گفت: اگر صنایع در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری یا اقدامات مثبت انجام دهند، از محدودیت قطعی تابستان معاف خواهند شد و در اولویت تامین برق صنایع قرار می‌گیرد.

سخنگوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر پیرامون جذابیت سرمایه گذاری صنایع در حوزه انرژی‌های نو توضیح داد: بر اساس تکلیفی که ماده ۱۶ قانون جهش تولید برای صنایع ایجاد می‌کند، صنایع باید یک درصد از مصرف سالیانه را تا ۵ سال از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنند و در صورت عمل به این قانون علاوه بر جبران بخشی از برق مورد نیاز، در محدودیت‌های برقی صنایع در تابستان در اولویت تامین برق قرار خواهند گرفت. طبق بررسی‌ها عدم النفع ناشی از قطعی برق صنایع در تابستان به قدری زیاد است که احداث نیروگاه تجدیدپذیر برای صنایع مختلف کاملاً توجیه اقتصادی دارد.