کاروانسرای عباس‌آباد تایباد، اثری تاریخی که با ثبت جهانی احیا شد
کاروانسرا یا رباط تاریخی "عباس آباد" از مهمترین آثار تاریخی شهرستان مرزی تایباد خراسان رضوی است که این روز‌ها سرفراز از ایستادگی در برابر گزند روزگار، نامش در جرگه کاروانسراهای تاریخی جهانی شده یونسکو خودنمایی می‌کند.
تاریخچه این کاروانسرای تاریخی بعد از ثبت در میراث جهانی به عنوان محل آرامش کاروانیان در گذشته‌های دور دوباره ورق خورده و نامش باز بر سر زبان‌ها افتاده است.
کاروانسراها و رباط‌های تاریخی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری ایران هستند که همواره توجه جهانگردان را به سوی خود جذب می‌کنند. این کاروانسراها که در زمان خود از اهمیت بسیاری برخوردار بوده‌اند، نمونه‌های کاملی از هنر معماری عصر خویش را به نمایش گذارده‌اند.
استان خراسان رضوی با توجه به گذر جاده تاریخی ابریشم از ناحیه شمالی آن از این نظر اهمیت خاصی دارد و هر ساله گردشگران و مسافران بسیاری برای دیدن بنای تاریخی آن، به ویژه کاروانسراها و معماری آن به این استان سفر می‌کنند. کاروانسراها و رباط‌هایی که با داشتن قدمت تاریخی از گذشته‌های دور تا امروز میزبان مسافران و گردشگران بوده و هستند.
استان خراسان رضوی با توجه به گذر جاده تاریخی ابریشم از ناحیه شمالی آن از این نظر اهمیت خاصی دارد و هر ساله گردشگران و مسافران بسیاری برای دیدن بنای تاریخی کاروانسراها و معماری آن به این استان سفر می‌کنند. شهرستان تایباد به دلیل قدمت تاریخی و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، از قدیم مورد توجه گردشگران بوده است که تا کنون بیش از ۱۰۰ اثر تاریخی در این شهرستان شناسایی شده که از این تعداد بیش از ۵۰ اثر در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است.
ثبت جهانی کاروانسرای عباس‌آباد و معرفی به تاریخ‌دوستان جهان
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در این زمینه گفت: ثبت کاروانسراهای تاریخی در شمار میراث جهانی، موجب معرفی تمدن و فرهنگ هر منطقه به صورت جداگانه به جهانیان است.
سیدجواد موسوی بیان کرد: ثبت جهانی کارونسرا‌های تاریخی ایران و خراسان رضوی در قالب پرونده واحد در میراث جهانی یونسکو، سبب معرفی این آثار و افزایش شناخت جهانیان از فرهنگ و تاریخ ایران و خراسان می‌شود.
وی تاکید کرد: خراسان رضوی ظرفیت بالایی در زمینه تاریخ و میراث فرهنگی دارد که ثبت جهانی این آثار می‌تواند در جذب گردشگران خارجی بسیار موثر باشد.
کاروانسرای عباس آباد یکی از مهمترین آثار تاریخی این شهرستان و نشان از عمق تاریخ و صبغه معماری تاریخی در این منطقه دارد. وی بیان کرد: کاروانسرای عباس آباد یکی از مهمترین آثار تاریخی این شهرستان است که نشان از عمق تاریخ و صبغه معماری تاریخی این منطقه دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی بیان کرد: ثبت جهانی این اثر افقی جدید را برای معرفی هرچه بیشتر این جاذبه تاریخی و معماری گشود و فرصتی برای گسترش گردشگری این منطقه فراهم کرد.
پنج هکتار پهنه تاریخی برای آرامش کاروانیان خسته
رباط تاریخی "عباس‌آباد" در زمان آبادانی و رونق خود از جمله کاروانسراهای معتبر استان خراسان رضوی به حساب می‌آمده که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته است. این بنا به دلیل فضا‌های متعدد و دارا بودن امکانات رفاهی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و در سفرنامه ها و متون تاریخی نیز از آن یاد شده است.
کاروانسرای عباس آباد مشتمل بر ۲ حیاط است که دورتادور آنها، ایوان، ایوانچه، اتاقک‌ها و آب انبار وجود دارد که آب آن از قنات و باران تامین میشده است. شواهد معماری بنا نشان میدهد بخش مسکونی و قسمتی که برای احشام در نظر گرفته شده، در قدیم از یکدیگر جدا بوده اند.
مجموعه رباط تاریخی عباس آباد با مساحت حدود پنج هکتار در حاشیه جاده تایباد - مشهد متعلق به دوره صفویه و بخشی از آن مربوط به دوره قاجاریه است. همچنین بخش مسکونی دارای نقشهای چهار ایوانی بوده و اتاقک‌های آن به اندازههای متفاوت ساخته شده است. این مکان نیز به دلیل قرار گرفتن در دشتی وسیع و به دور از آلودگی نوری، از ظرفیت خوبی برای برنامه‌های رصدی و نجومی برخوردار است.
این بنا به دلیل قرار گرفتن در منطقه‌ای خاص، کمترین آسیب انسانی را به خود دیده و از نکات برجسته آن ۲ حیاطه بودن و داشتن حوض انبار است و قرار گرفتن این بنای تاریخی در مسیر کشور افغانستان به ایران از سوی مرز دوغارون می‌تواند گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود جذب کند.
رباط تاریخی عباس آباد در فاصله ۲۶ کیلومتری شمال غربی جاده قدیمی تایباد به تربت جام قرار دارد.
به اعتقاد کارشناسان از مهمترین آثار ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی تایباد، مجموعه رباط تاریخی عباس آباد است که با مساحت حدود پنج هکتار در حاشیه جاده تایباد - مشهد قرار دارد و متعلق به دوره صفویه و بخشی از آن مربوط به دوره قاجار است که در سال ۱۳۷۸به شماره ۲۳۸۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
رباط عباس آباد، اثری پرجاذبه برای گردشگران داخلی و خارجی
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: کاروانسرای عباس آباد در ۲۵ کیلومتری جاده تایباد - تربت‌جام قرار دارد و از مهمترین آثار تاریخی این شهرستان و مربوط به دوره تیموری و صفوی است.
احسان زهره وندی بیان کرد: کاروانسراهای تاریخی نمونه‌ای برجسته از معماری ایران قدیم به شمار می‌روند که در زمان خود نقشی مهم داشته اند.
ثبت هفت کاروانسرای تاریخی استان در فهخرست یونسکو، باب جدیدی در معرفی وجهه تاریخی خطه خراسان رضوی است که باید از این فرصت نهایت بهره را بردوی بیان کرد: اساسا ثبت هفت کاروانسرای تاریخی استان در فهرست جهانی یونسکو، باب جدیدی در معرفی وجهه تاریخی خطه خراسان رضوی است که باید از این فرصت نهایت بهره را برد.
وی اظهار کرد: کلیه تاریخ دوستان، پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی و اساتید و دانشجویان تاریخ در کنار گردشگران در ۲ بخش داخلی و خارجی در بازدید از این آثار تاریخی ارزشمند بهره لازم را می‌برند و بر این اعتقادم که هر تاریخ دوستی باید حداقل یکبار از چنین آثار تاریخی دیدن کرده و از حس آرامش و سکوت این فضا‌ها بهره بگیرد.
