سرنوشت مبهم شرکت خانه‌سازی مشهد در توسعه دانش‌بنیان‌ها
توجه به شرکتهای دانش‌بنیان و تاثیر آن بر اقتصاد کشور جانی دیگر گرفت و موجب افزایش امیدواری و انگیزه در نخبگان برای فعالیت علمی کشور شد.
این در شرایطی است که یکی از اولویت های دولت سیزدهم بر تامین مسکن مورد نیاز جامعه متمرکز شده است، زیرا براساس آمارهای موجود، اکنون بیش از ۶۰ درصد درآمد خانوارها صرف هزینه مسکن می‌شود.
توسعه شرکتهای دانش بنیان و یا افزایش واگذاری زمین به مردم برای ساخت مسکن، اصلی ترین راه هایی است که تصمیم‌گیران حوزه مسکن خراسان رضوی پیش روی خود دارند و موضوع اقتصاد و لزوم خروج از تورم و در عین حال ساخت مسکن از اولویت هایی است که نمی توان بدان بی توجه بود، با این حال باید تصمیمی گرفت که علاوه بر رفع نیاز امروز جامعه، آینده ای درخشان را برای کشور و استان درپی داشته باشد.
در این میان پارک علم و فناوری خراسان رضوی از سال ها قبل به دلیل مشکلات و تنگناهایی که از نظر فضا با آن مواجه بوده است، برای توسعه دامنه فعالیت های خود به دنبال فضایی مناسب برای استقرار و ساماندهی شرکت های زیرمجموعه خود بوده است که گستره بیش از ۸۰ هکتاری کارخانه خانه سازی در حاشیه کلانشهر مشهد می توانست به این نیاز پاسخ دهد.
کارخانه خانه‌سازی در حاشیه مسیر مشهد به گلبهار با وسعت ۸۲ هکتار زیرمجموعه سازمان ملی زمین و مسکن و از معاونت‌های وزارت راه و شهرسازی به شمار می‌آید و در ساخت سازه‌های پیش‌ساخته و بتونی، نقش اساسی دارد.
سهم استان خراسان رضوی از طرح نهضت ملی مسکن ۴۰۰ هزار واحد طی یک برنامه چهار ساله است که سهمی ۱۰ درصدی از مجموع تعهد کشور را شامل می شود.
در سال ۱۳۹۶ مدیر کارخانه های سازمان ملی زمین و مسکن سخن از مزایده عمومی کارخانه خانه سازی به میان آورده و گفته بود که در شرح وظایف و اساسنامه سازمان ملی زمین و مسکن، کارخانه داری دیده نشده است و به علت ناتوانی این سازمان از تأمین هزینه های جاری و نداشتن سوددهی، این کارخانه ۱۰۰ درصد واگذار می‌شود.
پشت بند این ماجرا مسئولان پارک علم و فناوری خراسان رضوی که حل بخش زیادی از مشکلات زیرساختی خود را در تملک کارخانه خانه سازی می دیدند برای در اختیار گرفتن آن وارد میدان شدند و بارها بر این خواست خود تاکید کردند.
در جریان هجدهمین سفر هیات دولت به خراسان رضوی در نوروز سال ۱۴۰۱، آیت الله رئیسی نیز در بازدید از پارک علم و فناوری خراسان رضوی، نظر مثبت خود را مبنی بر واگذاری واحد تولیدی خانه سازی به پارک علم و فناوری به واسطه داشتن زیرساخت مناسب برای حضور شرکت های دانش بنیان و فناور اعلام کرد.
در شرایطی که کار این نقل و انتقال تمام شده تلقی می شد، اکنون خبر از معاوضه این واحد تولیدی با زمینی متعلق به آستان قدس رضوی برای ساخت مسکن در قالب طرح نهضت ملی مسکن به میان آمده است که پارک علم و فناوری را به شدت مغبون کرده است..
درخواست استقرار دانش‌بنیان‌ها
بر اساس اخبار منتشر شده در آذرماه سال ۱۳۹۷ مدیرعامل وقت شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی از وزیر وقت راه و شهرسازی، درخواست واگذاری کارخانه خانه سازی مشهد و استقرار شرکتهای دانش بنیان استان در این مکانت را کرده بود.
مسعود مهدی زاده مقدم افزوده بود که با تعاملی که صورت خواهد گرفت امکان استقرار حدود ۵۰۰ شرکت در این فضا، فراهم خواهد شد.
اما با وجود پیگیری های انجام شده در طول چند سال گذشته، کار واگذاری این مجموعه به پارک علم و فناوری به نتیجه مطلوب نرسید.
رئیس پارک علم و فناوری خراسان رضوی سال گذشته با اصحاب رسانه، اعلام کرد که در ۲۰ سال گذشته حتی یک سانتیمتر هم به فضای پارک علم و فناوری استان اضافه نشده است و این در حالی است که گسترش فضا یکی از نیازهای امروز برای استقرار شرکتهای دانش‌بنیان در این پارک است.
۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان ثبت‌شده آواره
مسعود میرزایی شهرابی رئیس پارک علم و فناوری خراسان رضوی گفت: اکنون ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان در خراسان رضوی درخواست خود را برای استقرار در پارک علم و فناوری خراسان رضوی ثبت کرده‌اند، اما فضای خالی برای این اقدام وجود ندارد.
او افزود: بر اساس دستور رییس جمهور مقرر شده بود که کارخانه خانه‌سازی مشهد، که ۲ برابر وسعت فعلی پارک علم و فناوری استان خراسان رضوی فضا در اختیار دارد، به این مجموعه واگذار شود ولی اجرای این دستور اکنون با تعلل و کندی رو به رو است.
رئیس پارک علم و فناوری خراسان رضوی با اشاره به اینکه مجموعه کارخانه خانه‌سازی فضای زیرساختی لازم برای گسترش شرکت های دانش بنیان را دارد، ادامه داد: واگذاری این کارخانه با وسعت ۸۰ هکتار به مجموعه پارک علم و فناوری خراسان رضوی به دلایلی نامعلوم با تعلل مواجه است.
طرح مولدسازی
از سوی دیگر بر اساس گفته مسئولان دوایر مختلف در جلسات مربوط به طرح نهضت ملی مسکن، مساله کمبود زمین در شهر مشهد غیرقابل انکار است و طبق تاکید استاندار خراسان رضوی باید برای حل این موضوع پیگیری ویژه ای با توجه به افق آینده شهر مشهد صورت گیرد.
سهم استان خراسان رضوی از طرح ملی نهضت ملی مسکن در برنامه چهار ساله ۴۰۰ هزار واحد تعیین شده است که معادل ۱۰ درصد کل کشور است و از این تعداد تامین زمین ۲۳۰ هزار واحد از محل اراضی دولتی و تفاهم نامه ها با نهادهای مختلف، ۱۰۰ هزار واحد در بخش روستایی و ۷۰ هزار واحد از محل خود مالکی و بازآفرینی انجام می شود.
راهکار مولدسازی بر این تکیه دارد که اموال و املاک مازاد دولت در قالب این طرح به احیا و فعال شدن املاک راکد منجر شود و در این راستا برگزاری نشست های مختلف در نهایت منتهی به این شد که معاون املاک و حقوقی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی اعلام کند که زمین واحد تولیدی خانه‌سازی مشهد از سوی وزارت راه و شهرسازی به عنوان مالک قانونی آن با زمین "شهرک انقلاب" متعلق به آستان قدس رضوی به منظور ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن در این کلانشهر معاوضه شده است.
یاسر شورابی معاون املاک و حقوقی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی با اشاره به اینکه طی تفاهمی که با آستان قدس رضوی انجام گرفت، ۲۴۰ هزار مترمربع زمین در منطقه "سیدی" مشهد تامین شد که طی پنج سال به صورت واحدهای آپارتمانی سه تا ۶ طبقه ساخته می شود، گفت: کارخانه خانه سازی کاربری صنعتی دارد و زمینی که در حال مذاکره و توافق بر سر آن با آستان قدس رضوی برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن هستیم، در داخل شهر مشهد واقع است.
حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در هجدهمین سفر استانی خود که به خراسان رضوی در نوروز ۱۴۰۱ انجام شد، در بازدید از پارک علم و فناوری خراسان رضوی از موافقت و تاکید خود بر واگذاری این واحد صنعتی برای توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان سخن گفت.
او افزود: مساحت زمینی که قرار است از آستان قدس رضوی بابت اجرای طرح نهضت ملی مسکن در شهرک انقلاب خریداری شود، ۱۱۵ هکتار است که باید در ازای بهای آن زمینی به آستان قدس رضوی اختصاص یابد، کارخانه خانه سازی یکی از ملک های متعلق به وزارت راه و شهرسازی در مشهد است که قابل معاوضه با آن زمین است.
معاون املاک و حقوقی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی ادامه داد: در هیچ کلانشهری در کشور مالکی پیدا نمی کنید که ۱۱۵ هکتار زمین را یکجا در اختیار داشته باشد که بتوان آن را خریداری و به نهضت ملی مسکن اختصاص داد، حال که چنین فرصتی برای اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی به وجود آمده است باید از آن به نفع مردم استفاده کرد.
شورابی بیان کرد: دولت هیچ تصمیمی مبنی بر تعطیلی یا جمع آوری کارخانه خانه سازی مشهد ندارد، بلکه با واگذاری آن به آستان قدس رضوی، درصدد تامین زمین مورد نیاز برای اجرای طرح نهضت ملی ویژه متقاضیان در داخل شهر مشهد است که کارخانه با همان کاربری صنعتی به آستان قدس رضوی داده خواهد شد و تفاهم نامه آن هم نوشته شده، مورد تایید وزیر راه و شهرسازی نیز قرار گرفته و در مرحله ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری برای قیمت گذاری است.
او تصریح کرد: پیش از این تقاضاهایی از سوی پارک علم و فناوری خراسان نیز برای دریافت کارخانه خانه سازی و اختصاص زمین آن به شرکتهای دانش بنیان وجود داشت که به وزارت راه و شهرسازی نیز منعکس شده بود و حتی پارک دستور رئیس جمهوری را نیز در این خصوص گرفته بود اما سازمان ملی زمین و مسکن به عنوان تصمیم گیرنده در این بخش ۲ گزینه پیش رو داشت که گزینه نخست واگذاری زمین کارخانه خانه سازی به پارک علم و فناوری و گزینه دوم معاوضه آن با زمین شهرک انقلاب مشهد متعلق به آستان قدس رضوی بود و این سازمان گزینه دوم را برگزید.
معاون املاک و حقوقی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی تاکید کرد: اولویت و نیاز اصلی جامعه در شرایط کنونی مسکن است که بخش زیادی از هزینه های خانوار را تشکیل می دهد، برنامه دولت سیزدهم تمرکز بر تامین مسکن مردم است، اینکه در شرایط کنونی عرصه کارخانه خانه سازی را به پارک علم و فناوری بدهیم که شرکتهای دانش بنیان به مرور در آنجا مستقر شوند، امری بسیار زمان بر است.
یک زمین و چند نیاز
اکنون که این توافق صورت گرفته است، باید به فکر راهکار دیگری برای تامین زمین مورد نیاز شرکت های دانش بنیان خراسان رضوی بود.
شاید یکی از راهکارها، توافق بین آستان قدس رضوی و پارک علم و فناوری خراسان رضوی باشد، زیرا یکی از فعالیت های نوین آستان قدس در پیگیری مسوولیت های اجتماعی و فعال کردن بخش‌های دانش بنیان است.
بر همین اساس آستان قدس رضوی می تواند با اجاره دادن این واحد که زیرساخت های آن برای شرکتهای دانش بنیان فراهم است، گامی بلند در حمایت از شرکتهای دانش بنیان بردارد.
شرکت های دانش بنیان نیز بر اساس مصوبه پارک، می توانند زمان محدودی برای حضور در پارک دارند و بعد از آن آستان قدس رضوی می تواند برنامه دیگری را برای کارخانه خانه سازی به اجرا درآورد.
منبع: ایرنا
