سایفرپانک؛ پنهان کاری یا حفظ حریم شخصی مجازی؟

حفظ حریم شخصی برای هر فردی بسیار مهم است و کمتر کسی دوست دارد هویت و اطلاعات شخصی خود را در دنیای مجازی در اختیار افراد ناشناس قرار دهد. برای مثال فرض کنید در حال خرید یک لباس از فروشگاه اینترنتی هستید، قطعا دوست ندارید در هنگام پرداخت، فروشنده هویت شما را بداند، اما جالب است بدانید با دادن ایمیل، کد ملی یا بسیاری دیگر از اطلاعات شخصی، شما به صورت ناخواسته هویت خود را برای طرف دوم فاش می‌کنید.

با پیشرفت در دنیای برنامه نویسی و فناوری و همه‌گیر شدن خرید‌های اینترنتی، گروهی از برنامه نویس‌ها و کدگذار‌ها خواستار حفظ حریم خصوصی در جامعه آزاد و مستقل شدند و گفتند فضای اینترنت به سیستم‌های تراکنشی از نوع ناشناس احتیاج دارد. به تازگی ویدئویی در فضای مجازی از امیرعماد میرمیرانی (جادی) برنامه‌نویس و فعال فناوری جدید، درباره اهمیت این موضوع و پیگیری‌های گروهی به نام سایفرپانک (Cypherpunk) منتشر شده است که به بهانه آن در ادامه به بررسی این جنبش می‌پردازیم.

رمزنگاری برای امنیت در مصر

نخستین سایفرپانک‌ها ۴ هزار سال قبل در مصر زندگی می‌کردند. از آن زمان، یک سنگ نوشته پیدا شده که احتمالا متعلق به اولین سایفرپانک بوده است. روی این سنگ نوشته، هیروگلیف‌هایی (خط مصریان) دیده شده که روی مقبره فرعون آن زمان حکاکی شده بود. این حکاکی‌های غیرمعمول و عجیب، اطلاعاتی را به صورت شکل و نقاشی در دل خود مخفی کرده بود.

این سنگ نوشته قصد داشته این اطلاعات را رمزنگاری کند. احتمالا مصریان باستان مانند امروز، یعنی برای امنیت و حفظ حریم خصوصی، این اطلاعات را با استفاده از رمزنگاری مخفی می‌کردند. سال‌ها بعد یعنی در یونان و امپراتوری روم هم از رمزنگاری برای حفظ امنیت و حریم خصوصی استفاده می‌شد.

سایفرپانک، جنبشی آزاد و فعال

پیدایش سایفرپانک‌ها به اواخر قرن بیستم و سال ۱۹۸۰ به عنوان یک جنبش فعال بازمی‌گردد که در آن زمان از طریق یک سری فهرست‌های ایمیلی در گروه‌های غیررسمی و غیردولتی کارشان را انجام می‌دادند. هدف این گروه‌های ایمیلی این بوده که بتوانند امنیت و حریم خصوصی امن و مطمئنی ایجاد کنند.

این جنبش آزاد و فعال، در سال ۱۹۹۲ (۱۳۷۱) توسط اریک یوز و یک دانشمند در حوزه رایانه و رسانه به نام جان گیلمور و یک تاجر بازنشسته به نام میور راه اندازی و بعد از آن به جلسات ماهانه تبدیل شد.

آن‌ها ۲۰ نفر از دوستان خود را به جلساتی غیررسمی دعوت کردند و در این جلسات مهم‌ترین مشکلاتی را که در دنیای برنامه نویسی و رمزنگاری وجود داشت، مطرح و درباره آن بحث و تبادل نظر کردند.

اهداف سایفرپانک‌ها

جنبش سایفرپانک به دنبال دستیابی به جامعه‌ای است که در آن کاربران بتوانند بدون دخالت دولت و شرکت‌ها، درباره پنهان کردن یا افشای اطلاعات خود تصمیم بگیرند. بسیاری از سایفرپانک‌ها بر این باورند که دولت‌ها اطلاعات انبوهی از شهروندان را در اختیار دارند. به طور کلی می‌توان گفت جنبش سایفرپانک مدافع دخالت نکردن دولت و بانک‌های مرکزی در تراکنش‌های پولی است.

آن‌ها در یک بیانیه معروف به مانیفست سایفرپانک‌ها اعلام کردند: «حریم خصوصی یکی از نیاز‌های جامعه آزاد در عصر دیجیتال است و به معنای پنهان‌کاری نیست. یک مسئله شخصی چیزی است که شخص نمی‌خواهد همه از آن باخبر شوند، اما یک مسئله پنهان چیزی است که شخص نمی‌خواهد حتی یک نفر از آن مطلع شود. حریم خصوصی به معنای این است که هر شخص به اراده خود، هویت و اطلاعاتش را در اختیار جهان قرار دهد».

دستاورد‌های جنبش سایفرپانک

اینترنت| اینترنت، یکی از دستاورد‌های مهم سایفرپانک‌هاست. در واقع سازنده اینترنت، Tim Berners Lee، یکی از معروف‌ترین سایفرپانک‌هاست که در طول زندگی خود ایده داده‌های دولت باز در سرتاسر جهان و مبارزه برای حقوقی مانند بی طرفی شبکه، حریم خصوصی و باز بودن وب را ارائه داده است.

دسترسی امن از راه دور| یکی از امکانات رایجی که توسط اینترنت فراهم شده است، امکان دسترسی به منابع مختلف در هر جای جهان است. پروتکل‌هایی از زمان پیدایش اینترنت این امکان را فراهم کردند که البته هیچ یک از آن‌ها ایمن نبودند. البته شرایط پس از طراحی پروتکل SSH تغییر کرد. SSH یک پروتکل اتصال از راه دور است که امنیت بالایی را ارائه می‌دهد.

توسعه رمزنگاری و فناوری رایانه|بسیاری از پیشرفت‌ها در حوزه کریپتو به لطف کریپتوپانک‌ها صورت گرفته است. یک مثال خوب در این باره دیوید چام و امضا‌های کور و نسخه پول دیجیتال آن است.

سایفرپانک و تاثیرش در دنیای ارز دیجیتال |طی چند سال گذشته دنیای ارز‌های دیجیتال رشد زیادی کرده است، اما به نظر می‌رسد آن‌چنان که باید و شاید به دغدغه‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی پرداخته نشده است. بسیاری از کاربران اولیه بیت کوین تصور می‌کردند که هویت آن‌ها کاملا ناشناس باقی می‌ماند، اما این‌طور نیست. شواهد حاکی از آن است که مجریان قانون می‌توانند در حین تحقیقات خود کاربران بیت کوین را از حالت ناشناس خارج کنند.

اما در سال‌های اخیر و با فشار سایفرپانک‌ها برای افزایش حفظ حریم و امنیت شخصی افراد، سیستم‌هایی، چون کیف پول اچ‌دی (HD)، امضای حلقوی، پروتکل اثبات دانش صفر و آدرس‌های ECDHM توسعه یافته‌اند.

منبع: روزنامه خراسان