سدهای تهران هنوز تشنه‌اند؛ مدیریت مصرف آب همچنان در دستور کار باشد

شاید بتوان گفت بارش‌های اخیر در کشور و به ویژه در تهران برای مشترکان آب چه در بخش صنایع و کشاورزی و چه در بخش شرب خانگی این ذهنیت را ایجاد کرده باشد که بارش‌ها به اندازه و کافی بوده و بر خلاف ماه‌های قبل الزامی برای اعمال سفت و سخت مدیریت مصرف آب وجود ندارد اما آمار و ارقام بارش‌ها و میزان ذخایر آب سدها، روی دیگر سکه را نشان می‌دهد و با توجه به نزدیک شدن به پایان سال که مردم به اقدام به خانه تکانی می‌کنند، لزوم صرفه جویی در مصرف آب و ادامه دار بودن مدیریت مصرف همچنان حس می‌شود.

در این شرایط بخش عمده‌ای از بارش‌ها که در فصل زمستان شاهد بودیم به صورت برف بوده و برای آنکه آب به سمت سد‌ها جریان پیدا کند باید تا گرمتر شدن هوا منتظر ماند؛ به گفته فیروز قاسم زاده سخنگوی صنعت آب کشور از اواسط اسفندماه فرآیند ذوب شدن برف‌ها سبب تغییر در ورودی سد‌ها خواهد شد.

بر اساس آخرین آمار شرکت مدیریت منابع آب تا ششم اسفند، مجموع موجودی مخازن سد‌های پنجگانه تهران به ۲۲۳ میلیون متر مکعب رسیده که معادل ۱۲ درصد از ظرفیت کلی مخازن است. رقمی که نسبت به سال گذشته که بازهم یک سال خشک و کم آب بود، کاهش ۲۸ درصدی را نشان می‌دهد.

بارندگی های اخیر تکافوی کمبودهای سال قبل را نکرده است

علی اکبر ملکوتی مدیر دفتر بهره برداری و توسعه شبکه توزیع و کاهش آب بدون درآمد به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: ما سه سال متوالی در خشک سالی هستیم و همین امر باعث شده که میزان بارش‌ها کاهش پیدا کند. به همین دلیل ذخیره آب پشت سد‌ها که تامین کننده آب شرب شهروندان تهران بود به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. ابتدای سال آبی که اوایل مهر ماه است، ۱۰۳.۵ میلی متر بارندگی داشته ایم که در مقایسه با سال قبل که باز هم سال خشکی بوده، حدود ۱۳ درصد کاهش داشتیم و نسبت به بلند مدت هم بیش از ۳۳ درصد کاهش یافته است.

او گفت: باید در جریان باشیم که این میزان از بارندگی جبران کمبود سال‌های خشک را نکرده است و همین بارندگی‌ها که در حوضه آبریز داشته ایم هم به صورت برف هستند و با گرم شدن هوا این برف‌ها آب شده و آورد پیدا می کند و پشت سد‌ها منتقل خواهد شد. برآورد این برف‌ها و اینکه چه میزانی آب به سد‌ها منتقل می‌کند با برف سنجی و در فصول گرم انجام می‌شود.

مصرف لحظه ای آب در تهران برابر با تابستان است

این مقام مسئول ادامه داد: ما نسبت به سال گذشته ۹۰ میلیون مترمکعب آب کمتری داریم و سد‌های تهران ۲۲۳ میلیون متر مکعب حجم آب دارند. مصرف لحظه‌ای روز گذشته تهران در ساعت ۱۲ ظهر حدود ۴۳ هزار لیتر بر ثانیه بوده که در روز‌های تعطیل به دلایل مشخصی افزایش چشمگیری در مصرف داریم.

او افزود: با توجه به اینکه در پایان سال هستیم و بحث نظافت مطرح است، از شهروندان می‌خواهیم مصرف آب را مدیریت کنند و استفاده مستقیم از آب را تا حد ممکن کاهش دهند. می‌توان گفت علی رغم اینکه تنش آبی و خشکسالی را داریم، مصرف لحظه‌ای تهران به اندازه تابستان شده است.

به گفته ملکوتی میزان بارشی که برای تامین آب نیاز است ۳۰۰ میلی متر در طول سال آبی است که با توجه به بارش ۱۰۳ میلی متری تنها حدود ۳۰ درصد از این میزان تامین شده است.

شاید حلقه مفقوده در کنار ابزار مدیریت مصرف و فرهنگ سازی برای تغییر الگوی مصرف، اصلاح تعرفه آب و برخورد‌های قاطع‌تر با مشترکان بد مصرف باشد که ۵ درصد مشترکان را شامل می‌شوند، اما سهم بیشتری در مصرف آب دارند. اعمال تعرفه‌های پلکانی و در نظر گرفتن پاداش  برای خوش مصرف‌ها از ابزار‌های وزارت نیرو برای بازداشتن بد مصرف‌ها از مصرف خارج از الگو و ترغیب پرمصرف‌ها به سمت الگوی مصرف است.

ابزار دیگر، قطع آب است که آقای ملکوتی در مورد آن گفت: از ابتدای مهر ماه برای حدود ۳۶ هزار مشترک اعمال محدودیت و قطعی آب صورت گرفته و قبل از آن تذکرات و اطلاع رسانی‌هایی برای مدیریت مصرف صادر می‌شود که در صورت عدم توجه به صورت مقطعی اقدام به قطعی آب می‌کنیم. این محدودیت برای مصارف بالای ۲۸ متر مکعب اعمال می‌شود.

ملکوتی در پایان گفت: مدیریت فشار به عنوان راهکاری برای کاهش مصرف آب در گذشته هم بوده و در حال حاضر هم وجود دارد، اما به اندازه‌ای نیست که ملموس باشد و شهروندان برای تامین آب شرب با مشکل مواجه شوند. در واقع تنها محدودیت آبی که در حال حاضر وجود دارد، قطعی آب بد مصرف‌ها است که آن هم با اطلاع قبلی و به صورت ساعتی شامل محدودیت می‌شوند.

با توجه به گفته‌های اتابک جعفری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور که هر مترمکعب آب شرب ۱۰ هزار تومان هزینه دارد و مشترکان حدود هزار تومان پرداخت می‌کنند، شاید تغییر تعرفه‌های آب برای بد مصرف ها، به رسیدن به سرانه استاندارد مصرف آب کمک کند.