کتاب گران است

هانیه عظیم زادگان، مترجم کتاب‌های سواد رسانه ای، درمورد کتاب‌های الکترونیکی و گویا در عصر مجازی بیان کرد: در ایران، ۲۴ آبان ماه، روز ملی کتاب خوانی و مصادف با درگذشت علامه طباطبایی است و یونسکو هم ۲۳ آپریل، ۳ اردیبهشت را روز جهانی کتاب و حق مولف به منظور تشویق کتاب خوانی بنا نهاده که مصادف با درگذشت ویلیام شکسپیر، نمایش نامه نویس و بازیگر مشهور انگلیسی و سِر وانتِس، شاعر، نقاش و نمایش نامه نویس نامدار اسپانیایی است.

به گفته این مترجم، شعار ما این است که همه افراد حق دارند کتاب با کیفیت بخوانند چراکه بار فرهنگی هر جامعه‌ای بر اساس کتاب خوانی آن است؛ به طوری که در حال حاضر، ادبیات کشور ژاپن از طریق نویسندگان شاخص خود، نه تنها کشورش بلکه جهان را به تسخیر درآورده است. زیرا تبلیغ کتاب خوانی از همان کودکی شروع شده و توانسته است نسلی فرهیخته و خلاق از مولفین و علاقه‌مند به کتاب خوانی را به وجود بیاورد.

عظیم زادگان با اشاره به مشکلات سرانه مطالعاتی کشور و راهکار‌هایی به منظور فرهنگ سازی کتاب خوانی تصریح کرد: متأسفانه، به دلیل نبود سیستم منسجم و کارآمد در زمینه دریافت اطلاعات دقیق میزان سرانه مطالعاتی کشور، اعداد و ارقام در دسترس نیست که بتوان به آن‌ها استناد کرد، ولی طبق آماری که در سال ۹۵ ارائه شد، این عدد ۲ دقیقه و در سال ۹۷، بر اساس مطالعه آزاد ۳۵ میلیون نفر، ۱۲ و نیم دقیقه گزارش شده است. این در حالی است که سرانه مطالعه کشور ژاپن ۹۰ دقیقه و انگلستان ۵۰ دقیقه و آمریکا نیز، ۲۰ دقیقه بوده است.

عظیم زادگان تأکید کرد: اگر در ایران، چاپ کتابی به تیراژ ۲۰ هزار برسد، گفته می‌شود که این کتاب موفق و به نوعی، رویایی است، در حالی که بعضاً همین تیراژ به حدود ۵ هزار مورد یا کمتر از آن، کاهش پیدا کرده است.

این مترجم ادامه داد: برخی از افراد، درمورد چرایی مطالعه نکردن خود می‌گویند که حال ندارم کتاب بخوانم. دغدغه ام زیاد است یا قیمت کتاب گران است و یا وقت مطالعه ندارم و درواقع، یکی از عمده‌ترین دلایل مطالعه نکردن افراد، قیمت کتاب هاست و به همین دلیل، آموزش مطالعه کتاب باید در خانواده و مدارس نهادینه شود چراکه اولین معضل کتاب خوانی در کشور، قیمت است که وقتی این مشکل برطرف شود، می‌توان کتاب را در سبد خرید مایحتاج زندگی قرار داد و باید برای این منظور بسترسازی شود.

او افزود: چرا با وجود پادکست، کتاب الکترونیک و... افراد باز هم به دنبال مطالعه نمی‌روند؟! چون فرهنگ لازم برای این منظور، جا نیفتاده است و فرهنگ کتاب خوانی باید از خانه و مدارس شروع شود و افراد را علاقه‌مند به این کار فرهنگی کرد و بدنبال آن، دولت هم باید یارانه‌هایی را قرار دهد تا افراد ترغیب شوند و کتاب بخرند و مطالعه کنند.

قبل از سال ۲۰۰۷، دولت روسیه، تمهیدات و یارانه‌ای را برای افزایش سرانه مطالعه در کشورش برنامه ریزی کرد و ۲۰۰۷ را سال مطالعه قرار داد و با این وجود، مردم می‌گفتند که این یارانه، یک سوم فنلاند و یک دوم انگلستان است و به همین دلیل، باید یارانه‌های بیشتری برای این منظور تعلق بگیرد.

عظیم زادگان گفت: طراحان می‌توانند طراحی‌های جذابی برای پلتفرم‌ها داشته باشند یا معلم‌ها در مدارس و استادان در دانشگاه ها، کتاب‌هایی را معرفی کنند. به طور مثال؛ اگر معلم به شاگردان خود بگوید درمورد ابوعلی سینا تحقیق کنید، قاطعانه می‌توانم بگویم یک سوم شاگردان از طریق ویکی پدیا اطلاعات لازم را بدست می‌آورند. این در حالی است که تحقیق، نوعی مطالعه است. آیا با این کار، داده به دانش تبدیل شده است؟ در صورتی که معلم باید از دانش آموزان بپرسد که تحقیق خود را از چه منابعی کسب کرده اند؟

این مترجم افزود: اگرچه به سمت کتاب‌های الکترونیکی رفتن اجتناب ناپذیر است و در حال رفتن به این سمت هستیم، ولی مردم در مترو‌های کشور ژاپن به عنوان مهد تمدن، هنوز کتاب‌های چاپی به دست دارند. بنابراین، ما که در این زمینه ضعف داریم نباید از وجود کتاب‌های چاپی غافل بمانیم چراکه کتاب‌های چاپی و الکترونیکی مکمل یکدیگر هستند و باید بر اساس پژوهش‌های میدانی، مخاطب‌ها شناسایی شوند.