پهپادهای ایرانی؛ خیلی دور یا خیلی نزدیک به روسیه ؟

شاید وقتی سال ۶۳ - ۶۴ یعنی درست میانه جنگ، گردان رعد سپاه پاسداران ساخت اولین پهپاد ایرانی به نام تلاش ۱ و به دنبال آن تلاش ۲ را پیگیری می‌کرد تا به مهاجر (مادر پهپاد‌های ایرانی) برسد کسی فکرش را هم نمی‌کرد این پرنده بدون سرنشین بتواند معادلات منطقه غرب آسیا را به نفع ایران تغییر دهد چه رسد به آنکه بخواهد پا را از منطقه خود فراتر گذاشته و در آمریکای جنوبی، شاخ آفریقا و حالا این بار در اروپای شرقی نقش آفرینی کند.

این یعنی پهپاد‌های ایرانی حالا فقط استفاده داخلی ندارند و جنبه صادراتی آن بیش از پیش پررنگ‌تر شده و دلیل آن‌هم قطع به یقین کیفیت و توانایی بالای آن است.

توانی که البته فقط در بحث فروش خلاصه نشده و نیرو‌های مسلح کشورمان علاوه بر فروش به انتقال مدیریت شده تکنولوژی ساخت از طریق ایجاد کارخانه مثل آنچه اخیرا در تاجیکستان با حضور سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح اتفاق افتاد، اقدام کرده اند.

نشریه آمریکایی «نشنال اینترست» در ستایش توان پهپاد‌ی کشورمان نوشته ایران از بسیاری از کشورهایی که دو یا سه برابر بیشتر برای امور دفاعی هزینه می‌کنند، مانند آلمان،انگلیس و روسیه، هواپیماهای بدون سرنشین مسلح بیشتری تولید می‌کند

این اقدامات از روزی که تحریم‌های تسلیحاتی ایران پایان پذیرفت جنبه جدی‌تری به خود گرفت.

بامداد یکشنبه ۲۷ مهر ۹۹ تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت درست پنج سال پس‌از پذیرش برجامی که حالا به هزارتو تبدیل شده و برپایه آنچه ایران و کشور‌های بزرگ در قطعنامه ۲۲۳۱ توافق کرده بودند، به پایان رسید.

البته آمریکا هم بیکار ننشسته بود و چند هفته پیش از به پایان رسیدن موعد لغو تحریم‌های تسلیحاتی تلاش کرد با طرح قطعنامه‌ای در سازمان ملل متحد، تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند، اما این قطعنامه حتی بعد از رایزنی‌های بسیار دولتمردان آمریکا رأی نیاورد.

پس از پایان پذیرفتن این دست تحریم‌ها علیه کشورمان حواس‌ها به تقویت نیروی هوایی جلب شد تا کمبود‌ها در این زمینه جبران شود.

وبگاه آمریکایی «1945» نوشت که روسیه درخواست‌هایی برای فروش جنگنده‌های سوخو-۳۵ SE از سوی ترکیه و الجزایر دریافت کرده ,اما این کشور خواستار فروش این جنگنده‌های چند منظوره به ایران است

گمانه‌ها بر سر خریداری جت‌های جنگنده چند منظوره Su-۳۵ و Su-۳۰ SM یا جت‌های Su-۲۷ SM ۳ از مسکو و جت‌های جنگنده J-۱۰ C از پکن مطرح بود؛ بحث‌هایی که البته هنوز هم ادامه دارد و با انتشار جسته و گریخته اخبار تایید نشده از سوی رسانه‌های آمریکایی مبنی بر عدم علاقه مندی روسیه به فروش جنگند‌های نوین خود به ترکیه، الجزایر و مصر و در عوض فروش آن به ایران، هرازگاهی دوباره بر سر زبان‌ها می‌افتد.

اما درحالی که اخبار صرفا از خرید تسلیحات نظامی از سوی ایران حکایت می‌کرد، چند شب پیش جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که این کشور به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد، ایران در حال آمادگی برای تحویل دادن تعدادی از پهپاد‌های این کشور به روسیه است و در این راستا تلاش می‌کند تعدادی از نیرو‌های روسی را درباره نحوه استفاده از این پهپاد‌ها آموزش دهد.

به گفته این مقام امنیتی آمریکا فروش صد‌ها پهپاد ایرانی به روسیه پس از درخواست مقامات کرملین از ایران صورت گرفته است.

اطلاعاتی که البته ناصر کنعانی سخنگوی جدید وزارت امور خارجه بدون تایید یا رد خبر، آن را موضوعی عادی عنوان کرده و گفته که سابقه همکاری ایران و روسیه در زمینه فناوری‌های نوین به پیش از آغاز جنگ در اوکراین برمی‌گردد و در مقطع اخیر هیچ تحول خاصی در این ارتباط رخ نداده است.

ایران در واکنش به ادعای آمریکا اعلام کرده که سابقه همکاری های تهران و مسکو در حوزه فناوری های نوین به پیش از جنگ اوکراین برمی‌گردد و در مقطع فعلی تحول خاصی رخ نداده است

همکاری‌های ایران روسیه در زمینه آنچه مقامات کشورمان آن را همکاری‌های حوزه فناوری‌های نوین می‌نامند در حالی صورت گرفته که مجلس نمایندگان آمریکا پیش‌تر طرح "قانون توقف امکانات پهپادی ایران" را تصویب کرده بود.

به موجب این طرح سیاست آمریکا این است که از دستیابی ایران و متحدان منطقه‌ای آن به هواپیما‌های بدون سرنشین، از جمله قطعات قابل دسترسی در بازار و استفاده از آن‌ها در حمله علیه ایالات متحده و کشور‌های شریک آن جلوگیری شود.

اما اگر صحت ادعای آمریکایی‌ها تایید شود به گفته علیرضا تقوی نیا کارشناس مسائل سیاسی، روسیه به دلایل متعددی از جمله ضعف در شناسایی خطوط نبرد و تجهیز ارتش اوکراین توسط غرب به دوش پرتاب های پیشرفته،  از ایران خواسته این تعداد پهپادها را برای استفاده در جبهه های نبرد با اوکراین بفرستد.

علیرضا تقوی نیا درباره چرایی خرید احتمالی پهپادهای ایرانی توسط روسیه می‌گوید که پرنده های بدون سرنشین ایرانی مزیت های زیادی برای روس‌ها دارند که ارزان قیمت و فراوان بودن از جمله این مزیت هاست؛ پهپادهای ایرانی در تعداد فراوان ساخته شده اند و درحال ساختند و از این بابت مشکلی در جایگزین کردن آن‌ها وجود ندارد . 

تولید ارزان و انبوه و تجربه های موفق در نبردهای چند سال اخیر منطقه امتیازهایی هستند که پهپادهای ایرانی را از همنوعان خود در کشورهای دیگر متمایز می‌کند

از سوی دیگر این کارشناس مسائل سیاسی معتقد است که دقت بالای پهپادهای ایرانی که امتحان خود را در نبردهای سوریه و عراق و جنگ الکترونیک و مقابله با رادارهای غربی پس داده اند از جمله دلایل مهم دیگر گرایش روس ها به سمت پهپادهای ایرانی است؛ ضمن اینکه هیچ کشوری در اردوگاه ضد ناتو به اندازه ایران روی پهپاد سرمایه گذاری نکرده است.

اما فارغ از تایید یا رد ادعای مقامات آمریکایی، تمام این مزایای برشمرده شده حاکی از آن است که در طول سال‌های تحریم کشورمان چه در عرصه اقتصادی و چه در زمینه دفاعی، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران توانسته اند با سرمایه‌گذاری فکری و استفاده از نیروی انسانی متخصص، صنایع دفاعی ایران را تا جایی در کلاس جهانی بالا ببرند که با انتشار اخباری از این دست حیرت و البته تحسین کشورهای مدعی و صاحب سبک در عرصه پهپادی را به دنبال داشته باشد.