پس از عمیق شدن بحران برق و گندم
آب هم در لبنان کمیاب می‌شود
به نوشته المانیتور لبنان به رغم منابع آب طبیعی خود به نقطه بحرانی رسیده و بسیاری از ساکنان آن دیگر قادر به تهیه آب سالم نیستند.
تشدید بحران آب در لبنان، خانوار‌ها و بسیاری از مشاغل و کسب و کار‌ها را در این کشور تحت فشار قرار داده است. این کشور به داشتن منابع آبی فراوان شناخته می‌شود، اما بدون اجرای راهبرد‌هایی برای حفاظت از این منابع آبی، همچنان یکی از در معرض خطرترین کشور‌های جهان به لحاظ کمبود آب باقی می‌ماند.
آب سالم در لبنان دیگر در دسترس نیست و خانوار‌ها سعی می‌کنند تا حد امکان کمتر از آن استفاده و بیشتر صرفه جویی کنند. در بحبوحه کمبود آب در بیشتر نقاط این کشور، شهروندان بخش بزرگی از درآمدشان را به شرکت‌های خصوصی می‌پردازند تا مخازن آب روی پشت بام خود را پر کنند.
ندا قانصو که از ساکنان شهر بیروت است در این خصوص به المانیتور گفت: «اگر هزینه تامین آب را به شرکت‌های خصوصی پرداخت نمی‌کردم، اکنون دیگر آب برای استفاده نداشتم.»
گروه‌های حامی محیط زیست، سیاست‌های دولت لبنان را عامل بروز بحران آب در این کشور می‌دانند و می‌گویند نبود زیرساخت‌های آبی کافی و سوء مدیریت وضعیت را در این کشور به نقطه بحرانی رسانده است.
یوسف شوای که یک توزیع کننده خصوصی آب در یکی از روستا‌های بقاع است در این خصوص گفت: اوضاع دیگر غیر قابل تحمل شده است چرا که ساکنان مجبورند هفتگی بیش از یک میلیون لیره لبنان برای پر کردن مخازن آب خود بپردازند و این در حالی است که حداقل دستمزد ۶۷۵ هزار لیره لبنان است. یک میلیون لیره لبنان به نرخ بازار سیاه، معادل با ۳۵ دلار است.
صندوق کودکان سازمان ملل متحد -یونیسف- تابستان گذشته هشدار داد اگر اقدام فوری صورت نگیرد، بیش از چهار میلیون نفر در سراسر لبنان - که عمدتاً کودکان و خانواده‌های آسیب‌پذیر هستند - با چشم‌انداز کمبود شدید آب یا قطع کامل آب سالم در روز‌های آینده روبرو هستند.
بر اساس گزارش بانک جهانی، دولت لبنان برای ایمن نگه داشتن منابع آب خود سرمایه گذاری نکرده است.
تمارا غانم که مشاور و مهندس محیط زیست است در این خصوص به المانیتور گفت: «آب لوله کشی لبنان به شدت سمی است، به حدی که حتی نمی‌توانید آن را بنوشید.»
شرکتی که آب حدود نیمی از لبنان را تأمین می‌کند، اخیراً از آغاز جیره بندی شدید آب خبر داد. المانیتور با یک منبع آگاه در این شرکت که خواست نامش فاش نشود، گفتگو کرد. این منبع آگاه گفت انتظار می‌رود در صورت عدم دستیابی به راه حل‌های مناسب، بحران آب در کشور تشدید شود.
به گفته این منبع، کاهش ارزش لیره لبنان همچنین از حفظ شبکه‌های تامین آب جلوگیری می‌کند چرا که این سازمان‌های تامین آب دیگر توان مالی خرید قطعات وارداتی را که برای تعمیر و نگهداری ضروری هستند، ندارند.
لبنان مناطق کوهستانی پر برف دارد که ۱۵ رودخانه و بیش از دو هزار نهر را تغذیه می‌کند. کارشناسان محیط زیست می‌گویند که آب تمیز پس از رسیدن به رودخانه ها؛ جایی که فاضلاب تصفیه نشده در آنجا ریخته می‌شود، آلوده می‌شود.
رودخانه لیطانی، بلندترین رودخانه لبنان، منبع ضروری تامین آب برای آبیاری و انرژی آبی است. این رودخانه همچنین نمونه‌ای از سوء مدیریت کشور و فساد عمیق ریشه‌ای است که به گفته تمارا غانم، ۱۰۰ درصد آب رودخانه لیطانی را سمی کرده است. سال‌هاست که فاضلاب تصفیه نشده به داخل این رودخانه می‌ریزد و هنوز هیچ طرحی برای رسیدگی به سیستم فاضلاب در سراسر لبنان اجرا نشده است.
میشل فِرم، مهندس محیط زیست لبنانی به المانیتور گفت: «اگرچه تغییرات آب و هوایی شروع به تأثیرگذاری بر امکان دسترسی و حجم منابع آبی کرده است، اما لبنان به طور کلی کشور کم آبی نیست. سال‌های طولانی سوء مدیریت و فساد موجب چنین کم آبی شده است. نحوه مدیریت ما برای این منبع ضعیف است چرا که زیرساخت کافی نظیر تأسیسات ذخیره‌سازی مانند سدها، دریاچه‌ها نمی‌سازیم یا تلاش‌هایی برای تغذیه مصنوعی آب‌های زیرزمینی صورت نمی‌گیرد.»
کاهش منابع آب همچنین بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که به شدت به آب‌های زیرزمینی برای آبیاری در تابستان متکی است و سبزیجات و میوه‌ها را گران‌تر و با کمبود عرضه مواجه می‌کند. بخش کشاورزی محلی باید بتواند در تمام طول سال در آب و هوای لبنان به تولید بپردازد، اما هزینه‌های آب و مواد این کار را دشوار می‌کند.
نجات سعد الدین که مهندس کشاورزی مستقر در لبنان است در این خصوص به المانیتور گفت: «راه اندازی یک مزرعه در لبنان به دلایل مالی و عملی به چالش تبدیل شده است، به عنوان مثال تضمین دسترسی مطمئن و پایدار به آب یا خرید مواد خام وارداتی مانند کود‌های شیمیایی بسیار گران شده است.»
کشاورزان در صورت امکان درختان کاج، درختان انجیر، سماق و گیاهان معطری مانند آویشن و رزماری می‌کارند، زیرا این محصولات هزینه کشت کمتر و آبیاری کمتری نیاز دارند. سعد الدین افزود: «اما این راه حل ترجیحی برای بخش کشاورزی نیست چرا که ما به اجرای یک راهبرد پایدار برای کشاورزانی نیاز داریم که سبزیجات با مصرف آب بالا مانند کاهو، خیار و گوجه فرنگی می‌کارند.»
بسیاری از کشاورزان نیز به جای استفاده از ژنراتور‌های وابسته به سوخت بدون یارانه با قیمت‌های سرسام آور، صفحات خورشیدی برای تامین برق مورد نیاز مزارع خود برای پمپاژ آب نصب می‌کنند.
میشل فِرم، مهندس محیط زیست لبنانی همچنین به المانیتور گفت به دلیل زیرساخت‌های نامناسب و خراب و عدم برنامه ریزی، آب آشامیدنی کافی به خانه‌های شهروندان راه پیدا نمی‌کند.
ژئوپلیتیک منطقه‌ای نیز مانعی برای منابع آبی لبنان محسوب می‌شود. استفاده از رودخانه‌های فرامرزی منع شده است چرا که برداشت آب از آن‌ها می‌تواند تنش‌هایی را با کشور‌های همسایه ایجاد کند.
