تحریم‌های اعمال شده علیه رژیم صهیونیستی؛ از ابتدا تاکنون

تحریم‌های اعمال شده علیه رژیم صهیونیستی تاکنون شامل امتناع از داشتن مراودات تجاری یا اجتماعی با این رژیم بوده است. هدف اصلی این تحریم‌ها تاثیرگذاری بر رویه و سیاست‌های این رژیم با استفاده از سلاح اقتصاد است.

جنبش فلسطینی بایکوت، سلب سرمایه، تحریم‌ها

یکی از مهم‌ترین جنبش‌هایی که در این خصوص شکل گرفته، جنبش «بایکوت، سلب سرمایه، تحریم‌ها » (BDS) است. این جنبش به رهبری فلسطین از یک اصل ساده پیروی می‌کند و آن هم این است که «فلسطینیان از حقوق مشابه با بقیه بشریت برخوردارند». جنبش BDS می‌گوید رژیم صهیونیستی تا زمانی که به تعهدات خود بر اساس قوانین بین‌المللی عمل نکند، باید تحریم شود.

اتحادیه بیست و دو عضوی عرب، حامی قدیمی آرمان فلسطین

یک تحریم کننده مشهور دیگر، اتحادیه عرب است. این سازمان که در ابتدا ۲۲ کشور عضو داشت، در دسامبر سال ۱۹۴۵ اولین دور تحریم‌ها علیه رژیم صهیونیستی را اعمال کرد. در بیانیه‌ای، اتحادیه از همه کشور‌های عربی خواست استفاده از محصولات صهیونیستی را ممنوع اعلام کنند. اوج تحریم‌های اتحادیه عرب در سال ۱۹۷۳ اعمال شد. زمانی که کشور‌های عضو اوپک اعلام کردند «تا زمانی که نیرو‌های اسرائیلی به طور کامل از تمام اراضی عربی اشغال شده در جنگ ژوئن ۱۹۷۶ خارج نشوند، این سازمان تولیدات خود را به میزان ۵ درصد کاهش خواهد داد». این تحریم ۵ ماه ادامه پیدا کرد.

با این حال، کشور‌های عضو اتحادیه عرب، یکی پس از دیگری با خیانت به آرمان فلسطین از گروه خارج شدند. امارات، سودان و مراکش هر سه در سال ۲۰۲۰ میلادی به طور رسمی همراهی نداشتن با این تحریم ها را اعلام کردند. الجزایر و تونس نیز دیگر تحریم‌ها را اجرا نمی‌کنند.

قوانین کنونی ضد رژیم صهیونیستی

هنوز قوانینی وجود دارد که روابط با رژیم صهیونیستی را ممنوع می‌کند. به عنوان مثال، سودان از سال ۱۹۵۸ قانونی دارد که برقراری روابط با رژیم را ممنوع کرده و تجارت با صهیونیست یا شرکت‌های حافظ منافع رژیم را غیرقانونی می‌داند. این قانون همچنین واردات مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه کالای متعلق به این رژیم را ممنوع کرده است.

امروزه سوریه و لبنان تنها کشور‌های عربی هستند که به طور فعال تحریم‌ها علیه رژیم صهیونیستی را اجرا می‌کنند.  ایران نیز به عنوان یکی از اعضای سازمان همکاری اسلامی تحریم‌ها را اعمال می‌کند. در حال حاضر، الجزایر، کومور، جیبوتی، عراق، کویت، لبنان، لیبی، موریتانی، عمان، قطر، عربستان، سومالی، سوریه، تونس و یمن رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمی‌شناسند و با آن روابط دیپلماتیک ندارند.

سرزمین‌های اشغالی از نظر جغرافیایی در قاره آسیا قرار دارد، اما رژیم صهیونیستی تاکنون از پیوستن به گروه‌هایی که کشور‌های عضو این قاره در آن هستند، منع شده است. به همین دلیل، این رژیم هرگز نتوانسته است عضو کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل شود.

سیزده کشور از جمله عربستان، لبنان، مالزی و یمن گذرنامه‌های  صهیونیست ها را نمی‌پذیرند. افزون بر این، هفت کشور اجازه ورود به افرادی که تا کنون به سرزمین‌های اشغالی سفر کرده اند را نمی‌دهند. به همین دلیل، فرودگاه‌های این رژیم روی پاسپورت مسافران مهر ویزای ورود نمی‌زنند، در عوض روی یک برگه جداگانه مهر می‌زنند که در هنگام خروج دور انداخته می‌شود.

تصمیمات محافظه کارانه و غیر الزام آور سازمان‌های بین‌المللی 

سازمان‌های بین‌المللی در خصوص تحریم رژیم بسیار محافظه‌کارانه عمل کرده اند. دو سال پیش، سازمان ملل فهرستی از شرکت‌های دارای روابط تجاری با شهرک‌های صهیونیست نشین را منتشر کرد. این گزارش بخشی از یک روند قضایی نبود و هیچ پیامد حقوقی فوری برای شرکت‌های مذکور نداشت. با این حال، این فهرست توانست به تلاش‌های حامیان آرمان فلسطین برای تحت فشار گذاشتن دولت‌ها کمکی کرده باشد. مقامات فلسطینی بلافاصله از انتشار این فهرست استقبال کردند. حسام زوملوت، رئیس هیئت فلسطینی در انگلیس در توییتر خود نوشت: «روز خوبی برای صلح و نظم مبتنی بر قوانین بین‌المللی است و یک پیام به موقع برای کسانی که ما را به سمت هرج و مرج و بی‌قانونی سوق می‌دهند.»

ریاض المالکی، وزیر امور خارجه فلسطین نیز این گزارش را «پیروزی برای حقوق بین الملل و تلاش‌های دیپلماتیک» خواند. چند ساعت پس از انتشار فهرست، رژیم صهیونیستی اعلام کرد روابط خود را با کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل به حالت تعلیق در می‌آورد.

تصمیم سازمان ملل شاید به خاطر آن باشد که این نهاد شهرک‌سازی‌های رژیم صهیونیستی را نقض کنوانسیون چهارم ژنو دانسته و آن را «غیر قانونی» اعلام کرده است. سازمان ملل همچنین از سال ۲۰۱۳ تاکنون در ۴۵ قطعنامه اقدامات رژیم صهیونیستی را محکوم کرده است.

از زمان تاسیس غیرقانونی رژیم صهیونیستی، اکثر تحریم‌های اعمال شده علیه این رژیم پایگاه مردمی داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین علل آن است که برخلاف موضع منفی مردم نسبت به این رژیم، آمریکا تحریم‌های رسمی بین‌المللی علیه این موجودیت غیرقانونی را وتو می‌کند.