معاملات سوختی ایران و ونزوئلا؛ گسترش مبادلات تجاری در سایه تحریم‌های آمریکایی

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، به تازگی ایران و ونزوئلا که تحت تحریم های آمریکا قرار دارند اقدام به انجام یک معامله سوختی کرده اند.

به گزارش رویترز، هفته آخر ماه سپتامبر میلادی، محموله ۲.۱ میلیون بشکه میعانات عرضه شده توسط شرکت ملی نفت ایران (NIOC) به شرکت دولتی PDVSA ونزوئلا تحویل داده شد. بر اساس قرارداد میان‌مدتی که بین این دو شرکت بسته شده، قرار است ایران به ونزوئلا میعانات گازی صادر کند.

پیش‌تر وزارت خزانه‌داری آمریکا در گفتگو با خبرنگار رویترز گفته بود که نگران گزارش‌هایی است که از معاملات نفتی و فرآورده‌های نفتی ایران و ونزوئلا می‌رسد.

ایران و ونزوئلا از سال گذشته روابط تجاری خود را افزایش داده اند. ایران بنزین، مواد خوراکی و دارویی و همچنین تجهیزاتی برای تعمیر پالایشگاه‌های از کار افتاده ونزوئلا به این کشور صادر کرده است. در مقابل ونزوئلا نیز سوخت موشک، نفت خام سنگین، و دیگر کالا‌هایی که تولید می‌کند را برای ایران ارسال کرده است.

گفته شده که فاز اول این قرارداد ۶ ماهه است و امکان تمدید آن نیز وجود دارد. بر اساس تحریم‌های آمریکا، هیچ آمریکایی حق تجارت و مبادله با شرکت‌های نفتی ایران و یا ونزوئلا را ندارد. افزون بر این، هر شخص حقیقی یا حقوقی «غیر آمریکایی» که با شرکت‌های نفتی این دو کشور وارد معامله شود، شامل «تحریم‌های ثانویه» می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به جرایم نقدی، عدم توانایی دسترسی به نظام مالی آمریکا یا بلوکه شدن دارایی‌ها در این کشور اشاره کرد.

تحریم: جرقه روابط ایران و ونزوئلا

رابطه تهران با کشورهای حوزه آمریکای لاتین به سال ۱۹۶۰ بازمی‌گردد، زمانی که ونزوئلا از اعضای بنیان‌گذار سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) بود. از همان زمان روابط دیپلماتیک ایران با برزیل، مکزیک، آرژانتین و کوبا شروع شد. اما دوستی ایران و ونزوئلا را می‌توان دوستی نوپایی دانست که از سال ۲۰۰۵ شکل گرفت. تحریم‌های آمریکا این دو کشور را به هم نزدیک‌تر کرد.

پس از تاسیس اوپک، روابط سیاسی و اقتصادی بین ایران و ونزوئلا تنها بر اساس تولید مشترک نفت و چالش‌های مربوط به قیمت بود. این رابطه بعدا شکوفا شد و از طریق عضویت مشترک در جنبش عدم تعهد، چند کشور دیگر از ناحیه آمریکای لاتین را در بر گرفت.
امروزه، ونزوئلا و ایران سعی دارند با به چالش کشیدن جامعه جهانی، تلاش‌های آمریکا برای تضعیف اقتصاد خود را به حاشیه ببرند.

ایران و ونزوئلا چگونه می‌توانند به یکدیگر کمک کنند؟

اقتصاد ونزوئلا به طور کلی وابسته به نفت است. این کشور هشتمین عضو بزرگ اوپک و بیست و ششمین کشور تولید کننده نفت در دنیا است. از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۰ ونزوئلا بزرگ‌ترین صادر کننده نفت در دنیا به حساب می‌آمد.

با این حال، این کشور در سال‌هایی که درآمد بالایی از فروش نفت داشت، در اقتصاد خود تنوعی ایجاد نکرد. اقتصاد ونزوئلا همواره وابسته به صادرات نفت آن هم نفت خام باقی ماند.

در حال حاضر این کشور از مشکلاتی مانند کمبود مواد غذایی و دارویی و عدم تولید داخلی رنج می‌برد. برخی پالایشگاه‌ها از کار افتاده شده اند و قطعات لازم برای تعمیر آن‌ها وجود ندارد.

در همین حال، تحریم‌های اخیر آمریکا، ایران را به تولید هرچه بیشتر فرآورده‌های نفتی و ساخت تجهیزات پالایشگاه‌ها سوق داده است. بنا به گزارش رویترز، ایران در سال ۲۰۲۰، به میزان ۲۰ میلیارد دلار فرآورده‌های پتروشیمی صادر کرده است که دوبرابر ارزش صادرات نفت خام آن است. به گفته دولت ایران، درآمد اصلی کشور در سال‌های اخیر از صادرات فرآورده‌های نفتی بوده است، و نه خود نفت خام.

مثالی دیگر تولید بنزین است. تا سال ۲۰۱۸ ایران وارد کننده بنزین بود. سال ۲۰۲۰ در حالی که جهان با همه‌گیری کرونا دست به گریبان بود، صادرات بنزین ایران ۶۰۰% افزایش یافته و به ۸ میلیون تن در روز رسید. این بدین معناست که ونزوئلا بازاری مناسب برای فروش فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی و همچنین غذا و داروی ایران است. ایران می‌تواند میعانات گازی و تجهیزات پالایشگاه‌ها را به ونزوئلا صادر کرده و در آن‌جا به فروش برساند. همچنین ونزوئلا می‌تواند به یکی از مشتری‌های اصلی برای بنزین ایران تبدیل شود.

تأثیر تحریم‌ها بر ونزوئلا

ونزوئلا زمانی بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی در آمریکای لاتین بود، اما اکنون در رتبه ۸۸ ام دنیا قرار گرفته است. آمریکا از سال ۲۰۱۴ نفت، طلا و تولیدات این کشور را تحریم کرده و دارایی‌های ونزوئلا را مسدود کرده است. این تحریم‌ها ونزوئلا را در محاصره اقتصادی قرار داد.

به گزارش دفتر واشنگتن در آمریکای لاتین، با اینکه پیش از تحریم‌های آمریکا هم ونزوئلا اقتصاد رو به رشدی نداشت، اما این تحریم‌ها باعث افول عمیق آن شده است. این تحریم‌ها نه تنها بر صنعت نفت، بلکه بر واردات غذا، دارو، سوخت و دیگر کالا‌های ضروری این کشور تاثیر منفی گذاشته است.

تحریم‌های آمریکا باعث شده تا دولت ونزوئلا بین ۱۷ تا ۳۱ میلیارد دلار از درآمد سالانه خود را از دست بدهد. کاهش درآمد‌ها سبب شد تا ونزوئلا با افت شدید توانایی در واردات مواجه شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد ارزش متوسط واردات ماهانه ونزوئلا در سال ۲۰۱۹ به میزان ۴۶% و در سال ۲۰۲۰ به میزان ۵۰% کاهش داشته است.

تحریم‌ها حتی به طور غیر مستقیم وضعیت حقوق بشری را نیز در این کشور تحت تاثیر قرار داده است. گروه‌های حقوق بشری، سازمان‌های بشردوستانه و شرکت‌های خصوصی حساب‌های بانکی خود را در این کشور بسته اند و معاملات خود را به هم زده یا برای مدت طولانی به تعویق انداخته اند.

نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا چندی پیش در سخنرانی خود در هفتاد و ششمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت همه کشور‌هایی که از صلح حمایت می‌کنند، باید علیه تحریم‌های آمریکا راهپیمایی کنند.

گفتنی است سال گذشته مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام کرد که دولت مادورو را به عنوان تنها نماینده قانونی ونزوئلا به رسمیت می‌شناسد.

بحران رهبری ونزوئلا

برای بسیاری از افراد رهبری و دولت قانونی کنونی ونزوئلا مورد سوال است. همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، رئیس جمهور قانونی ونزوئلا در حال حاضر نیکلاس مادورو است.

وی که از سال ۲۰۱۳ و پس از درگذشت هوگو چاوز به قدرت رسیده است، در سال ۲۰۱۸ مجددا به عنوان رئیس جمهور در انتخابات این کشور برگزیده شد. این در حالی بود که مجلس ملی ونزوئلا نتیجه انتخابات را نامعتبر دانست و با معرفی «خوان گوایدو» به عنوان رئیس جمهور موقت، بحران ریاست جمهوری در این کشور را آغاز کرد.

رهبران کشور‌های جهان هر کدام بر اساس سیاست‌های خود یکی از این دو نفر را به رسمیت شناختند و این در حالی بود سازمان ملل همچنان مادورو را رئیس جمهور قانونی می‌خواند.

گفتنی است که قدرت خوان گوایدو که از اوایل سال ۲۰۱۹ رهبر مخالفان و رئیس مجلس ملی ونزوئلا بود دیری نپایید. با شکست ترامپ -که گوایدو را به رسمیت می‌شناخت- در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی بایدن، و از سوی دیگر پیروزی طرفداران مادورو در انتخابات مجلس ونزوئلا، اوضاع به گونه دیگری تغییر پیدا کرد.

هم‌اکنون، پس از درگیری‌های بسیار بین دولت و مخالفان، دولت ونزوئلا مشغول انجام مذاکرات با اپوزیسیون در مکزیک به عنوان کشور میانجی است. این مذاکرات از ۱۳ ماه اوت میلادی شروع شده است و به گفته گروه مذاکره‌کننده اگرچه تا کنون بر سر مسائل اساسی توافق شده است، اما تا توافق اصلی راه درازی در پیش رو است.

منابع:

https://www.reuters.com/business/energy/exclusive-under-us-sanctions-iran-venezuela-strike-oil-export-deal-sources-۲۰۲۱-۰۹-۲۵/
https://www.reuters.com/business/energy/iranian-condensate-cargo-begins-discharging-venezuela-sources-۲۰۲۱-۰۹-۲۷/
https://www.reuters.com/business/energy/exclusive-perfect-trips-venezuela-ships-jet-fuel-iran-exchange-gasoline-sources-۲۰۲۱-۰۲-۲۳/
https://www.arabnews.com/node/۱۸۰۱۰۹۶/middle-east
https://www.reuters.com/world/middle-east/irans-petrochemical-fuel-sales-boom-sanctions-hit-crude-exports-۲۰۲۱-۰۹-۱۷/
https://www.dw.com/en/venezuelas-maduro-says-talks-with-opposition-a-success/a-۵۹۱۰۶۱۰۶
https://www.wola.org/۲۰۲۰/۱۰/new-report-us-sanctions-aggravated-venezuelas-economic-crisis/
https://www.humanrightspulse.com/mastercontentblog/humanitarian-impact-of-sanctions-on-venezuela
https://www.reuters.com/article/us-un-assembly-venezuela-idUSKCN۲۶E۳MJ

انتهای پیام/