شب قدر، شب رسیدن به مقام انسانیت

حجت الاسلام و المسلمین معین شرافتی سخنران و کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره اهمیت ویژه شب قدر در میان روز‌های سال مطرح کرد: شب قدر شب بخشش و مغفرت الهی، شب تفکر و تعقل، شب تصمیمات بزرگ و آشتی با خداست، اما آن چیزی که مختص شب قدر است و در درجه اول مطرح می‌شود بحث مقدرات است. در شب قدر تقدیر انسان تعیین می‌شود و به این دلیل است که در این شب ما بیشتر به دعا و مناجات‌ها رو می‌آوریم.

بیشتر بخوانید

• عروج قرآن ناطق در شب نزول آیات آسمانی/هارون چگونه قبر امیرالمؤمنین(ع) را پیدا کرد؟

وی درباره ملاک‌های بهترین تقدیر برای انسان گفت: تقدیر و قدر به معنای اندازه گیری است. این اندازه گیری با توجه به ظرفیت افراد و نقش آن‌ها متفاوت است. پس تقدیر نیکو برای هر موجودی مختص به خود است به عنوان مثال اگر بینایی یک زنبور عسل یا شنوایی یک آهو را به یک انسان بدهیم، وی را قوی‌تر نکردیم بلکه نقش انسانی وی را هم مختل کرده ایم، پس هر زیاد شدنی به نفع و هر کم شدنی به ضرر نیست.

این پژوهشگر مذهبی ادامه داد: با این بیان حتی ثروتمندان و عالمان نیز از اقشار آسیب پذیر جامعه محسوب می‌شوند، چرا که اگر ثروت آن‌ها را به گمراهی بکشاند یا مقدمات گناهان مختلف را برای آنان فراهم کند و یا علم اگر مورد عمل واقع نشود و شخص را به تکبر بکشاند، داشتن علم و ثروت نه تنها خوب و خیر نیست بلکه شر است.

حجت الاسلام شرافتی افزود: انسانی که شناخت کامل از جهات دنیوی و اخروی خود دارد فقط می‌تواند بهترین‌ها را بیابد و از خداوند آن‌ها را بخواهد. اما این شناخت کامل هم ممکن نیست مگر با استفاده از قرآن کریم که در اصل شناخت نامه سعادت دنیوی و اخروی انسان است و توسط خالق انسان تعیین و تبیین گشته است. در شب قدر که قرآن را به سر می‌گیریم در اصل ما می‌گوییم پروردگارا با توجه به وظیفه و ظرفیتی که داریم آنچه با ملاک‌های قرآنی سعادت ماست را برما مقدر فرما.

وی ادامه داد: در جملات پایانی قرآن سر گرفتن طبق روایات و تعالیم اهل بیت علیهم السلام، می‌گوییم «أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقَائِکَ مِنَ النَّارِ»؛ یعنی خدایا مرا از آتش نجات بده و منظور از آن آتش حرام کردن استعداد‌های ذاتی، آتش انجام ندادن مسئولیت ها، آتش کم کاری و آتش کفران نعمت است. گناهان، غفلت‌ها و حتی عذاب الهی نیز از این سه مورد متولد شده و معنای دعا یک معنای بسیار کاملی است.

این کارشناس مذهبی توضیح داد: قرآن کریم به ما یادآور می‌سازد که حیثیت انسانی خود را با حیثیت جمادی تعویض نکنید و در آیه ۷۴ سوره بقره کسانی که گوش دل آن‌ها حق پذیر نیست و قلب آن‌ها در برابر حقیقت خاشع نیست به سنگ تشبیه می‌کند «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِکَ فَهِیَ کَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً»؛ سپس دل‌های شما بعد از آن [معجزه شگفت انگیز]سخت شد، مانند سنگ یا سخت تر. در ادامه آیه خداوند می‌فرماید از دل سنگ آب حداقل سرازیر می‌شود، ولی دل‌هایی که در برابر حق و حقیقت تسلیم نیست هیچ بهره‌ای ندارند.

حجت الاسلام شرافتی مطرح کرد: برخی از شخصیت‌ها آنقدر از خوی انسانی فاصله گرفتند و تبدیل به حیثیت حیوانی و پست‌تر از آن شده اند. اعمالی مرتکب می‌شوند که هیچ بویی از خدا، رحم، مروت، جوانمردی، ایثار و انفاق نبرده و دل‌هایی که از این صفات الهی خالی است و به هیچ عنوان در حد و اندازه‌های انسانی نیست. در نتیجه این انسان در شب قدر می‌آید تا خود را اندازه بگیرد و ببیند که آیا در حد و اندازه‌های انسانی است؟ آیا حیثیت انسانی خود را حفظ کرده است؟ و یا اینکه باید بیشتر توجه یه قرآن کند و الگو‌هایی از انسان‌های کامل را مد نظر قرار دهد تا به حیثیت انسانی بازگردد.

وی در پایان گفت: در نهایت شب قدر، شب شناخت ظرفیت‌ها و خواستن به اندازه همان ظرفیت هاست، نه بیشتر و نه کمتر. یک انسان در سه حیطه ایمان و رابطه قلبی و اعتقادی با خداوند، عمل نیک و صالح، دلسوزی و خیرخواهی برای دیگران به تعادل رسیده و همچنین باید دشمن شناس خوبی نیز باشد تا دشمنانی که در لباس انسانی می‌خواهند او را از شخصیت و حیثیت انسانی خارج کرده و به مانند خود در حد و اندازه‌های یک سنگ یا یک حیوان و حتی پست‌تر از آن‌ها در بیاورند را به خوبی بشناسد.

انتهای پیام/