لب‌های کویر خشکیده‌تر شد / زهر خشکسالی بر تن نحیف خراسان جنوبی

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، پارسال بود که ضرب آهنگ شیرین باران، نوای خوش تولید را در خراسان جنوبی به همراه داشت، اما امسال نبود این رحمت الهی حال طبیعت و مردم خراسان جنوبی را ناخوش کرده است.

به روستای فریزنوک شهرستان بیرجند رفتیم جایی که خشکسالی علتی شده بود برای آبرسانی سیار به این روستا.

پای صحبت اهالی روستا نشستیم؛ یکی از زنان روستا می‌گفت: هر ۱۵ روز ۲۰ هزار لیتر آب با تانکر برایمان می‌آورند و به تازگی گفتند شاید مدت زمان بیشتری طول بکشد تا برایتان از شهر آب بیاوریم، زیرا خشکسالی و کم آبی، امسال بیشتر شده است.

خشکیده شدن لب‌های قنات 

هنگام گردش در روستا به قناتی رسیدیم که باریکه‌ کمی از آب از آن جاری بود، یکی از اهالی می‌گفت: پارسال قنات روستا پر از آب بود، ولی امسال خیلی کم آب شده و اگر همینطور پیش برود مطمئناً خشک می‌شود.

پیرزن روستایی ما را به صحرا برد جایی که پارسال در اینجا تنها سرسبزی چشمان هر ببیننده‌ای را نوازش می‌کرد، اما امسال تنها غم و غصه خشکسالی به چشم می‌خورد. بند‌هایی که پارسال آبگیری و پر از آب شده بودند، امسال تنها جای تَرَک‌های خشکسالی در آن‌ها به جا مانده بود.

او می‌گوید: در همین بند خاکی، پارسال هم خربزه داشتیم هم هندوانه و هر محصولی که می‌خواستیم از این بند می‌توانستیم برداشت کنیم، اما امسال تنها جای آن خربزه و هندوانه‌ها در این بند به جا مانده است.

مراتع و دشت‌ها نیز کاملا خشک شده بودند و خبری از علوفه نبود؛ تنها خار‌های بیابانی به چشم می‌خوردند. دامداران روستا نیز می‌گفتند: در دشت‌ها هیچ علوفه‌ای برای گوسفندانمان نیست و مانده ایم که چه کار کنیم؟ در این روستا تنها به فروش همین ۴ گوسفند دلمان خوش بود آن‌ها را هم که امسال با این خشکسالی‌ها با قیمت بسیار پایینی می‌خرند.

۴۵۰ روستای خراسان جنوبی تشنه‌تر از گذشته

بیش از ۴۵۰ روستای خراسان جنوبی هم اکنون با تانکر آبرسانی می‌شوند و اهالی برای پر کردن دبه‌های آب چندین روز باید در انتظار رسیدن تانکر‌ها بمانند.

امامی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی از وخامت کم آبی در استان می‌گوید و عنوان می‌کند: وضعیت استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان نیز وخیم است و به تربیت اول تا سومین استان کم بارش در کشور هستند، خراسان جنوبی ذاتاً استانی کم آب است و مردم باید مصرف آب را مدیریت کنند.

او افزود: برداشت بی رویه آب چاه‌ها و مصارف متعدد آن در آبیاری فضای سبز و استفاده در دامداری‌ها تنها اختلال در شبکه‌های آبرسانی استان را به همراه دارد.

به گفته امامی تا پایان امسال ۳۰ روستای بالای ۲۰ خانوار استان به منابع آبی پایدار دسترسی پیدا می‌کنند و صاحب مجتمع‌ها آبرسانی می‌شوند.

۹۱درصد وسعت خراسان جنوبی درگیر بحران خشکسالی است  

میزان بارندگی‌ها در خراسان جنوبی نسبت به مدت مشابه پارسال ۷۳ درصد کاهش داشته است.

رئیس گروه پیش آگاهی‌های جوی هواشناسی خراسان جنوبی با نگرانی از کاهش شدید بارندگی‌ها می‌گوید: از ابتدای سال تاکنون تنها ۴٠/۲میلی متر باران در استان باریده است؛ این یعنی شروع یک فاجعه! میانگین بارش‌های کشوری نیز در سال زراعی جاری ۱۱۳میلی متر بوده است.

بیشتر بخوانید

• خروش خشکسالی در استان/ کابوس چک های برگشتی و حجره های تعطیل
•  خشکسالی، همراه 20 ساله خراسان جنوبی/ منابع زیر زمینی رو به کاهش است
• خشکسالی امید عشایر را خشکاند / ۳۰۰ میلیارد تومان خسارت تنها در ۶ ماه!

تالاب‌ها هم از خشکسالی در امان نماندند

تالاب بکر کجی نهبندان در خطه کویر که روزی زیستگاه پرندگان مهاجر بود حالا به نمکزار تبدیل شده است و رمقی ندارد.

سرپرست اداره محیط زیست نهبندان می‌گوید: این روز‌ها حال تالاب ناخوش است و طوفان، گرمای هوا و خشکسالی پرندگان مهاجر را آواره کرده و میل چندانی به ماندگاری در تالاب ندارند.

این پدیده طبیعی در کویر، اردیبهشت پارسال دارای حجم قابل توجهی آب بود، اما امروز به تلی از خاک و نمک تبدیل شده و کرانه‌ها هم تا چندی دیگر رنگ خاک به خود می‌گیرند.

به گفته مسئولان کاهش شدید بارندگی امسال، متهم ردیف اول در چهره درهم و خشکیده تالاب بوده است؛ هرچند برداشت بی رویه آب از چاه‌های بالادستی، گرمای بالا و طوفان هم نقش زیادی در از بین رفتن این پدیده بکر و زیبا دارد.

بند‌ها و سازه‌های آبخیزداری بی آب و خشکند

هر ساله در فصل بهار، شاهد بارش باران‌های زیادی در خراسان جنوبی بودیم به طوری که تمامی سد‌ها و بند‌ها آبگیری می‌شدند و کشاورزان و دامداران استان هم از نزول این رحمت الهی خوشحال بودند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی می‌گوید: خراسان جنوبی دارای ۲ هزار و ۱۵۳ سازه آبخیزدارای است که در فروردین پارسال بیش از ۶۳ میلیون متر مکعب در این ساز‌ها آب جمع آوری شده بود؛ فروردین امسال آبگیری‌ها در سازه‌های آبخیزداری استان به صفر رسید و تنها در بهمن پارسال تعدادی از سازه‌ها آبگیری شدند؛ تعداد زیادی از بند‌های خاکی در روستا هم اکنون خشک هستند.

مدیریت مصرف آب، تنها چاره گذر از بحران خشکسالی

کاهش ۷۳ درصدی بارندگی‌ها در خراسان جنوبی چالش‌ها را برای تأمین آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، شرب و صنعتی بیشتر کرده است.

بیش از ۹۰ درصد آب در خراسان جنوبی در بخش کشاورزی عمدتاً به صورت غرقابی مصرف می‌شود که ضروری است کشاورزان با حرکت به سمت روش‌های نوین آبیاری، مصرف آب را در این بخش مدیریت کنند.

با کاهش باران و تشدید خشکسالی امید روستائیان خراسان جنوبی هم خشکیده شده و ضروری است متولیان وزارت نیرو، اعتبارات ملی بیشتری برای آبرسانی پایدار به روستا‌ها و طرح انتقال آب از دریای عمان تخصیص دهند؛ اعتبارات استانی جوابگو نیست و حذف روستا‌ها از چرخه آبرسانی سیار، همت جمعی همه مسئولان، نمایندگان مردم استان در مجلس و نگاه ویژه مسئولان کشوری را می‌طلبد.

کشاورزی از رونق افتاده و دیر بجنبیم روستا‌ها خالی‌تر از گذشته می‌شوند و چه بسا آسیب‌ها و تبعات آن دامن خراسان جنوبی و کشور را خواهد گرفت.

گزارش از زهرا رضوانیان

انتهای پیام/ ر