باید با گفت‌وگو با همسایگان سوءتفاهم‌ها را برطرف کرد

کیومرث یزدان‌پناه دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره روابط ایران با کشور‌های همسایه، گفت: معمولا در عرف روابط دیپلماتیک به ویژه اولویت بندی در ارتباط گیری با دنیای پیرامون مولفه‌ها و رویکرد‌های مختلفی اثرگذار هستند.

او افزود: از مهم‌ترین مولفه‌هایی که کشور‌ها معمولا مد نظر قرار می‌دهند؛ استفاده از تجربیات تاریخی بر اساس روابط تاریخی شکل گرفته با دنیای پیرامون و اصل احترام متقابل به ویژه با همسایگان است که معمولا اشتراکاتی در ساختار تاریخی، فرهنگی، تمدنی، زمانی و حتی مذهبی و نژادی بین کشور‌ها وجود دارد.

یزدان پناه ادامه داد: ایران به واسطه پیشینه تاریخی و تمدنی که یک کشور پیشتاز در ترسیم مناسبات دوجانبه، چندجانبه و مناسبات تاریخی، از این قاعده مستثنی نیست، لذا کشورها با در نظر گرفتن و رعایت تمام الزامات تاریخی، تمدنی، سیاسی، فرهنگی و در عصر حاضر مسائل مربوط به امنیت ملی، امنیت منطقه‌ای و جهانی برای این موضوع برنامه ریزی می‌کنند و کشور ما هم از این موضوع مستثنی نیست.

 تنظیم روابط با دنیای پیرامون با سه اصل اساسی

دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران تصریح کرد: ایران در روابط با دنیای پیرامون خود در حال حاضر با فراز و فرود‌های زیادی مواجه است، اما به نظر می‌رسد برای اینکه بتواند روابط خود را بهبود ببخشد باید سه هدف اساسی یعنی تامین منافع ملی، احترام متقابل بر اساس حسن همجواری و اصل نظریه واقع گرایی را در روابط خود با دنیای پیرامونش تنظیم کند.

او افزود: روابط پیرامونی ما بر اساس تعلقات ژئوپلیتیکی، فرهنگی، تمدنی و مذهبی با دنیای پیرامون گره می‌خورد. آن چیزی که مسلم است در این ساختار و در این فرآیند ترسیم روابط با دنیای پیرامون در نظر داشتن سه اصل منافع ملی، احترام متقابل و تعلقات سرزمینی به منظور تثبیت موقعیت خود با همسایگان و موقعیت خود در مناطق پیرامون حائز اهمیت است.

یزدان پناه ادامه داد: در حقیقت در حال حاضر مناسبات ما با اکثر کشور‌های همسایه در خور شأن و منزلت ما و همسایگانمان نیست، البته با برخی از کشور‌های همسایه مانند عربستان و ارتباط سیاسی ما با امارات بنا به دلایلی به طور کامل روابطمان قطع شده است، همچنین ارتباط مان با برخی از همسایگان در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد مانند ارتباط با کویت، بحرین و حتی پاکستان که بزرگترین و پر جمعیت‌ترین همسایه اسلامی ماست.

دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران اظهار کرد: آنطور که مسلم است این سبک از روابط نمی‌تواند تامین کننده امنیت ملی و تضمین کننده امنیت مرز‌های ما باشد و کشوری که ۱۵ همسایه دارد و تمام کشور‌های همسایه آن به جز ارمنستان مسلمان هستند، باید در ساختار روابط خارجی خود تجدید نظر کند و بر اساس اصل نظریه واقع گرایی و کنار گذاشتن یک سری رفتار‌هایی که منجر به حساسیت‌های منطقه‌ای شده و می‌شود، روابط خود را بهتر کند.

باید با مد نظر قرار دادن اصل گفت‌وگو با همسایگان سوءتفاهم ها را برطرف کرد

او افزود: اکنون بخش قابل توجهی از روابط ما با همسایگان تحت تاثیر حساسیت‌های موجود است، مثلا ما متهم می‌شویم که در ساختار روابط خارجی رفتار رسمی را رعایت نمی‌کنیم و با در پیش گرفتن رویه‌های غیر متعارف از جمله گروه‌های غیر رسمی در برخی از کشور‌ها امنیت منطقه‌ای را تحت تاثیر را قرا می‌دهیم، لذا اگر همسایگان نسبت به این موضع بدبین هستند باید با آنها اصل گفت‌وگو را مد نظر قرار داد و با پیشتاز شدن در اصل گفت‌وگوی دوجانبه و چند جانبه این سوءتفاهم‌ها و ابهامات را برطرف کرد تا روابط منطقی مبتنی بر واقع گرایی، اصل تامین منافع ملی و اصل احترام متقابل شکل بگیرد.

یزدان پناه ادامه داد: سیاست خارجی ایران در مورد همسایگان در شرایط فعلی مطلوب نیست و جز در ۲ کشور به نظر می‌رسد در دیگر عرصه‌ها نوسانات زیادی داریم در حالی که اگر یک اتحاد منطقه‌ای با همسایگان تشکیل دهیم، این می‌تواند تضمین کننده ثبات امنیت ملی و منطقه‌ای برای دراز مدت باشد و اجازه ندهد که منطقه جولانگاه نیرو‌های فرامنطقه‌ای شود که بابت استقرار امنیت میلیارد‌ها دلار هزینه مادی و هزینه‌های متعدد انسانی را متوجه منطقه می‌کند.

بیشتر بخوانید

• ایران همواره در تاریخ یک کنشگر فعال بوده است

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی کشورمان یکشنبه هفتم دی ماه در چهارمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران با عنوان «مناسبات تاریخی ایران و آسیا» که از سوی مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه به صورت مجازی برگزار شد، طی سخنانی گفت: در پهنه وسیع مطالعات تاریخی، تاریخ روابط خارجی حوزه‌ای بسیار مهم است.

انتهای پیام/