مطالعه، راه رهایی از تحریف و ساده انگاری در شعر عاشورایی است

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان،  پرداختن به واقعه عاشورا در شعر از شعر کسایی مروزی شروع شد او نخستین شاعر شیعی بود که در رثای واقعه عاشورا سرود. پس از او شاعران دیگری به این موضوع پرداختند که از جمله آن‌ها محتشم کاشانی است که ترکیب بند مشهور «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» را سرود. ترکیب بندی که تاکنون بین مردم زمزمه می‌شود و ماندگار شده است سرودن برای واقعه عاشورا تا امروز هم ادامه پیدا کرد هنوز هم شاعران در رثای این واقعه بزرگ می‌سرایند. برای آگاهی از وضعیت شعر عاشورایی در این روز‌ها و تاثیری که سرودن درباره آن بر شخصیت شاعر می‌گذارد با سارا جلوداریان، یکی از شاعران آیینی کشورمان گفت و گو کردیم.

بیشتر بخوانید

• امام حسین (ع) مبدع شعر عاشورایی بودند/قتلگاه سرایی باعث خشک شدن عاطفه مردم می شود/روضه مکشوف، آسیب است
• شعر عاشورایی از زبان استاد شهریار

پس از انقلاب شعر‌های عاشورایی بیشتر از دوره‌های قبل سروده شد دلیل اقبال شاعران به سرودن شعر عاشورایی چیست؟

زمانی که به ریشه‌های اساسی و اصیل انقلاب برگردیم، همانا دین‌مداری، خداجویی، معرفت‌افزایی، انسان‌سازی، عدالت‌خواهی و به طورکلی سجایای اخلاقی تبلور می‌یابد که این کرامات و خصوصیات شریف، بن‌مایه قیام حسینی و اسلام ناب محمدی است؛هنرمندانی هم که در این برهه زمانی به میدان آمدند از دریچه همین تعالیم و گرایش‌ها به هنر و شعر نگریستند. در نتیجه اقبال و رویکرد آنان به هنر متعهد، افزایش یافت و شاهد تولید آثاری وزین، درخور و مثال‌زدنی در حوزه‌های مذهبی، دینی و آئینی هستیم.

 وضعیت شعر عاشورایی چگونه است می‌توان گفت در بین این شعرها، آثاری وجود دارد که مانند ترکیب بند محتشم کاشانی ماندگار شود؟

وضعیت شعر مذهبی ما در هیچ دوره‌ای، از لحاظ کمی و کیفی، هم‌وزن و همسنگ با حال حاضر نیست. اما اینکه بخواهیم نگاهمان را صرفا به شعر محتشم یا شهریار یا شعرای شخیص و صاحب‌نام دیگر محدود کنیم راه به جایی نخواهیم برد. آنها حرف خود را زدند و رفتند. ما، نسل جدید باید با توجه به قله‌های ادبی و خوانش عمیق و دقیق آثار درخشان، در پی خلق اتفاقات جدید باشیم. نقش تازه بزنیم و طرح نو دراندازیم. وگرنه تولید اثری شبیه به شعر محتشم دیگر لطفی ندارد و فقط یک نسخه کپی ضعیف از شعر او محسوب می‌شود.

واقعه عاشورا زوایای مختلفی دارد تاچه حد به زوایای، مختلف این واقعه در شعر‌ها پرداخته شده است؟

 غالب واقعه عاشورا در بُعد اشک‌آوری و سوزناکی آن هویداست و موج می‌زند. بالطبع شاعران نیز در این حیطه، بیش از وجوه دیگر رویداد عظیم و منحصربه فرد، طبع‌آزمایی کرده‌اند. با توجه به تغییر سبک زندگی انسان معاصر و چرخش نیاز‌های بشری، افق‌های دیگری همچون حماسه، آزادگی، صداقت، تقوا، خلوص نیت، ظلم‌ستیزی، برادری، وحدت و ... در پیش چشم‌ها گشوده شده و رنگ گرفته است. انشاءلله با درایت و بازنگری نویسندگان و شاعران، شاهد خلق آثاری عالی و متعالی با چنین موضوعاتی هستیم و خواهیم بود.

گفته می شود هر دلنوشته‌ای شعر نیست آیا می‌توان گفت هر شعری که مخاطبش امام حسین(ع) باشد شعر عاشورایی است؟

به طور کلی شعر اهل بیت، چارچوب‌ و قانون هایی دارد که باید سراینده آن را در اثرش لحاظ کند. ما در این مسیر، همگام و همنوای برگزیدگان و مقربان الهی می‌شویم و طبعاً نمی‌توانیم هرچه دل تنگمان می‌خواهد بگوییم.

مطالعه، مطالعه و مطالعه،تنها راهِ نیفتادن در چاه ساده‌انگاری و تحریف است. باید از منابع موثق بهره ببریم و از مکتب اساتید فن، بیاموزیم تا کلاممان به اقیانوس حقیقت بپیوندد. شعرمان با دریای حرمت بیامیزد و از خدشه محتوایی و ضربه سطحی‌نگری در امان بماند.

شاعری که برای عاشورا شعرمی گوید و در اصطلاح شاعر آئینی است باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

جلوداریان گفت:فروغ فرخزاد معتقد است شاعر یعنی انسان،از این رو در تعریف شاعر و ویژگی‌های او همین اشعار راهگشا هستند. اما شعر آئینی مطمئنا به ابزار‌های درونی و فطری دیگری هم نیازمند است که اگر شاعر به آن‌ها مجهز نباشد اثرش به قول حضرت حافظ «آن» ندارد. گیرایی و مانایی ندارد و نمی‌تواند در قلوب نفوذ دائمی و پایا داشته باشد. یکی از این خصائص، اعتقاد راسخ و راستین به ساحت و حقانیت انبیاء و اولیا و دیگری توسل به درگاه بلندبالای آن دردانگان هستی است؛ دیگری تطبیق نسبی روش و منش زیستی شاعر با رهنمود‌ها و توصیه‌های ائمه اطهار است.

چقدر سرودن درباره عاشورا روی شخصیت شاعر تاثیر می‌گذارد؟

اگر شاعر در ذات و نفس خود با صاحب اثر که همانا اولیاءالله هستند احساس یگانگی کند و بی‌واسطه و خالصانه برای قرب الهی و ترسیم مظلومیت و حقانیت آن پاکان و خوبان دست به قلم ببرد، مطمئنا مورد عنایت و التفات خاص قرار می‌گیرد و کم‌کم شعرش را زندگی می‌کند.

شاعر، وقتی در شعر ذوب شود و با شعر عجین شود، خود شعر می‌شود. یعنی دیگر فاصله‌ای بین سرایش و آفرینش نیست. اینجاست که این شعر غذای روح می‌شود و تا دنیا دنیاست، ماندنی و خواندنی‌ست. عشق زلال و حقیقی در اشعار دینی، جلوه‌ها دارد چراکه منشاء تمام زیبائی‌ها و بندگی‌ها عشق ناب و خالص است.

عشق، حقیقی‌ست مجازی مگیر
این دُم شیر است، به بازی مگیر
"مولوی"

انتهای پیام/