توتک، سوغات ناشناخته البرز/ مسیر تلخ ثبت‌ملی سوغات شیرین

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از البرز، هرگوشه ایران پهناور دارای آب و هوا، فرهنگ، رسوم، زبان یا گویش متفاوت با نقطه دیگر و در عین حال متعارف است.عواملی مانند آب و هوا و فرهنگ یک منطقه به طبع در نوع پوشش، اغذیه و حتی تنقلات آن تأثیر مستقیم دارد.

از این رو هر استان کشور ما دارای سوغات خاص خود است که به محض سفر به آن استان در اولین بازار‌ها سراغ این سوغات را می‌گیریم، زیرا می‌دانیم که مشابه آن را نه تنها در هیچ کجای ایران بلکه هیچ کجای کره خاکی نمی‌توان یافت.

سوغات فراموش شده البرز

در بین استان‌های کشور که جمعیت غالب آنها را افراد بومی تشکیل می‌دهند، شاید کمتر کسی متوجه سوغات و میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز شده باشد، یعنی بسیار کم هستند افرادی که پس از به استان البرز می‌دانند باید چه سوغاتی را از این خطه خریداری کرده و برای دوستان و اقوام خود ببرند.

به خیابان رفتیم و از یک شهروندان غیر بومی سوغات استان البرز را جویا شدیم؛ او گفت: من فقط شنیدم اینجا قبلا میوه‌های خوبی داشته است؛ مگر کرج هم سوغاتی دارد؟

گذشته از سیب و گلابی، دو میوه ناب البرز یا کرج قدیم که در سایه بی مهری‌ها به طبیعت، درخت آن کمتر بر خاک استان دیده می‌شود؛ توتک، نان شیرینی البرزی‌ها به عنوان سوغاتی شیرین، سالم و لذیذ از گذشته تا امروز بر سر سفره اعیاد و مجالس قرار دارد.

دلیل نامگذاری توتک چیست؟

برای آشنایی بیشتر با این نان شیرینی با مهراب رجبی، رئیس بنیاد البرزشناسی به گفت و گو نشستیم.

رجبی رئیس بنیاد البرزشناسی گفت: به کار بردن توت خشک آرد شده و یا شیره توت به جای شکر در خمیر توتک می‌تواند یکی از وجوه تسمیه این نان شیرینی لذیذ باشد.

او افزود: برای نان‌ها نمی‌توان سرآغاز را مشخص کرد شاید بتوان گفت نان‌هایی مانند توتک از زمان کوچ آریایی‌ها به فلات ایران پخته می‌شده‌اند شاید هم قبل از آنان توسط بومی‌ها؛ کسی چه می‌داند!

رئیس بنیاد البرز شناسی گفت: نان شیرینی توتک در دیگر مناطق جغرافیایی البرز با نام فطیر نیز پخته می‌شود، این نامگذاری‌ها مانند توتک، اگردک، کلوچه و فطیر با توجه به عناصری همچون؛ اندازه، نوع خمیر، میزان شیر و شکر و مغز گردو و گاه سبزیی‌های معطر به کار برده شده و حتی میزان و درجه حرارت، برگزیده و اطلاق شده است.

فراز و نشیب ثبت ملی توتک

لازم است بدانیم نان شیرینی توتک البرز به همت حسن شاهمحمدی البرزپژوه و مؤلف کتاب ثبت ملی توتک به ثبت ملی آثار ناملموس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رسیده است.

به همین منظور به دیدار حسن شاهمحمدی رفته و با او گفت و گو کردیم.

شاهمحمدی گفت: مسیر ثبت ملی نان شیرینی توتک چهارسال به طول انجامید.

او افزود: برای ثبت این اثر باید ادله لازم ارائه داده می‌شد، اما هربار در نشست مربوطه در تهران ثبت این اثر با مشکل مواجه می‌شد.

شاهمحمدی با بیان این که در این مسیر کمک‌های معصومه تقی‌خانی، مؤلف کتاب کلاک نیز کارساز بود، گفت: بالاخره دوستان را مجاب کردیم تا خودم برای دفاع از این اثر در جلسه حضور پیدا کنم تا این که در نهایت در تاریخ ۹۷/۴/۲۳ با شماره ۱۵۷۷ به ثبت آثار ملی رسید.

توجه به ظرفیت گردشگری و سیاحتی البرز علاوه بر سرازیر کردن ثروت به این استان المان ها، فرهنگ و رسوم آن را ترویج و تثبیت می‌کند در غیر این صورت فرهنگ و رسوم البرز رفته رفته از خاطر‌ها پاک شده و به تاریخ می‌پیوندد.

انتهای پیام/د. خ