چند پیشنهاد برای حل مسئله کاغذ

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان،کاغذ همچون خونی است که در رگ‌های جسم حوزه نشر جاری شده و اگر نباشد جانی در این بدن نخواهد ماند. این روز‌ها سی و دومین نمایشگاه بین المللی کتاب به روز‌های پایانی خود رسیده است و متاسفانه حوزه نشر حال خوبی ندارد که این امر به دلیل گرانی کاغذ و به تبع آن، گرانی کتاب است.

شدت این بیماری به حدی است که مقام معظم رهبری نیز در زمان بازدید از سی و دومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به مسئولان برگزاری این نمایشگاه تذکر دادند که با کمک نهاد‌های دیگر قیمت کاغذ را کنترل کنند.

ما نیز در همین خصوص به سراغ برخی از ناشران نمایشگاه کتاب تهران رفتیم تا از آن‌ها بپرسیم که آیا پیشنهادی برای کنترل قیمت کاغذ دارند؟

مرادیان: تنها راه درمان قطعی نجات نشر، تولید و خودکفایی کاغذ است

محمدعلی مرادیان معاون تشکیلاتی مجمع ناشران انقلاب اسلامی به ما گفت: ارزیابی من از اوضاع فعلی بازار کاغذ این است که کاغذ مهم‌ترین ماده تولید کتاب است و بقای ناشران تا اندازه‌ای به بحث آن وابسته است. از نیمه دوم سال۱۳۹۶،بحران کاغذ به وجود آمد و هر بند کاغذ از حدود ۷۰ هزار تومان به ۱۱۰ هزار تومان رسید و قیمت کتاب حدودا ۲۰ تا۳۰ درصد افزایش پیدا کرد.

وی افزود: ما همان زمان با تعدادی از ناشران و اهالی نشر با دعوت کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، دلیل افزایش قیمت کاغذ را پیگیری کردیم. دولت در آن زمان با خروج کاغذ از ردیف کالا‌های ضروری به لوکس، ارز دولتی را به کاغذ اختصاص نداد، اما با مطالبه ما و همکاری کمیسیون فرهنگی مجلس، دولت بار دیگر کاغذ را در ردیف کالا‌های ضروری قرار داد و قیمت کاغذ تا حدودی کنترل شد، اما در نیمه سال۱۳۹۷ به دلیل اختلاف ارز و برداشتن ارز ضروری کاغذ، قیمت این ماده اولیه تولید کتاب از بندی ۹۵ تا ۹۶ هزار تومان به بندی ۲۰۰ هزار تومان رسید. همین روند افزایش نرخ قیمت کاغذ ادامه پیدا کرد و امروز که حدودا ۲ ماه از سال ۱۳۹۸ می گذرد، قیمت هر بند کاغذ حدودا  ۵۲۰هزار تومان است.

معاون تشکیلاتی مجمع ناشران انقلاب اسلامی اظهار کرد: دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش‌های جسته و گریخته‌ای برای کنترل قیمت کاغذ داشتند، اما این تلاش‌ها خیلی کارآمد و کافی نبودند یعنی ارز‌هایی به کاغذ‌ها اختصاص داده شدند و واردکنندگان ملزم شدند که درصدی از کاغذهایشان را در سامانه‌ای بگذارند که کارگروه کاغذ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آن‌ها را تقسیم کند. وزارت ارشاد نیز این کاغذ را براساس عملکرد ۲ سال گذشته ناشران به آن‌ها می‌داد که این کار در عمل یک توزیع قطره چکانی و ناکارآمد بود.

مرادیان ادامه داد: واردکنندگان کاغذ برای درمان مقطعی اگر می‌خواستند کاغذ وارد کنند دچار گرفتاری‌ها و معضلات ویژه می شدند. یکی از آن‌ها این بود که به دلیل نرخ تبادل ارزی،۱۳ درصد از منابع مالیشان هدر می‌رفت یعنی بانک مرکزی به دلیل تفاوت تبدیل کردن ارزها،۱۳درصد پول را برمی داشت. از طرف دیگر به دلیل شرایط تحریمی، واردکنندگان و تاجران باید با بانک‌های عامل متعدد در کشور‌های متعدد معامله می‌کردند تا تحریم را دور بزنند و هر کدام از این بانک ها۳درصد کارمزد برمی داشتند بنابراین ممکن بود که تاجر و واردکننده در یکی از مراحل کار متوقف شود و در این صورت پول برگشت می‌خورد، اما کارمزد‌ها برگشت نمی‌خورد و این به آن معنا است که ناشران برای وارد کردن یک پالت کاغذ،۲۵درصد سرمایه را از دست می‌دادند پس انگیزه واردکنندگان کاغذ هم ضعیف بود.

وی گفت:از طرف دیگر کل سیستم واردات و صادرات کاغذ از یکسری کشور‌های خاص اتفاق می افتاد و آن هم چون با هواپیما می‌آمد، هزینه زیادی داشت. بهترین راهی که یک بار در جلسه ناشران و تشکل‌های فرهنگی مطرح شد این بود که بررسی کنیم و ببینیم که کدام راه برای واردات کاغذ بهتر است و متوجه شدیم اگر کاغذ با تراک از روسیه و مرز‌های شمال غربی وارد کشور بشود، هزینه کمتری برای ناشران رقم می‌خورد، اما ما در اینجا هم درگیر ترخیص گمرک بودیم یعنی کاغذ به کشور می‌رسید، اما گمرک آن را ترخیص نمی‌کرد.

معاون تشکیلاتی مجمع ناشران انقلاب اسلامی ادامه داد:تنها راه درمان قطعی نجات نشر، تولید و خودکفایی کاغذ است. ما امروز به راحتی می‌توانیم کاغذ مورد نظرمان را تولید کنیم. ما سالی ۴۰۰ هزار تن کاغذ احتیاج داریم و به راحتی می‌توانیم آن را با استفاده از محصولات کارخانه‌های پارس و کارون جبران کنیم.

وی ادامه داد:ما با تشکل‌های فرهنگی نشر یعنی با انجمن ناشران دانشگاهی، انجمن ناشران کودک، مجمع ناشران دفاع مقدس و تشکل‌های حوزه نشر جلسات متعددی گذاشتیم و این را به صورت مطالبه‌ای با راهکار‌های عملیاتی به مسئولان گفتیم و نامه را به ارکان نظام ارسال کردیم و آقای جهانگیری بلافاصله دستوری را پیوست نامه ها کردند چراکه اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و تعاونی شرکت‌های ناشران ایران این نامه را امضا نکرده بودند.

مرادیان اظهار کرد:همزمان یک سری از گروه‌های امین و دغدغه‌مند با تجمیع سرمایه‌هایی تلاش می‌کنند که بحث تولید و احداث کارخانه جدید را بر پایه تولید کاغذ از تفاله نیشکر پیگیری کنند. ما سالی چند صد هزار تن تفاله نیشکر را در خوزستان آتش می‌زنیم که آلودگی هوا را به دنبال دارد، اما در برخی از کشور‌های دنیا از همین تفاله نیشکر کاغذ تولید می‌کنند.

وی افزود: راه تولید کاغذ در کشور، راه هموار و ساده‌ای است و فقط یک همت جمعی می‌خواهد.

مرادیان ادامه داد:یکی از راهکار‌های بهبود وضعیت بازار کاغذ هم این است که ناشرانی که از کاغذ گلاسه استفاده می‌کنند، از کاغذ سنگی استفاده کنند. کاغذ سنگی تکنولوژی روز جهان است و در سطح کشور نیز قدم‌های خوبی برای تولید این نوع کاغذ برداشته می‌شود.

معاون تشکیلاتی مجمع ناشران انقلاب اسلامی به تشریح دلایل ورشکستگی برخی از کارخانه‌های داخلی تولید کاغذ پرداخت و گفت:زمانی که برخی از کارخانه‌های ما به صورت دولتی اداره می‌شدند، مشکل کاغذ نداشتیم. امروزه به بهانه اصل خصوصی سازی خیلی از کارخانه‌ها را خصوصی کردند و کارخانه دار خام فروشی را در دستور کار خودش قرار داده است، زیرا با صادر کردن خمیر کاغذ پول بیشتری به دست می‌آورد. در حال حاضر کارخانه‌های خصوصی کاغذ دنبال صادرات خمیر کاغذشان هستند و آن را به بخش نظافتی می‌دهند. این کار آورده بیشتر و دردسر کمتری دارد. برخی از کارخانه‌ها همچون کارخانه کارون نیز چند فازشان تاسیس شده، اما برخی از فازهایش افتتاح نشده است و به همین دلیل نمی‌توانند کاغذ تولید کنند.

اسلامی فر: یارانه کاغذ به مردم اختصاص پیدا کند

محمد حسین اسلامی فر، نایب رئیس هیات مدیره پاتوق کتاب نیز راهکار‌هایی برای حل بحران کاغذ داشت و در گفتگو با ما آن‌ها را چنین تشریح کرد:راهکار‌های متعددی برای کنترل قیمت کاغذ و کتاب وجود دارد. هم اکنون قیمت کاغذ بدون هیچ دلیلی افزایش پیدا کرده است و افزایش قیمت آن ارتباطی به قیمت دلار ندارد، زیرا قیمت دلار ۳ برابر شده، اما قیمت کاغذ ۶ یا ۷ برابر خرید و فروش می‌شود و این نشان می‌دهد که دست‌هایی در میان هستند که مقامات دولتی باید با نظارت بیشتر آن‌ها را کنترل کنند. در عین حال بعد از کنترل این دست‌ها هم قیمت کاغذ به قیمت سابق برنمی گردد، زیرا دلار گران شده و واردات کاغذ برای ما هزینه دارد.

وی افزود: بهترین راه این است که یارانه کاغذی که هم اکنون برای واردات کاغذ در نظر گرفته شده است به مردم اختصاص پیدا کند تا قدرت خرید مردم افزایش پیدا کند.

دریالعل: ۵۰ درصد کاغذ وارداتی از گمرک ترخیص نمی‌شود

محسن دریا لعل مدیر انتشارات روایت فتح نیز شفافیت را بهترین راهکار برای کنترل قیمت کاغذ دانست و گفت:همه کاغذی که در سال گذشته وارد کشور شده با استفاده از ارز ۴۲۰۰ به کشورمان وارد شده است، اما چندان مشخص نیست که ارز را به چه کسانی داده اند و چند درصد از این ارز در قالب کاغذ وارد کشور شده است و بقیه آن چه سرنوشتی داشته است؟

وی افزود: نکته دیگر این است که تقریبا ۵۰ درصد کاغذ وارداتی از گمرک ترخیص نمی‌شود و باید مشخص شود که چرا این کاغذ‌ها ترخیص نمی‌شوند.

دریالعل بیان کرد: نکته سوم هم این است که دولت خیلی وارد جزئیات می‌شود یعنی ارز ۴۲۰۰را به واردات کاغذ اختصاص می‌دهد و میزان سود واردکننده را تا اندازه‌ای کم می‌کند که واردکننده به جبران آن راه‌های دوم و سومی را انتخاب می‌کند. امروز دولت برای راضی کردن واردکنندگان، بخشی از کاغذ وارد شده را در اختیار خود واردکننده می‌گذارد و این مقدار کاغذ وارد بازار آزاد می‌شود و وضعیت بازار را به هم می‌ریزد. نکته بعدی این است که با افزایش تعداد واردکنندگان کاغذ، قیمت شکسته می‌شود و انحصار واردات از بین می‌رود.

مدیر انتشارات روایت فتح با تاکید بر لزوم راه اندازی تولید کاغذ داخلی گفت:کارخانه‌های داخلی تولید کاغذ باید تقویت و حمایت شوند تا جان بگیرند. راهکار بلند مدت کنترل قیمت کاغذ، تولید داخل است البته مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قدرت کافی برای کنترل قیمت کاغذ را ندارند و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید به پای کار بیاید.

علایی: بحث بحران کاغذ کاملا ساختگی است

حسن علایی فعال، مسئول انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس گفت:بحث بحران کاغذ کاملا ساختگی است و طرح مجدد آن مخصوصا در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران امر طبیعی نیست و کتابخوانان و کتابدوستان را تا اندازه‌ای سرخورده می‌کند.  اعتقاد من این است که تنها راه مقابله با بحران کاغذ و حل کردن این مشکل، افزایش تولید کاغذ است.

انتهای پیام/