ردپای رسول ملاقلی‌پور در سینمای دفاع مقدس/ از «سفر به چزابه» تا سفر آسمانی او
سینمای دفاع مقدس همچنان مقطع طلایی و قله‌های ماندگار خود را مدیون فیلمسازانی است که با ساخت آثاری شاخص هنوز یاد این دوران را در ذهن تماشاگران زنده نگه داشته‌اند.
به گزارش خبرنگار حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سینمای دفاع مقدس در دورانی که پاسخی روشن برای چرایی به حاشیه رفتن و مهجور واقع شدن آن وجود ندارد، همچنان مقطع طلایی و قله‌های ماندگار خود را مدیون فیلمسازانی است که با ساخت آثاری شاخص هنوز یاد این دوران را در ذهن تماشاگران زنده نگه داشته‌اند.
هر چند بیشتر این فیلمسازان از عرصه دفاع مقدس خداحافظی کرده و یا حداقل تمرکز گذشته را بر این گونه سینمایی ندارند اما این نکته غیر قابل انکار است که بخش عمده امیدواری‌ها به احیای سینمای دفاع مقدس، به واسطه تجدید خاطره این فیلم‌ها و نزدیک شدن به حسی نوستالژیک است که مخاطب قصد تکرار آن را دارد.
مرحوم رسول ملاقلی‌پور نخستین فیلم بلند خود را سال ۶۳ با نام «نینوا» ساخت و به سینمای حرفه‌ای راه یافت. این فیلم محصول سال‌هایی است که به درستی باید روحیه وطن‌پرستی و فرهنگ شهادت‌طلبی برجسته می‌شد. «بلمی به سوی ساحل»، «پرواز در شب» و «افق» محصول سال‌های بعد بودند که از امتیاز زاویه نگاه خاص فیلمساز به مضامین در حال کلیشه شدن بهره بردند.
«نجات‌یافتگان» و «سفر به چزابه» سرآغاز نگاه انتقادی فیلمساز به این مقطع و جامعه پیرامون بود و مهمتر از آن ورود دنیای ذهنی و متوهم قهرمانان ملاقلی‌پور به پرده نقره‌ای. "هیوا" را باید شاعرانه‌ترین فیلم ملاقلی‌پور و هنرمندانه‌ترین شکل تلفیق دنیای واقعی و فراواقعی در مجموعه آثار او دانست که با الهام از شخصیت واقعی همسر شهید حمید باکری به تصویر درآمد.
«نسل سوخته»، «قارچ سمی»، «مزرعه پدری» و «میم مثل مادر» بقیه آثار کارنامه مرحوم ملاقلی‌پور هستند که سه فیلم آخر به طور مشخص‌تر به دفاع مقدس می‌پردازند.
«قارچ سمی» و «مزرعه پدری» دو فیلمی هستند که دنیای واقعی و ذهن متوهم قهرمان به گونه‌ای در هم ادغام شده که این وجه به ساختار بصری فیلم هم وارد می‌شود.
سینمایی‌ها از ملاقلی پور چه گفتند؟
جمال شورجه کارگردان سینما درخصوص مرحوم ملاقلی پور، گفت: کارهای موفقی که انجام دادم از جمله کارهایی بود که به عنوان دستیار کارگردان در کنار ملاقلی‌پور بودم، آثار دفاع مقدس همیشه رنگ و بوی خاصی داشته و دارد که امیدوارم به عنوان باقیات و صالحات برای ملاقلی پور باشد.
وی افزود:تاریخ بعد از انقلاب ما و آثار دفاع مقدس به شدت تاثیرگذاری خاصی داشت اما امروزه رنگ باخته است. نگاه ملاقلی پور به سینمای دفاع مقدس نگاه خاصی بود و همیشه این عرصه احساس دین می کرد ودر زمان جنگ هنرمندان با دل و جون وارد این فضا می شدند و آثار شاخصی را تولید می‌کردند که از جمله آن‌ها رسول ملاقلی‌پور بود که با عکاسی از جنگ وارد جبهه و جنگ شد و آثار نابی را در عرصه سینما و تلویزیون تولید کرد.
علی ملاقلی‌پور پسر مرحوم رسول ملاقلی پور نیز گفت:ده سال از فوت پدرم می‌گذرد، او به عنوان یک هنرمند متعلق به خانواده‌اش نبود و خود را متعلق به مردم می‌دانست و تنها رضایت مردم نسبت به آثارش برایش مهم بود.
وی در ادامه اظهار داشت:رسول ملاقلی پور بچه جبهه و جنگ بود و با عکاسی از آن فضا خود را متعهد به ساخت آثار دفاعی و از همان عکس و فیلم‌ها کارش را شروع کرد همه فیلم‌هایش متاثر از مردم و دردهایشان بود.
وی در پایان خاطرنشان کرد:پدرم برای خانواده‌اش همچون کوه بود و از زمان رفتنش حس می کنم کوه پشتیبانم را گم کردم.
جواد طوسی منتقد سینما در ادامه درخصوص سینمای دفاع مقدس تصریح کرد: ما اگر بپذیریم که این سینما مهم‌ترین ژانر سینما است، به طور حتم ملاقلی‌پور با آن نگاه و درک و وجه ساختاری صمیمیت و بی تکلفی یکی از بهترین کارگردانان در این فضا بود و من با یک نگاه واقع بینانه می‌گویم که جای خالی رسول را در این عرصه بیشتر حس می‌شود، او بر مبنای اشرافی که نسبت به طبقه خودش داشت به بهترین نحو آن را به تصویر می‌کشید.
وی افزود: ثبت و شناسنامه و امضای کاری متفاوتی در این ژانر مبتنی بر حس عدالت‌خواهانه و تعلق خاطری که به سرزمینش داشت، تنها به سینمای جنگی محدود نمی‌شد، او اساسا تعریف متفاوتی درمورد سینمای اجتماعی بعد از جنگ را با همان آدم‌هایی که یک نسبت و تعلق خاطر به همان طبقه خود رسول دارند را ارائه می‌داد و این دغدغه‌مندی و نگاه دلسوزانه بخشی از تعهد، رسالت و وظیفه یک فیلمساز با آن عقبه و پیشینه ملاقلی پور است و اگر بپذیریم یک هنرمند در آن هویت تاریخی و اجتماعی و فردی باید همواره نسبت به موجودیت آن پایگاه طبقاتی خود وفادار باشد و بتواند در یک موقعیت تشخص یافته و رئالیسمی قرار دهد و آثار شاخصی را تولید کند.
طوسی درمورد آثار ملاقلی پور عنوان کرد:آثار او بیگانه با این سرزمین نبود «مزرعه پدری» و «سفر به چزابه» از آثار برتر سینمای جنگ است که از جنبه‌های مختلف مضمونی و ساختاری است، فیلمسازان ما به یک بی انگیزگی و انفعال رسیدند که اگر در این انفعال امروز، رسول بود باز سعی می‌کرد تعهد و شناسنامه خودش را حفظ می‌کرد و اثری را تولید می‌کرد که هم نسبتی با دنیای معاصر داشته باشد و هم بتواند تکامل یافتگی را در زبان و اجرای بصری و سینمایی به نمایش بگذارد.
وی ادامه داد:فیلمنامه و طرح‌هایی را رسول دارد که امیدوارم پسرش آن‌هایی را که به سرانجام نرسیده را به سرانجام برساند تا رد پای رسول همچنان ادامه داشته باشد، امیدوارم هم‌نسل‌های رسول، راهش را به خوبی ادامه دهند.
احمدرضا درویش در خصوص نگاه مرحوم رسول ملاقلی پور به آثار دفاع مقدس، گفت: رسول به خوبی در آثارش دیده و توصیف می‌شود و به نظر می‌رسد باید بیشتر به تفکر و مشی و معارف و دغدغه‌هایی که داشت توجه کرد. شوریدگی، سرشاربودن از محبت و شفافیت و صداقت و عدالت خواهی در او موج می‌زد و با وجود اینکه معترض بود و نگران از ترک برداشتن آرمان‌ها، در عین حال شمع می افروخت.
وی ادامه داد:مرحوم ملاقلی پور در سینمای دفاع مقدس پیشتاز بود و در واقع از تلاش او گستره و دامنه وسیعی از تولیدات شکل گرفت که ما همه در این مسیر از شاگردان او هستیم.
هادی حجازی‌فر بازیگر «ماجرای نیمروز» در ادامه درخصوص همکاری‌اش با مرحوم ملاقلی‌پور بیان کرد:«مزرعه پدری» اولین تجربه همکاری‌ام با ملاقلی‌پور بود که آن را در سنین کم بازی کردم که بسیار در آن فضای کارگردانی از او آموختم ، مردی به شدت مهربان و دلسوز که با آثارش در یادها ماندگار شد که متاسفانه سینمای امروز ما دیگر ملاقلی‌پور نخواهد داشت.
انتهای پیام/
