سنگ نگاره‌های «جربت»؛ موزه‌ای در دامان طبیعت
نقوش حک شده با چهار هزار سال قدمت بر سینه صخره‌های «جربت» خراسان شمالی موزه‌ای رایگان برای بازدید گردشگران در دامان طبیعت ایجاد کرده است.
اگر گذرتان به خراسان شمالی خورد و علاقه‌ای به تاریخ چهار هزار سال قبل دارید، بد نیست به سنگ نگاره‌های «جربت» جاجرم نیز سری بزنید.
محلی که روزگاری رد پای نیاکان پیش از تاریخ ما بوده است و کمتر گردشگری در این مسیر می‌تواند تصور کند که در عصر پسامدرن جایی پا می‌گذارد که روزگاری انسانی از دوران متاخر از اینجا می‌گذشته است.
انسان‌های متاخری که خیال خود را به شکل نقش‌های نمادین بر روی سنگ‌های صاف حک و موزه‌ای طبیعی برای گردشگران در سینه صخره‌های جربت خلق کرده اند.
این نقش‌ها بیشتر در قالب حیوانات وحشی مانند بز کوهی با شاخ‌های بلند و منحنی، پلنگ، مار و گوزن بر روی سنگ‌ها دیده می‌شود
جدای از نقوش حیوانات تصویر انسان به صورت پیاده و سواره و با حالات مختلف مانند رقص آیینی به صورت فردی یا دسته جمعی در این مجموعه تاریخی مشاهده می‌شود.
در این میان باید گفت که عرض اندام تاریخی جاجرم به این سنگ نگاره‌ها ختم نمی‌شود، زیرا که این دیار کهن روزگاری بر سر راه ابریشم بوده و پراکندگی محوطه‌های باستانی مربوط به دوران اشکانی و ساسانی در این شهرستان بسیار است.
محوطه‌های باستانی بزرگ از جمله تپه پهلوان، تپه حیدران، محوطه چَلو و رباط قلی از دیگر آثار برجسته تاریخی جاجرم است که با سفر به این شهر با آنها آشنا خواهید شد.
آشنایی بیشتر با سنگ نگاره‌های جربت
یکی از باستان شناسان در این باره می‌گوید: سنگ نگاره‌های جربت در منطقه‌ای قرار گرفته که از پیش از تاریخ تا دوره اسلامی همواره به‌عنوان گذرگاهی راهبردی بوده است.
مجید الهی می‌افزاید: در واقع کوچ اقوام هند و ایرانی در هزاره دوم پیش از میلاد تا حرکت اقوام پارتی در میانه دوره تاریخی و نیز هجوم گاه گاه اقوامی مثل کوشانیان، سلجوقیان، مغولان، تیموریان به ایران از همین گذرگاه انجام شده است.
وی می‌گوید: بسیاری از این کنده نگاری‌ها به سبب رخداد‌های طبیعی مانند رشد گل سنگ‌ها، فرسایش یا کندن یادگاری و ایجاد نقش‌های جدید روی طرح‌های قبلی به دست مردم محلی و چوپانان از بین رفته‌اند یا در حال نابودی هستند.
الهی تصریح می‌کند: نقش‌های حک شده نیز به شکل جانوری، انسانی، نماد‌ها و نشانه‌ها، ابزار و وسایل است که در این بین نقش‌های جانوری از همه بیشتر و بعد از آنها، شمار اندکی نقش گیاهی نیز ترسیم شده است.
وی ادامه می‌دهد: از میان حیوانات نیز بز کوهی بیشتر بر روی این سنگ نگاره‌ها دیده می‌شود که با توجه به تکرار این نقش در هنر باستانی ایران و نیز جایگاه محوری آن در سنگ نگاره‌ها می‌توان بز کوهی را از جانوران مهم در فرهنگ و هنر باستانی ایران دانست.
سنگ نگاره‌های جربت کجاست؟
آدرس: استان خراسان شمالی، جاجرم، فاصله هشت کیلومتری شرق روستایی به نام جربت
سنگ نگاره‌ها در منطقه کوهستانی غرب دشت جاجرم با ارتفاع هزار و ۳۲۰ متر از سطح دریا واقع شده که محیطی نیمه بیابانی و استپی است.
این مجموعه ارزشمند از نقوش صخره‌ای در سال ۱۳۸۷ به شماره ۲۴۶۶۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
شهرستان جاجرم با مساحت سه هزار و ۶۵۴ کیلومتر دارای سه شهر جاجرم، سنخواست و شوقان، سه بخش، پنج دهستان و ۵۵ آبادی است.
منبع:ایرنا
