رفح آخرین فرصت جامعه جهانی برای نجات فلسطین است

بیش از چهار ماه از آغاز جنگ غزه می‌گذرد. جنگی که تاکنون موجب به شهادت رسیدن بیش از ۲۸ هزار فلسطینی شده و البته که زخمی شدن بیش از ۶۵ هزار تن دیگر را نیز به همراه داشته است.

هزاران فلسطینی هم در نتیجه بمباران‌های رژیم اشغالگر قدس علیه بخش‌های مختلف نوار غزه زیر آوار‌ها گرفتار شده و یا مفقود هستند و هیچ امکانِ موثری جهت کمک به آن‌ها وجود ندارد.

جنگ غزه از منظر نرخ کشتار غیرنظامیان به مرگبارترین جنگ قرن بیست و یکم تبدیل شده است. اکنون از هر ۱۰ فلسطینی، ۹ نفر از بحران گرسنگی رنج می‌برد و البته که بیش از ۸۵ درصد ساکنان نوار غزه نیز آواره شده‌اند. این‌ها تنها جلوه‌های محدودی از پروژه جنایت و نسل کشی هستند که صهیونیست‌ها در نوار غزه و در بحبوحه جنگ افروزی خود علیه این منطقه برجا گذاشته اند.

با این حال، به تازگی مقام‌های ارشد سیاسی و نظامی رژیم اشغالگر قدس از اراده خود جهت حمله زمینی به شهر رفح در جنوب نوار غزه و در مجاورت با مرز مصر خبر داده اند. گزاره‌ای که کابینه جنگی صهیونیست‌ها نیز با آن موافقت کرده است.

اخیرا ارتش اسرائیل شهر رفح را در چندین نوبت هدفِ حملات هوایی و توپخانه‌ای قرار داده با این حال، هشدار‌های جدی در مورد حمله زمینی صهیونیست‌ها به شهر رفح به ویژه از منظر بین المللی مطرح می‌شود.

از این رو باشگاه خبرنگاران جوان برای بررسی جوانب مختلف موضوع گفتگویی ترتیب داده با غدی عاقل، استاد فلسطینی الاصل دانشگاه کانادا که مشروح آن در ذیل از نظرتان می‌گذرد.

-با توجه به اینکه شما خودتان فلسطینی هستید و از نزدیک شرایط سخت و جنگ در سرزمین‌های اشغالی را درک کرده اید، چه نگاهی به وضعیت جنگ در این روز‌ها دارید؟

غدی عاقل: برای سال‌ها، هر بار که برای دیدار با خانواده‌ام به غزه سفر می‌کردم، از گذرگاه رفح، مرز بین نوار محاصره شده غزه و مصر عبور می‌کردم؛ و هر بار که در شهر مرزی رفح نفسی می‌کشیدم، یاد حرف خواهرم تقرید می‌افتم که می‌گوید: بوی تاریخ سرزمینم را استشمام می‌کنم. هر بار که از رفح صحبت می‌کرد چشمانش از غرور می‌درخشید و من هم در این احساس شریک هستم.

تاریخچه این راهرو هزاران سال را در بر می‌گیرد که گواهی بر تاریخ غنی فلسطین و مردم آن است. برای هزاران سال، رفح محل استراحت و مرکز تجاری کاروان‌هایی از سراسر فلسطین بوده است که به سمت شبه جزیره سینا و بعد به مصر و آفریقا سفر می‌کردند. امروز یک نسل کشی در این شهر باستانی و گرانبها در حال رخ دادن است. در حالی که از دور شاهد این نسل کشی هستیم. من این روز‌ها می‌ترسم که حمله تهدید شده اسرائیل چه معنایی برای صد‌ها هزار فلسطینی آواره که مجبور به پناه گرفتن در آنجا هستند، خواهد داشت، احساس می‌کنم یکی از آن روح‌های ناتوانی هستم که آنچه را که در سربرنیا یا ورشو اتفاق می‌افتد تشخیص داده ام، زیرا جهان قبلاً تصمیم گرفته بود چشم خود را بر قتل عام بیگناهان ببندد.

از آغاز این جنگ اخیر علیه غزه، هر مرحله جدید در حمله اسرائیل رنج، درد و مرگ بیشتری را بر جمعیت غیرنظامی تحمیل کرده است. آن‌ها که بار‌ها آواره شده اند، آن‌ها که اکنون در رفح هستند، جایی برای رفتن ندارند؛ بنابراین تهاجم به رفح آخرین و مرگبارترین مرحله این نسل کشی خواهد بود – اولین نسل کشی در تاریخ بشر که به صورت زنده برای جهان پخش شده است.

-چرا رفح برای رژیم صهیونیستی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و آنجا را به عنوان هدف بعدی خود برای حمله انتخاب کرده است؟

غدی عاقل: متأسفانه این اولین بار نیست که رفح زیبا زمینه جنایات علیه بشریت می‌شود. تاریخ اخیر این شهر مرزی زخمی است که با خشونت مداوم باز نگه داشته شده است. اکثر ساکنان رفح، مانند بسیاری از شهر‌های غزه، از نوادگان آوارگان نکبت ۱۹۴۸ هستند، در حالی که بقیه بازماندگان قتل عام سال ۱۹۵۶ و بسیاری از تجاوزات دیگر اسرائیل هستند.

عمه ۸۹ ساله ام رایا، پناهنده روستای برقه که در سال ۱۹۴۸ توسط اسرائیل ویران شد، شاهد چندین دهه کشتار، خشونت و ظلم در این شهر بوده است.

در سال ۱۹۵۶، در جریان تجاوز سه جانبه انگلیس، فرانسه و اسرائیل، که به عنوان بحران سوئز نیز شناخته می‌شود، اسرائیل نوار غزه را برای حدود چهار ماه اشغال کرد و کشتار‌های هولناکی را در خان یونس و رفح انجام داد.

در ۲ نوامبر، زمانی که ارتش اسرائیل خان یونس را اشغال کرد و به مردان ۱۶ ساله و بزرگتر دستور داد که بیرون بیایند و خود را در نقاطی در سراسر شهر معرفی کنند، عمه من آنجا بود. او تعریف می‌کرد که یک جوان ۲۲ ساله که تازه ازدواج کرده بود، شاهد بود که ارتش اسرائیل آن مردان و پسران را در طول دو روز به دیوار کشیده و آن‌ها را قتل عام کردند.

عمه من در نهایت تصمیم گرفت که خانه را با خانواده خواهرش در جستجوی امنیت ترک کند. آن‌ها به ساحل خان یونس رفتند و به زیر درختان پناه بردند. آن‌ها هر چیزی را که می‌توانستند می‌خوردند و برای خوابیدن، یافتن آب تمیز بسیار رنج می‌کشیدند. علیرغم خطر اطراف و صدای مداوم بمباران، عمه من رایا از ترس امنیت همسرش تصمیم سختی گرفت تا به سفر خود به رفح ادامه دهد.

پس از ورود، رایا متوجه شد که اعدام‌های بیشتری در سراسر رفح انجام شده است. هیچ جا نتوانست شوهرش را پیدا کند. روز‌ها با بلاتکلیفی وحشتناکی دست و پنجه نرم می‌کرد. خوشبختانه شوهرش از آن موج خاص خشونت جان سالم به در برده بود. او بعداً در جریان اشغال غزه در سال ۱۹۶۷ جان خود را از دست داد و در حین حرکت در امتداد ساحل از خان یونس به رفح توسط ارتش اسرائیل کشته شد. پس از قتل همسرش، رایا خود را تنها یافت، یک مادر مجرد، که وظیفه دارد پنج فرزند را در سختی و تنگدستی اردوگاه پناهندگان رفح تربیت کند. در دهه ۱۹۷۰، او مجبور شد به دنبال کار در بخش کشاورزی اسرائیل باشد و در مزارع کار کند تا هزینه خانواده اش را تامین کند.

در جریان انتفاضه اول در سال ۱۹۸۷، رایا در تلاش برای نجات کوچکترین پسرش از دست سربازان اسرائیلی، یک چشم خود را از دست داد. او هنگام تلاش برای جلوگیری از بردن فرزندش توسط سربازان مورد اصابت قنداق تفنگ به چشمش قرار گرفت.

در آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰، یکی از نوه‌های او، کرم ۱۳ ساله، در حالی که در حال فرار از یک پست ارتش اسرائیل پس از پرتاب سنگ به سربازان بود، از ناحیه پشت سر هدف گلوله قرار گرفت. این کودک بیهوش سریعاً به بیمارستان الشفا در شهر غزه منتقل شد، اما پزشکان گفتند که او بیش از چند ساعت امکان زنده ماندن ندارد.

رایا و عروسش، مادر کرم، با انتخاب دردناکی روبرو شدند: در بیمارستان بمانند و کرم را در آخرین ساعات زندگی‌اش همراهی کنند، یا قبل از بسته شدن پست‌های بازرسی به رفح برگردند تا در خانه با عزیزانشان عزاداری کنند. مطمئن نبودند که آیا در روز‌های آینده اجازه تردد بین شهر‌ها را خواهند داشت یا خیر، در نهایت تصمیم گرفتند بدون جسد کرم به خانه بروند.

در سال ۲۰۰۴، رفح مورد عملیاتی قرار گرفت که اسرائیل آن را عملیات رنگین کمان نامید، عنوانی بی‌رحمانه و طعنه‌آمیز برای آنچه در آن زمان بدترین خشونتی بود که شهر شاهد آن بوده است. این عملیات منجر به تخریب صد‌ها خانه در سراسر رفح شد. خانه رایا نیز در جریان این موج خشونت تا حدی تخریب شد. سپس، در طول جنگ ۲۰۱۴ در غزه، رایا یک نوه دیگر را از دست داد - یک دانشجوی باهوش مهندسی که اخیرا نامزد شده بود.

امروز، ۱۰ سال بعد، رایا بار دیگر در تلاش است تا از تهاجم نظامی در رفح جان سالم به در ببرد. من اخیراً نتوانسته ام با او تماس بگیرم، اما می‌ترسم که او بار دیگر آواره، گرسنه و وحشت زده باشد و در ۸۹ سالگی برای یافتن آب یا غذا با مشکل مواجه باشد.

-اوضاع امروز در رفح را چگونه توصیف می‌کنید؟

غدی عاقل: داستان عمه من رایا - داستان رنج و استقامت - داستان رفح است. داستان او بازتاب داستان‌های غم انگیز بیش از یک میلیون آواره فلسطینی است که مجبور شده اند به دنبال امنیت در شهر مرزی باشند. اما داستان رفح همچنین داستان همبستگی بین المللی است. ریچل کوری، تام هرندال و جیمز میلر همگی در حالی که شجاعانه علیه اشغال وحشیانه اسرائیل موضع می‌گرفتند، به دست ارتش اسرائیل در رفح جان خود را از دست دادند.
رفح اکنون آخرین پناهگاه فلسطینیان در غزه در بحبوحه نسل کشی است که هنوز در حال آشکار شدن است، و جایی است که جامعه بین المللی می‌تواند و باید برای جلوگیری از ورشو یا سربرنیتسای دیگر اقدام کند. این لحظه برای همه اعضای جامعه مدنی جهانی، همه کسانی است که به حقوق بشر، عدالت و آزادی برای همه اعتقاد دارند، در برابر سکوت کر کننده رهبران سیاسی خود صحبت کنند و موضعی برای مردم رنج کشیده فلسطین اتخاذ کنند.

در حالی که تهدید یک حمله فاجعه بار اسرائیل در افق رفح در حال چشم پوشی است، ما نمی‌توانیم به نادیده گرفتن مصیبت آوارگان فلسطینی، چندین برابر آواره، بیمار، گرسنه و مجبور به مقاومت در برابر کمپین آشکار پاکسازی قومی با چیزی جز بدن‌های شکننده خود، ادامه دهیم.

هیچ کس نمی‌تواند ادعای ناآگاهی نسبت به آنچه امروز در رفح، غزه، در سراسر فلسطین دارد، داشته باشد. حقیقت در شهادت‌های کودکانی که در نسل‌کشی زندگی می‌کنند، در کار روزنامه‌نگاران شجاع در زمین که کشتار خودشان را مستند می‌کنند، در گزارش‌های دقیق تحقیق شده و منابع کارشناسان، دانشگاهیان، مدافعان حقوق بشر و نهاد‌های بین‌المللی آشکار است. رفح آخرین فرصت برای جامعه بین المللی است تا برای صلح و عزت در فلسطین گرد هم آیند. زمان آن فرا رسیده است که رفح بالاخره واقعاً امن و موفق باشد. وقت آن است که پناهندگان مادام العمر مانند عمه من رایا امنیت و آسایش دائمی پیدا کنند. زمان آتش بس و فلسطین آزاد فرا رسیده است.

غدی عاقل، یک استاد دانشگاه فلسطینی الاصل در کاناداست که در حال حاضر استاد دانشگاه آلبرتا در ادمنتون کاناداست. او از زمان آغاز جنگ غزه مقالات، یادداشت‌ها و گزارش‌های تفصیلی فراوانی را در رسانه‌های جهان از جمله رسانه‌های کانادا منتشر کرده است.