تشکل‌های مردم نهاد و بازاریابی حلقه‌های مفقوده شترداری یزد
عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی یزد گفت: تشکل‌های مردم‌نهاد و بازاریابی نقش اساسی و موثر برای توسعه شترداری در استان یزد و کشور دارد.
مرتضی بیطرف ثانی عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی یزد در رابطه با چشم‌انداز شترداری در استان یزد گفت: در دنیا فقط از گوشت و شیر شتر استفاده نمی‌شود؛ بلکه در زمینه‌های مختلف گردشگری، مسابقات شتر دوانی، جنبه‌های دارویی و درمانی، منسوجات شتر و ... بهره‌برداری می‌شود که نه تنها استان یزد بلکه ایران از این بازار جهانی، سهم ناچیزی دارد.
او ادامه داد: این در حالی است که سال ۲۰۲۴ به‌عنوان سال جهانی شتر نامگذاری شده است.
عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد تصریح کرد: طی ۶۰ سال اخیر روند جمعیت شتر در ایران بر خلاف روند جهانی، منفی بوده است. آمار شتر‌هایی که در مراتع استان یزد وجود دارند، حدود پنج هزار نفر است.
عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد افزود: این سامانه برای اولین بار در کشور توسط محققین مرکز تحقیقات کشاورزی یزد و موسسه تحقیقات علوم دامی کشور با مشارکت اداره منابع طبیعی و معاونت بهبود تولیدات دامی استان یزد، یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت مرکز اصلاح نژاد کشور راه‌اندازی شده است.
این متخصص اصلاح نژاد افزود: واردات غیر رسمی شتر یکی موضوعات قابل‌تأملی است که این حوزه را تهدید می‌کند.
عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد تأکید کرد: برای توسعه شترداری در کشور عوامل مختلفی دخیل هستند؛ تشکل مردم‌نهاد نقش اساسی و مؤثر دارد و حلقه مفقوده‌ای است که در شترداری با حمایت بخش حاکمیتی باید فعال‌تر شود.
بیطرف ثانی ادامه داد: با روی کار آمدن دولت سیزدهم سندی در استان یزد تحت عنوان یزد نوین تدوین شد که یکی از پروژه‌های حوزه کشاورزی، توسعه اکولوژیک شتر و تکمیل زنجیره ارزش شتر است.
او افزود: این ریل‌گذاری هوشمندانه و مبتنی بر آینده‌پژوهشی بوده است و در سه محور مرتع، به‌نژادی شتر و تکمیل زنجیره ارزش و فرآوری محصولات شتر راهبری می‌شود.
عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد با اشاره به مسئولیت اجتماعی معادن و صنایع اشاره کرد: در حال حاضر در ساغند یک هزار و ۲۰۰ هکتار مرتع دست کاشت در قالب مسئولیت اجتماعی معادن ایجاد شده است که به‌عنوان یک الگوی موفق توسعه اکولوژیک شتر در کشور یاد می‌شود.
او اشاره کرد: اداره کل منابع طبیعی یزد تاکنون مراتع بلامعارض را شناسایی کرده و با ظرفیت سنجی چرای شتر و حفظ و احیای مراتع، در حال واگذاری در قالب مزایده است.
بیطرف ثانی ادامه داد: برنامه به‌نژادی شتر استان یزد به تصویب مرکز اصلاح نژاد کشور رسیده است و با توجه به مذاکره با تیم قطری، واردات شتر با استعداد ژنتیکی مناسب در حال پیگیری است. در این زمینه تفاهم‌نامه‌ای با طرف قطری منعقد شده است؛ اما روند اداری آن طولانی شده است.
او خواستار تسهیل و رفع موانع تحقق آن شد و افزود: وجود ردیف اعتباری پایدار از دیگر ملزومات تحقق این پروژه است.
بیطرف ثانی با اشاره به اینکه هوشمندسازی چرای شتر با هدف بهبود مدیریت پرورش شتر از جمله دیگر کار‌های صورت گرفته در استان یزد است، ادامه داد: در حال حاضر در استان یزد ۱۳ گله شتر در استان به‌صورت بر خط رصد می‌شوند و با استفاده از سامانه ساربان یار، مکان دقیق شتر، میزان مسافت طی شده، محدوده چرای شتر کنترل‌شده و در قالب پانل پیامکی، مخاطرات ریلی و جاده‌ای موردتوجه قرار گرفته است. هشدار دهی و ارسال پیامک به ساربان از قابلیت‌های این سیستم است.
دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد گفت: از شتر به‌عنوان دام آینده یاد می‌شود و از طرفی استان یزد پتانسیل پرورش شتر را دارد. این دام در اقلیم خشک و بیابانی و شرایط سخت قابل پرورش است و کمترین وابستگی را به نهاده‌های دامی متراکم و وارداتی دارد؛ همچنین احتیاجات غذایی خود را با تعلیف گونه‌های گیاهی که حتی توسط سایر دام‌ها قابل‌استفاده نیست، تأمین می‌کند.
عضو هیأت‌علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد افزود: یزد محور تحقیق و توسعه شتر تک‌کوهانه در کشور است و با وجود متخصصان و پژوهشگران شتر و زیرساخت‌های تحقیقاتی از جمله ایستگاه تحقیق و توسعه شتر بافق، طی سه دهه گذشته، موفق به تولید دانش فنی و محصولات فناورانه از جمله کیت انتخاب ژنومی شتر و ساربان یار شده است. همچنین دستیابی به دانش فنی تولید شتر گواهی شده مبتنی بر ارزیابی فنوتیپی و انتخاب ژنومی به‌عنوان یکی از دستاورد‌های برتر بخش کشاورزی در امسال معرفی شده است.
