۲ دهه خاطره‌سازی فردوس با طنز فاخر

«خاطره‌ساز» و «به یاد ماندنی». این‌ها اولین صفت‌هایی هستند که با مطرح شدن نام زنده‌یاد فردوس کاویانی، در ذهن مخاطبان قدیمی سینما و تلویزیون تداعی می‌شوند. مرحوم کاویانی فعالیت هنری خود را از صحنه تئاتر آغاز کرد و پس از آن پا به عرصه سینما گذاشت و سپس وارد تلویزیون شد. این هنرمند پیش کسوت دهه‌های ۶۰ و ۷۰ در فیلم‌ها  و سریال‌های ماندگاری ایفای نقش و کاراکتر‌هایی فراموش نشدنی را در کارنامه خود ثبت کرد.

هرچند که مرحوم کاویانی در دهه گذشته به دلیل بیماری از عرصه بازیگری دور مانده بود، اما نقش‌های ماندگار این بازیگر همواره در یاد و خاطر مخاطبان زنده است و تا همیشه او را با همان لبخند ساده و صمیمی‌اش به یاد خواهیم آورد. زنده‌یاد فردوس کاویانی طی سال‌های فعالیتش با نقش‌آفرینی در آثار کمدی محبوب، حضوری به یاد ماندنی در نقش شخصیت‌های شیرین داشت و پژمان بازغی دیروز در مراسم تشییع پیکر این هنرمند، به درستی از او به عنوان آخرین بازیگر «طنز فاخر» یاد کرد. به بهانه درگذشت فردوس کاویانی، مروری داشتیم بر کارنامه هنری و آثار ماندگار این هنرمند خاطره‌ساز.

شروع به یاد ماندنی با محله بر و بیا و بهداشت

مرحوم فردوس کاویانی پیش از این که در قاب تلویزیون دیده شود، سابقه فعالیت در سینما را داشت، اما اوایل دهه ۶۰ با دو مجموعه خاطره‌انگیز «محله برو بیا» و «محله بهداشت» ساخته داریوش مودبیان، شناخته شد. زنده‌یاد کاویانی در این مجموعه‌ها ویژه مخاطبان کودک و نوجوان، با چهره‌هایی مانند اکبر عبدی، حمید جبلی، آتیلا پسیانی، رضا ژیان و محمود جعفری همبازی بود که پیشتر با «مثل‌آباد» به شهرت رسیده بودند، بنابراین نه تنها فردوس کاویانی، بلکه همه گروه «محله برو بیا» و «محله بهداشت» با این دو مجموعه حضوری به یاد ماندنی در تلویزیون داشتند.

کاویانی در این آثار، دو نقش پلیس راهنمایی و رانندگی و پدر یک پسر باهوش و دانشمند با بازی آتیلا پسیانی را برعهده داشت. این بازیگر سپس در سریال‌های پربیننده‌ای مانند «آیینه» و «مش خیرا... و صندوقچه اسرار» نیز ایفای نقش کرد، اما از مجموعه «همسران» می‌توان به عنوان نقطه عطف کارنامه او یاد کرد.

در «کمالِ» محبوبیت و مهربانی 

سریال «همسران» اولین‌بار سال ۷۳ روی آنتن رفت و قصه‌های خانوادگی و آموزنده آن مورد استقبال فراوان مخاطبان قرار گرفت. زنده‌یاد کاویانی در این مجموعه یکی از نقش‌های اصلی به نام «کمال» را برعهده داشت. او و مهرانه مهین‌ترابی که پیشتر با «مش خیرا... و صندوقچه اسرار» در کنار یکدیگر دیده شده بودند، در «همسران» نیز نقش یک زوج را ایفا می‌کردند. «کمال» مردی مهربان، سازگار و آرام بود و مرحوم کاویانی نیز با همان لحن و صدای منحصر به فردش، تصویری به یاد ماندنی را از این شخصیت به نمایش گذاشت و به کاراکتری بسیار محبوب تبدیل شد.

این بازیگر در عین حال که چهره‌ای جدی داشت، اما به خوبی می‌توانست در جلد شخصیت‌های ساده و شیرین فرو برود. مسیر موفقیت و محبوبیت فردوس کاویانی همچنان ادامه پیدا کرد. این بازیگر در سریال خاطره‌انگیز «آژانس دوستی» نیز بار دیگر در نقش مردی ساده، مهربان و خوش‌بیان دیده شد و کاراکتر دوست‌داشتنی دیگری را به کارنامه خود اضافه کرد.

درخشش در نقش‌های غیراصلی

هرچند که فردوس کاویانی به واسطه آثار تلویزیونی خود موفق شد شهرت و محبوبیت فراوانی را از آن خود کند و معمولا در فیلم‌های سینمایی نقش اصلی را برعهده نداشت، اما کارنامه سینمایی مرحوم کاویانی هم از آثار مهم، بعضا خاطره‌انگیز و بازی‌های خوب خالی نیست. این هنرمند طی سال‌های فعالیت خود در سینما، با کارگردان‌های مهمی مانند داریوش مهرجویی، مسعود جعفری جوزانی و بهرام بیضایی همکاری کرد.

او در کمدی محبوب «اجاره نشین‌ها»، نقش یک بنا و سرکارگر به نام «مش مهدی» را بازی کرد و باز هم موفق شد نقش مردی ساده و بی‌شیله پیله را کاملا باورپذیر و ملموس به نمایش بگذارد. زنده‌یاد فردوس کاویانی در فیلم «بانو» بار دیگر با داریوش مهرجویی همکاری کرد و در این فیلم نیز حضور متفاوت و درخشانی داشت. «در مسیر تند باد» ساخته مسعود جعفری جوزانی و «سگ کشی» اثر بهرام بیضایی نیز از آثار شاخص کارنامه این هنرمند هستند.

دوری اجباری از عرصه بازیگری

زنده‌یاد فردوس کاویانی در دهه ۸۰ نیز پرکار بود و در سریال‌های مختلفی ایفای نقش کرد، اما هیچ کدام از این آثار، موفقیت ویژه او در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ را تکرار نکردند. سریال «هفت‌سین» به کارگردانی یدا... صمدی آخرین اثر کارنامه این هنرمند بود که تصویربرداری آن سال ۹۱ انجام شد. مرحوم کاویانی پس از این مجموعه، به دلیل بیماری دیگر نتوانست جلوی دوربین فیلم‌ها و سریال‌ها حاضر شود، اما او اردیبهشت سال ۹۶ با چهره متفاوتی در چهاردهمین مراسم «شب بازیگر» شرکت کرد و به عنوان هنرمندی پیش کسوت مورد تجلیل قرار گرفت.

منبع: خراسان