آداب زیارت امام رضا (ع) چیست؟

امام رضا (ع) می‌فرمایند: «أَقْرَبُکُمْ مِنِّی مَجْلِساً یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَحْسَنُکُمْ خُلُقاً وَ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِچ» امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «نزدیک‌ترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده خود خوش رفتار باشد.»

حجت الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، سخنران و کارشناس مذهبی در رابطه با اهمیت، آثار و آداب زیارت امام رضا علیهم السلام بیان کرد: افراد روزی ده بار از پروردگار متعال تقاضای هدایت به صراط مستقیم می‌کنند و می‌گویند: اهدنا الصراط المستقیم و راه مستقیم هم، راهی برای آن هاست که نعمت داده شده است. سوال این است که صراط الذین انعمت علیهم چه راهی است؟! در آیه ۶۹ سوره مبارکه نساء، یکی از راه‌های انعمت علیهم، راه انبیاء مثل حضرت موسی (ع)، حضرت عیسی (ع)، حضرت محمد مصطفی صل الله علیه وآله والسلم و دیگری راه صدیقین مثل حضرت امیر مومنان (ع)، امام رضا (ع) و ائمه معصومین علیهم السلام است. از دیگر راه ها، شهدا مثل میثم تمار و علاوه بر این، خود ائمه اطهار علیهم السلام هم صدیق و هم شهید هستند و راه چهارم، صالحین است که حضرت ابوالفضل العباس علیهم السلام جزء صالحین هستند. السلام علیک ای‌ها العبد الصالح و همین طور، امامزاده‌ها و اولیای خداوند متعال که همه این موارد راه انعمت علیهم هستند. بنابراین، زیارت یعنی با این‌ها و همراهشان بودن و این نشان دهنده اهمیت زیارت است.

این سخنران مذهبی گفت: اولین اثر زیارت ائمه اطهار (ع)، تقویت توحید است. یعنی اعتقاد فرد به خداوند متعال قوی می‌شود؛ به طوری که در زیارت نامه امام رضا (ع) می‌گوییم: «اللهم الیکَ صمدتُ مِن اَرْضِی» «خدایا من برای تو از خانه بیرون آمدم.» توجهتُ به سوی تو متوجه شدم و زائران امام رضا (ع) به محض ورود به حرم می‌گویند: «بسم الله و بالله و علیَ مِلّتِ رسول اللّهِ» و تا غسل زیارت می‌کنند، می‌گویند: «اللّهم طَهّرنی...» و یکی از مهم‌ترین آثار همه این زیارت‌ها بالارفتن سطح خداشناسی است و توحید انسان قوی‌تر می‌شود.

حجت الاسلام والمسلمین رفیعی ادامه داد: پالایش روح، از دیگر آثار و برکات زیارت اهل بیت (ع) است تا جایی که زائر امام رضا (ع) در زیارت نامه حضرت (ع) بیان می‌کند: اللهم انی اَستغفِرُکَ استغفارَ حیاء... خدایا من از تو با حیاء طلب مغفرت می‌کنم.

وَ استغفرکَ استغفارَ رجاء... این نشان می‌دهد نفس زیارت رفتن باعث تغییر انسان می‌شود تا جایی که انسان‌های زیادی در همین حرم‌ها ساخته شده اند. از اینرو، حضور زائر در حرم امام رضا علیه‌السلام باید زبان، چشم و گوش آن‌ها را تغییر دهد.

این سخنران مذهبی گفت: از آثار مهم دیگر زیارت امام رضا علیه السلام این است که آمدن به زیارت باعث ابراز محبت می‌شود و به همین دلیل، در این زیارت‌ها محبت افراد افزایش پیدا می‌کند تا جایی که امام رضا (ع) فرمودند: ما به گردن شما حقی داریم و تمام حق این است که به زیارت ما بیایید. 

به گفته حجت الاسلام والمسلمین رفیعی، یکی از نکات مهم دیگر درمورد زیارت، آداب آن است و احساس حضور، ادب مهم محسوب می‌شود و اگر امام را حاضر و ناظر می‌بینیم نباید فریاد بزنیم و افرادی که گاهی ابراز درود بر پیامبر اکرم (ص) می‌کنند و جیغ و فریاد می‌زنند باید بدانند این بی ادبی به پیامبر و امام است.

این سخنران مذهبی افزود: زائران بدانند در صحن امام رضا (ع) نباید حرف دنیوی بزنند و مردم را آزار ندهند و دقیقاً مثل کسی باشند که می‌خواهند به ملاقات مهمی بروند و زائران در اذن دخول حرم می‌گویند: خداوندا! من ایستاده ام کنار دری از در‌های خانه‌های پیامبرت که درود تو بر او و آل او باد. شما گفته اید بدون اجازه پیامبر وارد خانه شان نشوید. خداوندا این جا خانه پیامبر است. آقای من! اجازه دهید وارد خانه پیامبر شوم. بنابراین، آهسته خواندن زیارت، رو به امام خواندن زیارت و وداع نیز، جزء ادب محسوب می‌شوند و زائران هنگام بازگشت باید وداع بخوانند.