حضرت رقیه(س)؛ غریب سه ساله آل محمد(ص)

حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی، درمورد شخصیت حضرت رقیه (س) و برخی از شبهات مبنی بر این که آیا امام حسین(ع) دختر سه ساله ای به این نام داشته اند که در کربلا حضور داشته باشد؟ بیان کرد: ذکر نام حضرت رقیه (س) در برخی از کتب تاریخی نمی‌تواند دلیل بر خرافه بودن یا نبود چنین شخصیتی در کربلا باشد چراکه موضوع ثبت وقایع تاریخی با همه جزئیات تاریخی شان؛  آن هم با آن امکانات و بضاعتی که در آن جا و در آن زمان بوده، مقدور نبوده است ضمن این که نام حضرت رقیه (س) در بعضی از کتب شیعه و مقاتل به صراحت بیان شده است مخصوصاً مرحوم شیخ علی فلسفی در کتاب حضرت رقیه (س) بیان کرده اند که در بیش از ۲۰ کتاب، به نام مبارک حضرت رقیه (س) اشاره شده است و محمد مهدی حائری نویسنده کتاب «معالی السبطین» در کتاب خود آورده است: امام حسین (ع) دختر کوچکی داشتند که رقیه نامیده می‌شدند و سه ساله هم بودند. این تعریف ظریف و دقیق نشان می‌دهد رقیه نام اصلی این دختر کوچک امام حسین (ع) نبوده است بلکه به این نام شهرت داشته اند.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب «نفس المهموم» و «منتهی الآمال»، قصه شهادت حضرت رقیه (س) را از کتاب کامل شیخ بهایی نقل کردند و سید بن طاووس هم گفته اند در شب عاشورا که حضرت سیدالشهداء (ع) اشعاری درمورد بی وفایی دنیا خواندند حضرت زینب (س) این اشعار را گوش کردند و گریستند و امام حسین (ع)، حضرت زینب (س) را دعوت به صبر کردند و در ادامه فرمودند: ام کلثوم، زینب، رقیه، فاطمه و رباب سخنانم را درنظر بگیرید و هنگامی که کشته شدم برای من گریبان چاک نکنید. بنابراین، در سخنی که امام برای آرام کردن خواهر، همسر و فرزندانش به آنان می‌فرماید، آمده است: «یا اُختَاه، یا اُم کُلثُوم وَ اَنتِ یا زَینَب وَ اَنتِ یا رُقَیّه وَ اَنتِ یا فاطِمَه و اَنتِ یا رُباب! اُنظُرنَ اِذا أنَا قُتِلتُ فَلا تَشقَقنَ عَلَیَّ جَیباً وَ لا تَخمُشنَ عَلَیَّ وَجهاً وَ لا تَقُلنَ عَلیَّ هِجراً؛ خواهرم، ام کلثوم و تو ای زینب! تو ای رقیه و فاطمه و رباب! سخنم را در نظر دارید (و به یاد داشته باشید) هنگامی‌که من کشته شدم، برای من گریبان چاک نزنید و صورت نخراشید و سخنی ناروا مگویید که اشاره سیدبن طاووس به نام حضرت رقیه (س) در کتاب خود دلایل متقنی بر وجود ایشان در کاروان اباعبدالله الحسین (ع) بوده است و این که حضرت (ع) دختری به نام رقیه داشته اند و این شبهه را برطرف می‌کند.

به گفته او، ابتدا گفت و گویی بین امام و اهل حرم در آخرین لحظات نبرد حضرت سیدالشهدا (ع) هنگام مواجهه با شمر، رخ می‌دهد. امام رو به خیام کردند و فرمودند: «اَلا یا زِینَب، یا سُکَینَه! یا وَلَدی! مَن ذَا یَکُونُ لَکُم بَعدِی؟ اَلا یا رُقَیَّه وَ یا اُمِّ کُلثُومِ! اَنتم وَدِیعَهُ رَبِّی، اَلیَومَ قَد قَرَبَ الوَعدُ؛ ای زینب، ای سکینه! ای فرزندانم! چه کسی پس از من برای شما باقی می‌ماند؟ ای رقیه و ای ام‌کلثوم! شما امانت‌های خدا بودید نزد من، اکنون لحظه میعاد من فرارسیده است.»

حجت الاسلام والمسلمین غلامی ادامه داد: قدیمی‌ترین کتابی که به حضرت رقیه (س) به عنوان دختر امام حسین (ع) و به شهادت ایشان در خرابه شام اشاره می‌کند کتاب کامل بهایی است که این کتاب اثر عالم بزرگوار شیخ عمادالدین طبری است و در زمان سلطنت هلاکوخان نوشته و در این کتاب، به نام حضرت رقیه (س) اشاره شده است و همین طور، در کتاب «لهوف» سید بن طاووس به نام حضرت رقیه (س) اشاره شده است و همه این‌ها دلایل تاریخی معتبری هستند که نشان دهنده وجود حضرت رقیه (س) در واقعه کربلا به عنوان دختر امام حسین (ع) هستند و برخی از مورخان و بزرگان نیز، اشاره کرده اند که کنیه و لقب در سنت عرب رایج بوده و علاوه بر نام اصلی افراد، استفاده از آن رسم بوده است. بنابراین، فاطمه صغری سلام الله علیها که نام مبارک ایشان در بسیاری از کتب تاریخی ذکر شده است همان حضرت رقیه (س) بوده اند و لقب ایشان رقیه بوده است.

این کارشناس مذهبی، درمورد جایز بودن توسل به حضرت رقیه (س) اظهار کرد: آن چه که در بین شیعیان مشهور است این است که از چهار نفر به عنوان باب الحوائج یاد می‌کنند که یکی از این بزرگان، حضرت ابوالفضل (ع)؛ علمدار کربلا، حضرت رقیه (س)؛ بنت الحسین (ع) و سه ساله کربلا و حضرت علی اصغر (ع)؛ شش ماهه کربلاست و با این که امام و معصوم نبوده اند، اما از آن‌ها به عنوان باب الحوائج یاد شده است و حضرت موسی بن جعفر (ع) به عنوان امام معصوم (ع) لقب باب الحوائج را دریافت کرده اند و شیعیان به این بزرگواران متوسل می‌شوند. 

او گفت: دلیل این که به این بزرگواران و حضرت رقیه (س) به عنوان باب الحوائج متوسل می‌شویم شاید به خاطر مظلومیت و غربت آن هاست که نظر رحمت الهی شامل حال این بزرگواران شده است. هنگامی که بانوان شام می‌خواستند از آن جا خارج شوند و به سمت مدینه حرکت کنند حضرت زینب کبری (س) به آن‌ها فرمودند که از میان شما می‌رویم، ولی یک دختر غریب خردسال را در میان شما گذاشتیم و او غریب است و کنار قبر او بروید و او را فراموش نکنید. بنابراین، این توصیه حضرت زینب کبری (س) برای توجه به حضرت رقیه (س) و توسل به سه ساله ارباب (ع) باعث شد که پس از آن، مومنان و محبان اهل بیت (ع) به زیارت غریب آل محمد (ص) بروند و به ایشان عرض ارادت کنند.

حجت الاسلام والمسلمین غلامی افزود: دلیل روایی و خاصی برای این که روز سوم به نام حضرت رقیه (س) است بیان نشده و دلیل ذوقی و ارداتی است که ذاکرین و مادحین اهل بیت (ع) به سه ساله حضرت اباعبدالله الحسین (ع) داشته اند و اقدام به این کار کرده اند و شاید به دلیل مظلومیت و سه ساله بودن حضرت رقیه (س) در کاروان عشق و روبرو شدن با سر بریده پدر بزرگوارشان و فدایی شدن در راه پدر باعث شده است که روز سوم ماه محرم به نام ایشان نامگذاری شود.