از کابوس ارتش آمریکا تا انتحاری هزار کیلومتری در خدمت ناودسته پهپادی نداجا + تصاویر

روز جمعه ۲۴ تیرماه در حالی که برخی دشمنان فرامنطقه ای، به دنبال همپیمان و پایگاه برای رژیم صهیونیستی می‌گشتند، اولین ناودسته پهپادبر نیروی دریایی راهبردی ارتش متشکل از یگان‌های شناور سطحی و زیرسطحی با حمل انواع پهپاد‌های رزمی، شناسایی و انهدامی رونمایی شد که بازتاب‌های فراوان داخلی و خارجی داشت و نشان داد نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، آماده ایفای نقش‌هایی بزرگتر در آب‌های بین المللی و آزاد می‌شود که هم شامل ماموریت‌های شناسایی و هم عملیاتی در صورت نیاز خواهد بود.

در جریان این رونمایی، طیف قابل توجهی از پرنده‌های بدون سرنشین ایرانی با قابلیت‌های مختلف را شاهد بودیم که روی حداقل دو شناور لاوان و دلوار نصب و چندین مورد از آن‌ها نیز پرتاب شدند. مشرق در اولین گزارش خود در خصوص این دستاورد مهم نیروی دریایی ارتش به کلیاتی از اهمیت پرنده‌های بدون سرنشین در نبرد دریایی و قابلیت‌هایی که این پرنده‌ها برای ناوگان نداجا ایجاد می‌کنند، اشاره کرد، اما در این گزارش نگاهی جامع‌تر به پرنده‌های بدون سرنشین موجود در این رونمایی خواهیم داشت.

همانطور که در این رونمایی نیز قابل مشاهده بود، پرنده‌های بدون سرنشین عمود پرواز برای نشست و برخواست از محیط شناور‌های نظامی کوچک یا شناور‌هایی که فضای خالی کمی دارند یک گزینه مطلوب به حساب می‌آیند. نیروی دریایی ارتش نیز از چند سال پیش ساخت پهپاد‌های سری پلیکان را در دستور کار قرار داد و این پرنده‌های بدون سرنشین، با توجه به به قابلیت عمود پروازی به راحتی از روی شناور‌های نداجا به پرواز در آمده و در بحث شناسایی ماورای خط دید، کارایی دارند. یکی از مشهورترین آن‌ها یعنی پهپاد عمود پرواز "پلیکان" برای اولین بار در آذر ماه سال ۱۳۹۸ توسط نیروی دریایی ارتش رونمایی شد. این نوع طراحی در مجموعه بدون سرنشین‌های به پروازی به مولتی روتر و یا کوآد کوپتر نیز معروف هستند.

پرنده بدون سرنشین پلیکان

این پهپاد با استفاده از چهار موتور عمودپرواز و یک موتور پیشران پرقدرت توانایی نشست و برخاست عمودی از روی شناور در حال حرکت را دارد. مولتی روتور‌ها که معروف‌ترین شاخه آن‌ها یعنی کوآدروتور‌ها یا کوآدکوپتر‌ها هستند همانند بالگرد‌ها به صورت عمودی توانایی نشست و برخاست دارند و ترکیب آن‌ها با پیکربندی هواپیما هم نیاز به باند پرواز را از میان برداشته و هم امکان بهره بردن از قابلیت‌های پروازی هواپیما را در فاز پیمایشی یا کروز از مراحل پرواز ایجاد می‌کند. این راهکار منتخب نیروی دریایی ارتش برای رسیدن به یک پهپاد شناسایی از نوع هیبریدی (ترکیبی) قابل بکارگیری بدون دردسر‌های سازوکار‌های مکانیکی و نیوماتیکی و ... روی عرشه شناور‌های این نیرو بوده است.

در حال حاضر درباره مشخصات پروازی یا توانایی‌های دقیق این پهپاد اطلاعات و عدد مشخصی در دسترس نیست، اما نگاهی به ظاهر پلیکان نشان می‌دهد که شاید برای طراحی و ساخت آن به نوعی از پهپاد مهاجر ۲ الگو گرفته شده باشد. در این صورت منطقی خواهد بود اگر حدود برد پروازی حدود ۱۰۰ کیلومتر و ارتفاع پروازی بین ۳ تا ۵ کیلومتر را برای آن در نظر بگیریم.

دیگر پرنده بدون سرنشین به کار رفته در این رونمایی هما نام دارد. این پهپاد در حقیقت جدیدترین پهپاد ارتش جمهوری اسلامی ایران با قابلیت پرواز هیبریدی است که توان پرواز به صورت عمودی و کروز را دارد. هرچند هنوز اطلاعات بیشتری از قابلیت‌های این پهپاد منتشر نشده، اما مشخصات ظاهری آن شبیه به پهپاد‌های معراج نیروی زمینی و دریایی سپاه است.

پرنده بدون سرنشین هما

پهپاد معراج سپاه قادر است با سرعت ۱۴۰ کیلومتر تا ارتفاع ۱۲۰۰۰پایی پرواز کند. وزن برخاست آن ۳۳ کیلوگرم است و می‌تواند محموله‌ای به وزن ۵ کیلو را حمل کند و سوخت مصرفی آن ۱۰ لیتر است. مداومت پرواز آن ۱۰.۵ ساعت و برد لینک دیتای آن ۱۵۰ کیلومتر است. پهپاد عمود پرواز دیگری که در این رونمایی دیده شده چمروش نام دارد. این پرنده بدون سرنشین از نظر چیدمان موتور‌ها تقریبا شبیه به پلیکان بوده، ولی مشخصا از نظر ابعاد و قطعا مشخصات پروازی در سطح پایین‌ترین نسبت به آن قرار دارد.

پهپاد چمروش

کابوس سپاه ابرهه در ناوگان نداجا

خانواده پهپاد‌های ایرانی سری ابابیل را باید از جمله اولین پرنده‌های بدون سرنشین تولید انبوه شده در ایران به حساب آورد که قدمت ان‌ها شاید به اوایل دهه ۷۰ شمسی برسد، اما به هیچ عنوان نباید این پرنده‌های با سابقه را دستکم گرفت. از ماموریت‌های آموزشی برای واحد‌های پدافندی، حمل محموله‌های اپتیکی و شناسایی با سابقه رصد ناو‌های هواپیمابر آمریکا در منطقه و همچنین ماموریت انتحاری از جمله قابلیت‌های پهپاد ابابیل ۲ به حساب می‌آید.

ابابیل-۲ با مداومت پرواز ۱.۵ ساعته می‌تواند تا ۲۰۰ کیلومتر برد عملیاتی داشته باشد و بیشینه سرعت کروز آن به ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد. این پهپاد می‌تواند تا ارتفاع بیش از ۳ کیلومتر از سطح زمین ارتفاع بگیرد و در عملیات مراقبت و شناسایی می‌تواند مساحتی معادل ۷۷۰ کیلومتر مربع را پایش کند.

به پرواز در آمدن پهپاد ابابیل ۲ از روی شناور دلوار

سامانه ناوبری ابابیل-۲ GPS/INS است و نوع هدایت و کنترل آن هم می‌تواند به صورت کنترل از راه دور باشد و هم خودکار، که در حالت خودکار برد این پهپاد افزایش خواهد یافت. نیروی پیشران این پهپاد از یک موتور پیستونی دو سیلندر تامین می‌شود که با توان ۲۵ اسب بخار، مصرف سوختی در حدود ۵ لیتر بر ساعت دارد.

این پهپاد نیازی به پرواز کردن از روی باند نداشته و از روی یک ریل شتاب دهنده از پشت یک وانت قابل به پرواز در آوردن است. اخیرا نیروی دریایی سپاه نیز قابلیت به پرواز در آوردن این پرنده‌های بدون سرنشین از روی قایق‌های تندرو خود را به صورت عملیاتی به نمایش گذاشته شده است. در جریان رونمایی نداجا نیز به پرواز درآمدن این پهپاد از روی کشتی‌ها با یک شتاب دهنده اولیه به نمایش در آمد.

در خانواده ابابیل، نمونه ابابیل ۳ و گونه ارتقاء یافته آن یعنی اطلس نیز حضور دارند که این نمونه‌ها بر خلاف گونه شماره ۲ از چرخ و ارابه فرود بهره می‌برند. نکته جالب این که این مدل چرخ دار نیز در نداجا به پیشران راکتی مجهز شده و از یک فضای کوچک قابلیت اوج گیری و سپس پرواز کردن با موتور اصلی خود را دارد. این پرنده بدون سرنشین را می‌توان در نقش شناسایی به کار برده و همچنین این توانایی را دارد که با تسلیحاتی مثل بمب‌های هوشمند سری قائم یا موشک‌های هدایت شونده سری الماس مسلح کرد.

دایره سبز پهپاد‌های ابابیل ۴ - فلش قرمز پهپاد ابابیل ۲ - دایره آبی پهپاد‌های آرش

ابابیل با موتور ۴ سیلندر بنزینی، مداومت پرواز ۸ ساعته و قابلیت پرواز تا عمق ۲۵۰ کیلومتری می‌تواند تصاویر را به صورت همزمان به ایستگاه‌های کنترل زمینی و یا هر پلت‌فرم دیگر ارسال کند. این پهپاد ساخت صنایع هسا از بدنه کاملا کامپوزیت برخوردار بوده و توانایی پرواز در ارتفاع ۱۵ هزار پایی را دارد. ذکر این مسئله نیز مهم است که در اطلاعات منتشر شده مربوط به این رونمایی به حضور پهپاد‌های ابابیل ۲ و ابابیل ۴ اشاره شده است. پهپاد ابابیل ۲ که با طراحی خاص خود مشخص بوده و به نظر ابابیل ۴ نیز در حقیقت نمونه‌ای توسعه یافته و ادامه طرح ابابیل ۳ و اطلس باشد.

دو انتحاری راهبردی ایران برای نداجا

اما در جریان رونمایی نداجا، دو پهپاد مهم ایرانی با قابلیت حمله برق آسا نیز رویت شدند. یک پرنده بدون سرنشین انتحاری آرش که در مدل تحویل شده به نداجا بردی در حدود هزار کیلومتر داشته و تقریبا جزو تسلیحات جدید به خدمت در آمده در آجا به حساب می‌آید. این پهپاد با توجه به برد بالای خود امکان ضربه زدن به اهداف در فاصله بسیار بالا را ایجاد کرده و نوعی از فضای عملیات ضد دسترسی را در اطراف ناوگروه ایرانی ایجاد می‌کند.

پهپاد‌های آرش، کرار و ابابیل ۲ روی ناو نداجا

پرنده بدون سرنشین مهم بعدی کرار است. یکی از معروف‌ترین پرنده‌های بدون سرنشین ایرانی که از پیشران جت استفاده کرده و بردی در حدود ۱۰۰۰ کیلومتر و سرعتی در حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت دارد. کرار در سال‌های اخیر دچار تغییرات زیادی شده و برای ماموریت‌های گوناگون از جمله حمله با مهمات سقوط آزاد و هدایت شونده، شناسایی، پهپاد هدف و حمله انتحاری توسعه پیدا کرده است. به صورت دقیق مشخص نیست، کرار در کدام نقش روی شناور‌های نداجا نصب شده، ولی به صورت گمانه زنی احتمالا در نقش‌های شناسایی و انتحاری محتمل‌ترین گزینه‌ها برای این پهپاد باشد.

ژوبین؛ آیا با اولین مهمات سرگردان نداجا رو به رو هستیم؟

در تصاویر مربوط به این رونمایی، تصویری از به پرواز درآمدن یک پهپاد کوچک به نام ژوبین با شتاب دهنده اولیه از روی زیردریایی طارق از کلاس کیلو نداجا مشاهده شد. به صورت کلی شاهد یک طراحی استوانه‌ای و دم V شکل هستیم. بخش جلویی این پهپاد از بدنه، قطر کم تری داشته و تداعی کننده نوعی سر جنگی یا سامانه اپتیکی است.

نداجا در خصوص این پرنده بدون سرنشین جدید خود هیچ گونه اطلاعات، مشخصات یا مختصاتی را ارائه نکرده، ولی ظاهر این پهپاد و نگاهی به نمونه‌های مشابه آن در جهان این احتمال را بسیار تقویت می‌کند که ژوبین ایرانی یک پرنده بدون سرنشین انتحاری با میزان مواد منفجره کم برای انجام عملیات علیه اهداف خاص موسوم به مهمات سرگردان است. آزمایش آن از یک زیردریایی نیز بر احتمال خاص بودن و انجام ماموریت‌های ویژه توسط این پهپاد، صحه می‌گذارد. همچنین در اطلاعات اعلام شده در خصوص این رونمایی، به وجود یک پرنده بدون سرنشینی به نام باور ۵ اشاره شده که در تصاویر و توضیحات رسمی، اطلاعات خاصی از آن وجود ندارد.