خانه دیو، مکانی برگرفته از جادو و افسانه+ عکس

چهارتاقی خانه دیو، موسوم به آتشگاه آذر برزین‌مهر است که در دهه‌های اخیر این چهارتاقی که قدمت آن به دوره ساسانی می‌رسد به شماره ۴۰۳۵ در تاریخ ۱۳۸۰/۰۷/۱۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده‌است.

اما اگر به طور کلی بخواهیم یک چهارطاقی ساده را تشریح کنیم باید بگوییم چهارطاقی یک بنای چهارگوشه ساده است که در چهار ضلع اصلی اش چهار درگاه ورودی طاق دار تعبیه شده است.

در تعریفی دقیق‌تر در هر یک از چهارگوشه بنا یک جرز تعبیه شده و این جرز‌ها با طاق به یکدیگر متصل شده اند و این اتصال چهار ورودی را به وجود آورده است. بر بالای این چهار طاقی‌ها یک طاق گنبدی شکل که با کمک گوشواره‌ها بر روی طاق‌ها استوار شده است نیز قرار دارد.

این چهارتاقی در کوه‌های روستای فشتنق، از توابع شهرستان داورزن، قرار دارد. بنا بر پژوهش‌های انجام شده، کاربری این چهارتاقی، آتشکده بوده که در آن، «آتش آدران» شعله‌ور می‌شده‌است.

بنا به اعتقاد بومی‌های منطقه، نام قدیم این بنا «خَنه دِب» (= خانه دیو) است و معتقدند: هر کی پاشه بِگذَره خنه دب آتش سحرِش مِنَه! (هر کس پایش را به خانه دیو بگذارد، آتش سحرش می‌کند) و تا آخر عمر نمی‌تواند بی‌نیاز از آتش زندگی کند.

این داستان و باوری عامیانه است که سال‌های سال است در بین مردمان همسایه چهارطاقی دیو برسر زبان هاست.

بنایی باستانی که در دره یوزپلنگ و بر فراز تپه ای با ارتفاع تقریبی ۲۰۰ متر با نام ریوند قرار گرفته است. بنایی که روزگاری بخش از سبزوار بود اما حالا در مرزهای شهرستان داورزن و در همسایگی روستای فشتنق قرارگرفته است.