از خیانت به دولت اشرف غنی تا پایان تاریخ مصرف خلیل زاد

به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، «زلمی خلیل زاد» فرستاده ویژه آمریکا در روند صلح افغانستان با تحویل استعفانامه خود به «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا، از سمتش کناره‌گیری کرد.

بلینکن در واکنش به استعفای خلیل زاد، بامداد سه شنبه در توئیتی ضمن قدردانی از اقدامات او، اعلام کرد، «توماس وِست» معاون خلیل زاد به عنوان نماینده ویژه جدید آمریکا برای افغانستان منصوب شده است.

خلیل زاد در ماه‌های گذشته هدایت گفتگو‌های دیپلماتیک آمریکا با طالبان را برعهده داشت. استعفای خلیل زاد از نمایندگی آمریکا در حالی است که نظامیان این کشور، کمتر از دو ماه پیش در شرایطی تحقیرآمیز افغانستان را ترک کردند.

 از دکترای علوم سیاسی در آمریکا تا پایان ماموریت ویرانگر در افغانستان

زلمی خلیل زاد متولد ۲۲ مارس ۱۹۵۱ در شهر «مزار شریف» افغانستان، از پدر پشتون و مادر تاجیک است. وی در خانواده‌ای ثروتمند در کابل بزرگ شد و دبیرستان خود را در این شهر به پایان رساند. مدتی را در چارچوب برنامه‌های بین‌المللی تبادل دانشجو در دبیرستان کرس، کالیفرنیا سپری کرد. وی مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه آمریکایی بیروت لبنان و سپس دکترای علوم سیاسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۹ دریافت کرد.

بنا بر برخی از گزارش‌ها، خلیل زاد همکلاسی «اشرف غنی» رئیس‌جمهور سابق افغانستان بود و هر دو در یک برنامه تبادل دانشجو حضور داشتند که به آن‌ها برای اولین بار فرصت تجربه غرب از نزدیک را داد. خلیل‌زاد بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹ به عنوان استادیار علوم سیاسی در مدرسه روابط عمومی و بین‌المللی دانشگاه کلمبیا فعالیت کرد. در این دوره، او ارتباط کاری نزدیکی با زیبیگنیو برژینسکی، معمار سیاست دولت کارتر در حمایت از مجاهدین در برابر اشغال افغانستان به دست شوروی، داشت.

 خلیل‌زاد در سال ۱۹۸۵ به وزارت امور خارجه آمریکا پیوست و زیر نظر «پال ولفوویتز» (معاون وزیر خارجه وقت در امور شرق آسیا و اقیانوسیه) فعالیت کرد. او در دوران بوش پدر و اولین جنگ خلیج فارس به کار زیر نظر ولفوویتز ادامه داد.

در دولت کلینتون، او در اندیشکده «رند» واشنگتن کار می‌کرد و با روی کار آمدن جورج دابلیو بوش به خدمات عمومی بازگشت و مدیریت تیم انتقالی پنتاگون را برعهده گرفت. پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، مدافع تمام‌عیار جنگ به اصطلاح «علیه تروریسم» جورج بوش رئیس‌جمهور وقت آمریکا شد.

خلیل زاد  مدت کوتاهی به عنوان مشاور وزیر دفاع وقت، دونالد رامسفلد بود. در ماه مه سال ٢۰۰١، کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی آمریکا، انتصاب خلیل زاد را به عنوان دستیار ویژه رئیس جمهور و مدیر ارشد منطقه جنوب غربی آسیا، خاور نزدیک و امور آفریقای شمالی در شورای امنیت ملی ایالات متحده اعلام کرد.

در دسامبر ٢۰۰٢، بوش، خلیل زاد را به سِمَت سفیر عراق منصوب کرد تا وظیفه هماهنگی «مقدمات عراق پس از صدام» را بر عهده گیرد. سپس خلیل زاد به عنوان فرستاده ویژه رئیس جمهور بوش برای افغانستان از نوامبر ٢۰۰٣ تا ژوئن ٢۰۰٥ انتخاب شد.

خلیل زاد از سال ۲۰۰۷ برای مدتی سمت سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد را برعهده داشت. دولت دونالد ترامپ نیز خلیل‌زاد را در سال ۲۰۱۸ به عنوان نماینده ویژه نظارت بر مذاکرات با طالبان یا همان مامور خروج آمریکا از باتلاق جنگ افغانستان، معرفی کرد.

   خلیل زاد پس از پایان دولت ترامپ همچنان با دولت بایدن نیز همکاری می‌کرد. همزمان با خروج آمریکا و متحدانش از افغانستان پس از ۲۰ سال اشغال نظامی این کشور به بهانه مبارزه با تروریسم در کمتر از دو ماه پیش، خلیل زاد همچنان مسئولیت فرستاده ویژه آمریکا در روند صلح افغانستان را برعهده داشت.

منصوب شدن خلیل زاد به عنوان فرستاده ویژه آمریکا در افغانستان از سوی مایک پمپئو 

خلیل زاد در سپتامبر ٢۰١٨ از سوی مایک پمپئو وزیر خارجه وقت آمریکا به عنوان فرستاده ویژه آمریکا در افغانستان منصوب شد. او سال‌ها هدایت گفتگو‌های آمریکا با گروه طالبان در افغانستان را بر عهده داشت و از شخصیت‌های کلیدی مذاکرات با این گروه بود. پس از ۹ دور مذاکره، سرانجام در فوریه ۲۰۲۰ یک توافقنامه توسط خلیل زاد و «عبدالغنی برادر» معاون سیاسی طالبان با حضور «مایک پامپئو» وزیر امور خارجه دولت ترامپ به امضا رسید.

«فاطمه مورچل» معاون سخنگوی اشرف غنی، پیش از سقوط کابل توسط طالبان در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود، خلیل زاد با منحرف کردن روند صلح افغانستان به این کشور خیانت کرد.

مورچل با انتقاد از توافق صلح آمریکا با طالبان و به حاشیه راندن دولت در روند مذاکرات تصریح کرد: شما مسئول وضعیت کنونی افغانستان هستید.

خلیل‌زاد کسی بود که آزادی «ملا عبدالغنی برادر» را از زندان پاکستان برای آغاز مذاکرات تضمین کرده بود؛ وی با درخواست طالبان برای کنار گذاشتن دولت افغانستان از مذاکرات منتهی به توافق دوحه هم موافقت کرد. در نتیجه، دولت غنی در طول مذاکرات به شدت به او مشکوک بود.

سخن آخر

استعفای خلیل زاد نمی‌تواند پایانی بر شکست و بن بست آمریکا در جنگ افغانستان باشد. جنگی که از پاییز ۲۰۰۱ آغاز شد و در ۳۱ اوت ۲۰۲۱ پایان یافت و بیش از دو تریلیون دلار برای آمریکا هزینه داشت و بیش از ۲۴۰۰ نفر از نظامیان این کشور را به کام مرگ کشاند.

انتهای پیام/