وزن گذاری مناسبی در انتخاب پژوهشگران برتر دانشگاه ها وجود ندارد

عبدالمجید خشنود عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در گفت و گو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ارتباط آموزش و پژوهش اظهار کرد: یک روند تاریخی از زمان گذشته‌ای که دانشگاه‌ها تاسیس شدند تا الان در خصوص آموزش‌ها وجود داشته است.

او افزود: در گذشته دانشگاه‌ها با روند آموزشی شروع به کار کردند و سپس نسل‌های پژوهشی شروع شدند. در واقع بین این دو تفکیک وجود داشت، اما طی سال‌های اخیر آموزش و پژوهش با یک دیگر ترکیب شدند.

خشنود با بیان اینکه آموزش‌های پژوهش محور هدف اصلی محققان هستند، تاکید کرد: هدف اصلی آموزش همان پژوهش است، یعنی افراد با انجام پژوهش و به واسطه نیازمندی متناسب با آن به دنبال آموزش می‌روند و این موضوع مفهوم علم و تحقیقات و پژوهش‌های هدفمند را برای افراد روشن می‌کند. یعنی مقصد دانشجویان به نوعی در خصوص مفاهیم پژوهشی تبیین می‌شود که در راستای آن کار آموزشی یاد می‌گیرند، اما این موضوع خلاف رویه کنونی است که در آموزش‌های عالی وجود دارد یعنی منبع گسترده‌ای از آموزش‌ها به دانشجویان داده می‌شود، ولی هدف و اصلی پژوهش‌ها مشخص نیست، بنابراین باید به این موضوع توجه ویژه‌ای شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی ادامه داد: پژوهش باید طی زمانی به فناوری تبدیل شود و سپس به خدمات کلان جامعه درآید، در غیر اینصورت عملا هدف اصلی و خدمات و سودمندی‌های دانشگاه که به حوزه‌های صنعتی ارائه می‌شود ناموفق خواهد ماند. متاسفانه در حال حاضر این ظرفیت در دانشگاه‌ها وجود ندارد؛ چرا که روند به درستی تنظیم نشده و ما تلاش‌های زیادی در دانشگاه‌ها انجام می‌دهیم، اما سازوکار‌ها مناسب نیستند، در صورتی که موضوع به سیاست‌های کلان آموزش عالی مربوط می‌شود.

خشنود گفت: برای مثال موضوعات ماموریت محوری در دانشگاه‌ها یکی از مسائلی است که می‌توان گفت دانشگاه‌ها در یک فرایندی موظف هستند به اهداف نهایی برسند لذا همه چهارچوب‌های پژوهشی و آموزشی خود را باید در آن مسیر تنظیم کنند تا هدف پژوهش و فناوری شکل بگیرد و یک فناوری مورد نیازی که کشور از دانشگاه انتظار دارد، منجر شود، اما چنین موضوعی در کشور وجود ندارد، در صورتی که باید حوزه‌های آموزش عالی جدید در این زمینه اتخاذ شود.

معیار انتخاب پژوهشگران برتر دانشگاه ها

او با اشاره به معیار‌های انتخاب پژوهشگران برتر دانشگاه‌ها اظهار کرد: در حال حاضر معیار‌های انتخاب پژوهشگران برتر دانشگاه‌ها تک بعدی بوده و چندگانه نیست، برای مثال وقتی استادی پژوهش‌های صنعتی و خدماتی گسترده‌ای برای کشور انجام داده و پژوهشگر برتر نمی‌شود، اما در مقابل استادی که تنها مقاله نوشته و پژوهشگر برتر می‌شود باید دید که نتیجه نهایی این دو تا چه میزان به نفع کشور و جامعه جهانی بوده است، در واقع مقایسه این دو نشان می‌دهد که ما وزن گذاری‌های مناسبی در انتخاب پژوهشگران برتر نداریم و به قولی تک بعدی نگاه کردن به آن‌ها در حوزه تولید علم و مقاله نویسی‌های تک بعدی مشکلات زیادی را به وجود خواهد آورد چرا که کشور ما دچار معضلات زیادی است و به اینصورت باید راه حل‌هایی برای رفع آن در نظر گرفته شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیر الذین طوسی اضافه کرد: هدف گذاری‌های علمی و پژوهشی و فناوری استادان باید در نیازمندی‌های کلان کشور در نظر گرفته شود، البته باید حوزه‌های مرز دانش بین اللملی هم دنبال شود، اما از گذشته تا کنون اهمیت بسیار زیادی به این موضوع شده و تولید علم و هدف گذاری‌های کلان و معنوی و مادی به صورت بین المللی است، در صورتی که ایران صاحب استادان و پژوهشگران و شرکت‌های رشدی و شتاب دهنده زیادی است که برای کوچکترین نیازمندی‌های خود در حوزه تامین نیازمندی‌های کلان کشور گرفتاری و مشکل دارند که باید به آن‌ها توجه شود.

خشنود اضافه کرد: با توجه به تحریم‌های موجود هنوز هم فعالیت‌های ماموریت محوری برای دانشگاه‌ها تعریف نشده، یعنی متاسفانه در کلان کشور به خصوص دانشگاه‌های دولتی که عملا بودجه از دولت دریافت می‌کنند و باید خدمات ارائه دهند و در تولید ناخالص ملی موثر باشند به هیچ عنوان موفق نیستند و دانشگاه‌ها هر کدام ماموریت جداگانه و آزادانه‌ای را برای خود پیش می‌برند که الزامی به دریافت خروجی مناسب از آن‌ها نمی‌شود و همه جای دنیا وقتی به ارگان و نهادی بودجه‌ای داده می‌شود در ازای آن خدمات مشخصی را دریافت می‌کنند که در دانشگاه‌های دولتی کشور استادان برجسته و دانشجویان قوی وجود دارند، اما به جهت عدم یکپارچگی و عدم ساماندهی و ... دانشگاه‌ها کار‌های جداگانه‌ای انجام می‌دهند و موازی کاری‌ها در این زمینه دیده می‌شود.

او ادامه داد: عدم هدف گذاری در نیازمندی‌های کلان کشور بزرگترین معضلی است که ما را به روزمندگی رسانده و باعث شده تا توان و ظرفیت ارزشمند نیروی انسانی و منابع مادی از بین رود و در راستای اهداف گسترده کشور قرار نمی‌گیرد که ساماندهی آن‌ها نیازمند تدابیر بسیار مهم در حوزه آموزش عالی است تا بتوان آن‌ها را در کشور هدفمند و پاسخگو کرد.

انتهای پیام/