مهدی آذر یزدی، نامدارترین نویسنده تاریخ ادبیات کودکان ونوجوانان ایران

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد، بسیاری از مردم ایران کودکی خود را با خاطره‌های مردی گذرانده اند که تمام فکرش نوشتن کتاب برای آن‌ها بود. او مهدی آذریزدی نام داشت، دوست واقعی کودکان این مرز و بوم که بخشی از خاطرات کودکان دیروز تا کودکان امروزی را رقم زده است. مهدی آذریزدی قلمی بی آلایش و ساده داشت و هیچ خواننده‌ای نمی‌توانست به راحتی از کنار نوشته‌های او گذر کند. «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» یادآور تمام خاطرات کودکی همه ایرانیان است.

زندگی مهدی آذریزدی

مهدی آذریزدی در اسفند ۱۳۰۰ خورشیدی در شهر یزد چشم به جهان گشود، کودکی‌اش را به یاری پدر در کشاورزی پرداخت و سپس تا ۲۰ سالگی در پیشه بنایی مشغول به کار شد. این نویسنده یزدی ادبیات کودکان و نوجوانان هیچ‌گاه به مدرسه نرفت، اما در ۵۴ سالگی برای نخستین بار وقتی در مقابل یک کلاس درس ایستاد، نتوانست جلوی گریه‌اش را بگیرد. مهدی آذریزدی الفبا را از پدرش یاد گرفته بود، پدری که موافق رفتن او به مدرسه نبود و او را پای منبر‌های مذهبی بزرگ کرد.

مدتی در مقطعی رهسپار حرفه جوراب بافی شد و این انتخاب سرآغاز آشنایی او با کتاب، قلم و قصه شد. زندگی او به طرف کتاب اینگونه جریان یافت که صاحب کارگاه بافندگی که مهدی در آنجا مشغول شده بود، تصمیم گرفت تا دومین کتابفروشی یزد را راه اندازی کند و اینگونه مهدی آذریزدی را جهت کار به آنجا معرفی کرد. کار در حوزه کتاب همانا و آشنایی با نویسندگان، شاعران و اهالی ادب همانا، اتفاقی که آذریزدی خود در توصیف آن چنین گفت: «دیگر گمان می‌کردم به بهشت رسیده‌ام. تولد دوباره و کتاب خواندن من شروع شد.

او پس از مدتی راهی تهران شد و در یک چاپخانه کار تازه‌ای را آغاز کرد، در همین هنگام بود که قصه‌ای از انوار سهیلی توجه‌اش را به خود جلب کرد تا آنجایی که تصمیم گرفت، آن را برای کودکان ساده‌نویسی کند و به این ترتیب نخستین جلد از کتاب «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» نگاشته شد. او این مجموعه را شب‌ها در یک اتاق دو در سه متری زیر شیروانی می‌نوشت و نگران بود که کتاب خوبی نشود و او را مسخره کنند.

بزرگ‌ترین لذت زندگی پیر قصه‌گوی یزد از همان نوجوانی‌اش، کتاب خواندن بود و تنها هراسش در زندگی این بود که عمرش به پایان برسد و حسرت کتاب‌های نخوانده را با خود به همراه داشته باشد. همیشه با لذت کتاب می‌خواند.

او در خاطرات خود می‌گوید نخستین جلد کتاب «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» توسط ناشرانی پس زده شد، حتی آن را به کتابخانه ابن سینا در چهارراه مخبرالدوله برد، اما آن‌ها هم پس از مدتی آن را رد کردند. او تصمیم گرفت تا آخرین تلاش هایش را بکند و کتاب را نزد انتشارات امیرکبیر ببرد تا شاید آنجا مورد قبول واقع شود. او در اینباره می‌گوید: «پس از قبول نکردن کتاب، گریه‌کنان آن را پیش آقای جعفری، مدیر انتشارات امیرکبیر بردم. ایشان حاضر شد، آن را چاپ کند.» از آن پس بود که آذر یزدی به نگارش دوباره داستان‌های کهن ایرانی با قلمی روان و ساده برای کودکان پرداخت و حاصل آن در قالب مجموعه کتاب‌های «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» به چاپ رسید. او برای «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» در ۱۳۴۲ خورشیدی، برنده جایزه یونسکو شد.

آثار برجای مانده از آذر یزدی

مجموعه قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب، تا به امروز به زبان‌های اسپانیایی، ارمنی، چینی و روسی ترجمه شده است و دوره هشت جلدی این کتاب تا به حال بیش از ۶۴ بار تجدید چاپ شده است. این کتاب‌ها بازنویسی کلیله و دمنه، مرزبان نامه، سندبادنامه و قابوسنامه، گلستان، مثنوی و آثار عطار است. همچنین از این مجموعه انیمیشنی ۲۶ قسمتی نام «قصه‌های خوب، برای بچه‌های خوب» به تهیه‌کنندگی مرکز پویانمایی صبا تولیده شده است که در اقدامی جالب قصه‌ها توسط خود او برای کودکان روایت می‌شود.

کتاب «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» محبوبیت و مقبولیت مثال زدنی دارد، چنانچه پس از گذشت سالیان متمادی در میان علاقه‌مندان و دوستداران کتاب همچنان مورد قبول است. گواه این ادعا هم حضور متوالی این کتاب در میان پرفروش‌ترین آثار بازار کتاب در طول سال‌های گذشته است.

«قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب و قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن» آثار منثور این نویسنده هستند. البته این نویسنده یزدی در کتابی با عنوان «قند و عسل» شعر سروده و در کتاب «گربه ناقلا و گربه تنبل»، داستان سرایی کرده و با همین آثار در قلب و ذهن کودکان دیروز و امروز ماندگار شده است. «بچه خوب، مثنوی و مجموعه قصه‌های ساده» نیز از جمله آثار آذر یزدی به شمار می‌روند.

سبک داستان نویسی

آذریزدی با سبک ویژه خود در نویسندگی توانست، آثاری ماندگار خلق کند. همگان به این موضوع واقف هستند که سبک به عنوان یکی از عناصر داستان از دیگر عناصر داستانی تاثیر می‌پذیرد و بر آن تاثیر می‌گذارد. سادگی، پرهیز از خودنمایی و تسلط بر جوهر نویسندگی از مهمترین ویژگی‌های سبکی به شمار می‌رود. زمینه‌های اخلاقی و تربیتی بیشترین رویکرد و درونمایه آثار آذریزدی را شکل می‌دهند. آذریزدی با بازنویسی‌های خود از قصه‌های عرفانی تصویری متفاوت به وجود آورده و توانست آفرینش تازه‌ای را در این زمینه رقم بزند.

سرانجام مهدی آذر یزدی

مهدی آذریزدی از نگاه بسیاری، پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران شناخته می‌شود، زیرا نخستین نویسنده‌ای است که به فکر نوشتن کتاب برای کودکان افتاد و به همین دلیل هم، ۱۸ تیرماه روز درگذشت این نویسنده به نام روز ادبیات کودک و نوجوانان ایران نام گذاری شده است.

او نزدیک‌ترین دوست کودکان ایرانی بود که هیچ چیز به اندازه کتاب خواندن و نوشتن برایش لذت بخش نبود. آذریزدی در ۱۸ تیر ۱۳۸۸ خورشیدی پس از مدتی دست و پنجه نرم کردن با بیماری در ۸۸ سالگی چشم از جهان فروبست.

انتهای پیام/ غ