پایان هفت خوان سعدی

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، شب هفتم از برنامه نکوداشت سعدی  به شکل مجازی برگزارشد که آخرین منزلگاه در راه رسیدن به مقصدی بود که با همراهی استادان، نویسندگان، سعدی پژوهان و صاحب نظران به دعوت مرکز سعدی شناسی طی شد.

در این برنامه فریده داوودی مقدم با عنوان امید، محوری ترین موضوع نیایش های سعدی،  نجمه نظری با موضوع سعدی استاد مسلم سخن و  فرح نیازکار پیرامون زبان عتاب سعدی سخنرانی کردند. 

امید محوری ترین موضوع نیایش های سعدی است

 فریده داوودی مقدم استاد دانشگاه به عنوان نخستین سخنران این شب به بررسی معنادرمانی نیایش های بوستان سعدی پرداخت و با اشاره به نقش دعا و نیایش در ادب فارسی گفت: امید، اساسی ترین موضوع در  معنادرمانی است.

او، بیان کرد: سعدی به حکمت خویش دریافته که آنچه در پی ملامت گری به سبب گناه در انسان رخ می دهد تشویش ذهن و افسردگی روحی است پس با ایجاد انگیزش به سبب طلب بخشایش و رحمت از خدا می خواهد این احساس درماندگی ناشی از  گناهکاری را بزداید و به همین سبب می توان گفت که از جمله کارکردهای مهم دعا در نیایش های بوستان القای امید به زندگی در این جهان بوده که در پرتو درکی ژرف از عشق به معبود و حضور نیرومند و همیشگی خداوند طرح می شود.

داوودی مقدم، تصریح کرد: در بسیاری از نیایش های سعدی بسیاری از رنج ها و غم های این جهانی در طیفی شاعرانه و عاطفی توصیف می شود اما در پرتو درکی از خدا و برقراری ارتباط با او به سرعت محو می شود. بیان تنهایی و غربت و همراهی و حضور خدا در این لحظه ها، اظهار غم و کاستی های این جهان و دریافت معنا در این کاستی از موتیف های رایج و کارکردهای مهم معنادرمانی در این نیایش ها است.

 استاد دانشگاه ادامه داد: این شاعرانگی در حکم مراقبه های سطحی و مقطعی زمینه واژگان و تمثیل های صرف آمده باشد نیستند بلکه اظهارهای موثر و قدرتمند قلبی هستند که به تجربه ای ژرف، ناکامی گذران هستی ناپایدار و روحیات رنگارنگ همنشینان را در دوستی های مردم روزگار دریافته است و با نیایش خالقی والا و نیرویی برتر به ساحت جهانی زیباتر گام می گذارد و معناهایی نو و قدرتمند برای زیستن در همین دنیا را می آفریند.

داوودی، امید به نامیرندگی، اقرار به ضعف، درخواست آمرزش گناهان،بیان غم و اندوه آدمی و در نهایت باور به وجود حمایتگری عظیم در حوزه معنادرمانی را از دیگر ویژگی های نیایش های سعدی در بوستان دانست.

سعدی استاد مسلم سخن است

دومین سخنران در آخرین شب برنامه هفت شب بر خوان سعدی  نجمه نظری عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا بود که به بررسی هنر مناظره در غزل سعدی پرداخت. 

این استاد دانشگاه با برشمردن ویژگی های گوناگون فرمی و محتوایی در غزلیات سعدی، افزود: مناظره های سعدی در غزل ویژگی های فرمی و محتوایی مشترکی را می توانیم ببینیم از جمله  بهره گرفتن از انواع شگردهای ایجاد طنز، پیوندهای هنری بین کلمات در قالب قرینه سازیها، تضادها و تقابل های دوگانه ،قلب مطلب، انواع جناس ها و تناسبهای لفظی و معنایی و همچنین شگردهایی مانند انواع حذف های لفظی و معنوی، تلمیح و ایهام در ابیات که موجب ایجاز کلام سعدی شده است.

داوودی، اضافه کرد: زبان ساده و روان، بیان زنده و واقع نما و صمیمی سعدی در کنار ذکر جزییات عاشقانه باعث شده تا در غزلیات سعدی شاهد ابیات وقوعی باشیم که برخی از آن ها به غزل داستان نزدیک می شوند، پایان بندی های غافلگیر کننده و دور از انتظار در بسیاری از این ابیات بیانگر تسلط سعدی بر زبان فارسی و آشنایی با ظرایف و قابلیت ها و امکانات این زبان در حوزه نحو و کاربرد واژه ها به ویژه افعال است.

این استاد دانشگاه، اظهار کرد: در این مناظره ها افراد یا به طور مستقیم یا غیرمستقیم در برابر یکدیگر قرار می گیرند و دو دیدگاه متفاوت از این طریق بیان می شود که  در بعضی مناظره ها رفتار، زبان بدن یا باورو عقیده، جایگزین کلام شده است.

او، گفت: در پایان راز و رمز موجود در هنر مناظره سعدی و غزلیات را نمونه عالی از سهل ممتنع دانست که موجب شده تا لقب استاد سخن به حق به این شاعر برجسته فارسی عطا شود. 

زبان عتاب سعدی

فرح نیاز کار در سخنان خود در آخرین شب از هفت شب برخوان سعدی به موضوع زبان عتاب پرداخت و  بیان کرد: زبان عتاب زبان به چالش کشیدن رویدادهای برخواسته از ظلم و ستم معشوق است زبانی که در واقع رویکرد جفاگونه معشوق را بر نمی تابد، بنا بر این اعتراض به گلایه، گاهی به شکوایه و گاهی به تهدید لب به سخن می گشاید. 

او، تصریح کرد: این زبان مبین آن واقعیت های اجتماعی و سیاسی است که در عصر و جامعه شاعر وجود دارد که اگر در کسوت عتاب سیاسی و اجتماعی خودش را نشان دهد که در گلستان سعدی با آن روبرو می شویم، در واقع به نوعی زبان اعتراض به واقعیت ها و عملکردها و رویکردهای اجتماعی است که شاعر با آن روبرو می شود .

این پژوهشگر و نویسنده، با بیان اینکه درغزل های سعدی با گونه ای زبان دیگر روبرو هستیم که آن زبان عتاب عاشقانه است و ادامه داد: این زبان می تواند تمام آن جانعه و حوزه عاشقانه سعدی را به عنوان یک شاعر عاشق در بر بگیرد و گاهی آنقدر فراتر می رود که این زبان گونه ای انتزاعی به خود می گیرد.

 نیاز کار، افزود: در قرن هفتم نگاه عاشق به معشوق به گونه ای بوده است که همیشه عاشق در جایگاهی بسیار فرودین قرار دارد که این نوع نگاه نماد جان نثاری و خاکساری است در برابر معشوق و معشوق در یک جایگاه بسیار بالایی قرار دارد اما گاهی اوقات هنگامس که سعدی شکیبایی و صبرش لبریز می شود ناگزیر به تلخگویی و درشتی روی می آورد.

این پژوهشگر و نویسنده، اضافه کرد: سعدی به گونه ای معشوق را با صفات زیبا ستایش می کند که هیچ کس را به جایگاه او دسترسی ندارد اما هم او در اوج عصبانیت و ناراحتی خطاب های او کاملا متفاوت می شود و تاکید می کند سعدی اگر سرزنش و تهدید می گند در واقع منظوری در دل و در ذهن می پروراند.

او، اظهار کرد:  سعدی با یک زبان غیر مستقیم ملامت و سرزنش خود را آغاز می کند که این زبان غیر مستقیم برگونه ای بوده که سعدی نقل قولی را از زبان غیر به میان می آورد و معشوق را متوجه گفتگوهای دیگران در حادثه عشق او به معشوقش می کند زیرا این زبان با یک رندانگی خاص سعدی است .

 نیازکار این زبان را زبان سعدی می داند، زبانی که در کنار زبان عاشقانه او گر چه ممکن است بسیار کم مسامت باشد اما در لابه لای غزلیات سعدی خود را نشان می دهد.

انتهای پیام/ت