تمدنی که در جیرفت ناشناخته مانده است/زیگوراتی با صدها شی تاریخی به جای مانده

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان ،تمدن های کشف شده در جهان از ماچوپیچو گرفته تا مصر باستان و روم همه و همه نشان از خلاقیت بشر در طول دوران های مختلف است.ایران در این تمدن ها جایگاه قابل توجه ای دارد و کاوش های منطقه جیرفت جهان را در یک شوک فرو برد و هم اکنون در امداد تمدن بین النهرین  کاوش های جیرفت  بسیار حائز اهمیت شده اند.

 جیرفت شهری است که آن را با تمدن پنج هزار ساله اش می‌شناسند، تمدنی که جهان با شناخت آن تکان خورد.مورخان و باستان‌شناسان ایرانی، تحقیقات گسترده‌ای در این منطقه از کشور انجام دادند که نتیجه‌ی آن‌ها کشف و ثبت آثار باستانی جالب و شگفت‌انگیزی است که قدمت و پیشینه‌ طولانی آن  به جهانیان اثبات شده است.

 جیرفت به معنای (جلگه پست آبرفتی) است. نظر دیگر اینکه «جی» مخفف جوی آب نام داشته و «رفت» فعل ماضی از مصدر رفتن و روییدن و پاک کردن است که گفته می‌شود این شهر در گذشته به وسیله سیل مهیبی از بین رفته که پس از آن  «جی رفت» نام گرفته است.

مورخان و باستان شناسان ایرانی با حفاری‌های بسیار در حوضه هلیل رود و روستای کنارصندل به این مهم دست یافتند که گهواره تمدن غرب آسیا، بین النهرین نیست، بلکه جیرفت است.

آن‌ها با حفاری و پیدا کردن سنگ‌های صابونی در حوزه هلیل رود موفق به اثبات نظریه شهر دقیانوس و کنارصندل شدند و آن را به ثبت ملی رساندند.

همچنین پیکره انسان نمای یک بت را پیدا کردند. طبق این نظریه شهری در کنار هلیل رود به مساحت ۴۰۰ کیلومتر مربع وجود داشته که حتی از تمدن بابل و بین النهرین نیز قدیمی‌تر بوده است که این با یافت بیش از ۴۰۰ شی گران بها حاصل شد و پروژه شهر دقیانوس و کنار صندل اولین تمدن در غرب آسیا به شمار رفت و به ثبت ملی رسید.

روستای کنارصندل در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شهر جیرفت واقع شده است که کاوش‌های باستان شناختی در محوطه باستانی کنارصندل به سرپرستی یوسف مجیدزاده در تپه‌های جنوبی و شمالی کنارصندل، گورستان محطوط آباد در ۸۰۰۰ متری شرق تپه جنوبی و گورستان قلعه کوچک در چهار کیلومتری شمال غرب روستای کنار صندل در روستای قلعه کوچک انجام شد.

بر پایه کاوش‌های باستان شناختی، حوزه فرهنگی هلیل رود در طول هزاره سوم از شکوفایی و رونق بسیار زیادی برخوردار بوده است، چنان که در محدوده این شهرستان بقایای یکی از نخستین شهر‌های ساخته شده به دست بشر با تمام ویژگی‌های یک شهر آن چنان که در ادبیات باستان شناسی مطرح است، شناسایی شده است.

«یوسف مجیدزاده» باستان‌شناسی که جیرفت با سرپرستی او کاوش شد، معتقد است که حوزه «هلیل‌رود» همان‌جایی که آن را تمدن جیرفت نامیده‌اند، همان سرزمین افسانه‌ای «اَرَتَ»‌ است. جایی که پادشاه کهن سومری «اِنمِرکار» از آن‌ها درخواست کرده بود صنعتگران و هنرمندانش را برای ساختن شهر کهن «اوروک» به سومر بفرستد. شهری که بقایای آن در جنوب عراق یافت شده است.

اما این تمدن چگونه پیدا شد؟

در سال ۱۳۸۰ بعد از یک بارندگی با شسته شدن خاک پرده از اسرار هزاران ساله این سرزمین برداشته شد. در واقع باران شدید خاک را کنار زد و آثار و اشیاء نفیسی را که سال‌ها در دل خاک پنهان بودند آشکار نمود.

نخستین مرتبه یکی از روستاییان هنگام عبور از حاشیه هلیل رود با ظرفی روبه رو شد که از جنس سنگ بود و شکل و شمایل آن حکایت از تاریخی بودن داشت.

مرد روستایی آنچه را که دیده بود برای اهالی تعریف کرد و تیغه کلنگ آن‌ها یکی از اصلی‌ترین قسمت‌های این تمدن کهن را نشانه رفت.

سال ها از کشف تمدن جیرفت می گذرد و باستان شناسان خبرهایی دارند که برای مردم خوشایند خواهد بود.

نصیر اسکندری ،سرپرست تیم‌کاوش باستان شناسی کنارصندل گفت:عملیات گمانه‌زنی برای تعیین حدود سایت باستانی کنارصندل در حال انجام است و تاسال آینده بر اساس این گمانه زنی ها پرونده کنارصندل برای ثبت جهانی آماده و ارسال می شود.

حالا پس از سالها کاوش اشیای زیادی به دست آمده است اشیاء و ظروف زینتی از جنس کانی ، طلا و سنگ های لاجورد و با نقش برجسته‌های قابل توجه و مبتکرانه متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد باقی مانده است.

با وجود این همه اشیا تاریخی تصمیم برآن شد تا موزه ای بزرگ در جیرفت احداث شود وکلنگ آن در سال نود به زمین زده شد اما بعد از گذشت این همه سال هنوز ساختمان این موزه پیشرفت قابل توجه ای نداشته و تنها یک گودال است با مقداری زیرسازی که لازم است روند احداث آن سرعت بگیرد.

فریدون فعالی مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان گفت: یکی از پروژه‌های مهم که در جنوب شرق کشور در دست اقدام است، موزه منطقه‌ای جیرفت می باشد.

او افزود: در حال حاضر به این پروژه دو و نیم میلیارد تومان بودجه اختصاص یافته است و  پیشرفت فیزیکی طرح ۲۰ درصد است.

فعالی تصریح کرد: کار ساخت این موزه در دو فاز انجام می‌شود که فاز اول ۶ هزار متر مربع زیر بنا دارد.

او ادامه داد: هم اکنون کار ساخت این پروژه را تسریع کرده ایم و نقشه ها اصلاح شده اند و محتشمی به عنوان مشاور در این پروژه فعال شده است.

فعالی در خصوص اینکه چرا کار ساخت کند پیش رفته است گفت: من از کار مدیران گذشته خبر ندارم اما هم اکنون پروژه در حال انجام است.

 با توجه به ظرفیت و جایگاهی که محوطه‌های باستانی و تاریخی در استان کرمان به ویژه جنوب دارند، می‌طلبد با احداث موزه ای بزرگ، آثار کشف شده در این منطقه نگهداری شوند که در جذب گردشگران نیز بسیار تاثیرگذار خواهد بود.بیشترین و مهمترین نیازی که برای میراث فرهنگی جنوب کرمان احساس می‌شود احداث موزه است که آثار کشف شده در همین موزه منطقه‌ای به معرض نمایش گذاشته شوند البته نباید فراموش کرد که همه منتظر هستند تا بلاخره این منطقه باستانی جهانی شود و اینبار تمدن جیرفت جاذبه ای زیبا برای گردشگران بعد از شیوع کرونا باشد.

گزارش از حمیده یزدی نژاد

انتهای پیام/ی