برادران بویه در بغداد؛ غلبه ایرانیان بر خلافت عباسی

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، 12 جمادی‌الاول سال 334 هـ.ق (دی‌ماه سال 324)، یعنی حدود 1075 سال قبل، نیروهای نظامی آل‌بویه سرانجام بغداد را فتح کردند.

آل بویه، اُمرای ایرانی‌نژادی بودند که توانستند پس از کنار زدن دیگر رقبا در شمال ایران، قدرت را در ری و جبال به دست بگیرند.

برخی از مورخان، قیام و حرکت برادران بویه را برای غلبه بر حکومت عباسیان، در امتداد تکاپوهای ایرانیان مسلمانی می‌دانند که سلطه جابرانه دستگاه خلافت را برنمی‌تابیدند و در عین علاقه و پایبندی به دین مبین اسلام، بر ایرانی‌بودن خود و نیز فرهنگ وابسته به آن، تأکید می‌کردند.

در واقع، این رویکرد در آن زمان بسیار رایج بود و در سراسر ایران به چشم می‌خورد. نباید از یاد برد که شاهنامه فردوسی نیز، با فاصله زمانی حدوداً نیم‌قرنه از این اتفاق، در توس سروده شد و خاندان‌های مسلمان ایرانی، تلاش فراوانی برای احیا و بازآفرینی فرهنگ ملی خود، ذیل آن‌چه اسلام برایشان به ارمغان آورده‌بود، مبذول داشتند.

می‌توان گفت، آل‌بویه در مسیر تسلط خود بر بغداد و در اختیار گرفتن دربار خلافت عباسی، از آن‌چه طی یک قرن قبل آغاز شده بود، بهره فراوانی برد و اگر سیاست قدرت‌طلبانه امرای بویه نبود و اتحاد نخستین آن‌ها که در قالب روابط برادری بین علی، حسن و احمد، پسران بویه ماهیگیر برقرار شده‌بود، پایدار می‌ماند، عمر این دودمان و زمانه حاکمیت‌شان بر مرکز خلافت عباسی بسیار بیشتر می‌شد و طغرل سلجوقی نمی‌توانست 110 سال بعد، در 433 خورشیدی بر بغداد مسلط شود و به قولی، دستگاه خلافت را از چنگ آل‌بویه برهاند.

بیشتر بخوانید

ورود احمد معزالدوله به بغداد و فتح آن، سرآغاز تغییرات عمده در مرکز جهان اسلام بود. تشیع که مدت‌ها تحت فشار سیاسی دستگاه خلافت قرار داشت و فعالیت بزرگان و دانشمندان آن، جز در پرتو سنت «تقیه» ممکن نبود، با توجه به تمایل جدی آل‌بویه به این مذهب، فرصتی طلایی برای فعالیت به دست آورد و دانشمندان نام‌آوری مانند شیخ مفید، شیخ توسی، سید رضی و سید مرتضی، در همین دوره تاریخی تربیت و منشأ خدمات فراوانی به جهان اسلام شدند.

در همین دوره و به ویژه عصر عضدالدوله دیلمی، بارگاه امیرالمؤمنین(ع) در نجف اشرف بنا و حوزه علمیه شریف آن تأسیس شد و شکل گرفت.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/