میراث جهانی بیستون به روایت مدیر پایگاه این مجموعه فرهنگی تاریخی

صامت اجرایی مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون به مناسبت فرارسیدن سالگرد ثبت کتیبه داریوش در فهرست میراث جهانی به خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: در دشت پهناور بیستون در طی هزاره‌ها و قرون متمادی مردمانی بوده‌اند که خوب می‌اندیشیدند، خوب می‌ساختند و خوب می‌زیستند و آنگاه که چشم از جهان فروبسته و رخت بربسته‌اند، میراثی ماندگار از خویش به یادگار گذاشتند. قداست کوه بیستون، شرایط مطلوب زیست‌محیطی، وجود رودخانه‌ها و واقع شدن این محوطه درمسیر شاه راهی که فلات ایران را به بین النهرین متصل می‌کرد سبب شد تا شاهان و فرمانروایان بیشماری در دوران تاریخی به این منطقه توجه داشته باشند و آثار و یادگار‌هایی از خود در دل و دامنه کوه بیستون بر جای بگذارند. یکی از این یادگار‌های ارزشمند کتیبه و نقش برجسته داریوش است که در روزگار داریوش هخامنشی بر دامنه کوه بیستون حجاری شده است. اهمیت این اثر به حدی است که در تاریخ ۲۲ تیرماه سال ۱۳۸۵ در شهر ویلنیوس لیتوانی به شماره ۱۲۲۲ به دلیل مطابقت با معیار‌های II و III کنوانسیون ثبت جهانی یونسکو در لیست میراث جهانی جای گرفت.

(میراث جهانی به مجموعه مکان‌های فرهنگی یا طبیعی ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو گفته می‌شود که بر اساس کنوانسیون ۱۹۷۲ متعلق به تمام انسان‌های زمین است، فارغ از هر نژاد، مذهب و ملیت خاص و دولت‌ها موظف به حفظ و نگهداری این آثار هستند.)

او در خصوص جایگاه ارزشی کتیبه و نقش برجسته بیستون به لحاظ اهمیت به موارد زیر اشاره کرد:نقش برجسته بیستون بیانگر یک واقعه تاریخی و شرح اتفاقات صورت گرفته در دوره زمامداری داریوش اول هخامنشی است. این اثر تاریخی روایتگر تحولات سیاسی دوره هخامنشی و سرکوبی شورشیان و مدعیان پادشاهی در مقابل داریوش هخامنشی است.

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون ادامه داد:نقش برجسته بیستون سندی گویا و مستند از هویت افراد شورشی در دست‌یابی به پادشاهی و بر گرفتن تاج وتخت شاهنشاهی هخامنشی است. این نقش‌برجسته تاریخی نشان‌دهنده اهمیت فره پادشاهی در تفکر دینی و مذهبی دوره هخامنشی در نزد حاکمان سیاسی است.

اجرایی اظهار کرد:نقش برجسته بیستون نشان دهنده پوشش لباس و آرایش مردمان مختلفی است که در پهنه سیاسی هخامنشیان زندگی می‌کردند.

او بیان کرد:اقدامات مرمتی در کتیبه بیستون در دوره هخامنشی از جمله نخستین اقدامات مرمتی در دنیای باستان به شمار می‌رود. این کتیبه تاریخی بزرگترین سنگ نبشته دنیای باستان است و با ۱۲۰۰ سطر بیشترین نبشته حک شده بر دیواره صخره‌ای به حساب می‌آید.

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون افزود:اختراع خط میخی پارسی برای نخستین بار در زمان داریوش هخامنشی در ۵۲۰ پیش از میلاد یکی از بزرگترین اقدامات فرهنگی دوره هخامنشی است. کتیبه میخی پارسی باستان در بیستون رمز‌گشایی تمام خطوط میخی در دنیای باستان به شمار می‌رود.

اجرایی میزان اهمیت مکانی کتیبه و نقش برجسته بیستون را چنین تشریح کرد:کتیبه بیستون در مسیر جاده شاهی و راه ارتباطی شرق به غرب قرار گرفته است. این نقش برجسته و کتیبه تاریخی روی بدنه کوه بیستون (بغستانه) حک شده است. کوه بیستون در گذشته اهمیت زیادی داشته است. این کوه در حد میانه پایتخت‌های سه گانه هخامنشیان (شوش- بابل و هگمتانه) قرار گرفته بود.

بیشتر بخوانید:

داستان پر طمطراق یک اثر باستانی؛ از گذشته تا به امروز

صامت اجرایی  جایگاه پایگاه و نقش آن در مدیریت محوطه‌های تاریخی را چنین تعریف کرد:پایگاه میراث فرهنگی و گردشگری یک تشکیلات مدیریتی است که به منظور تحقق اهداف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در خصوص موضوعی که دارای ارزش‌های منحصر به فرد ملی یا جهانی است ایجاد شده یا خواهد شد. این اهداف به صورت کلی شامل شناخت، حفاظت، احیاء و معرفی آثار فرهنگیِ مادی، معنوی و یا محیط‌های طبیعی در ایران است که بناها، محوطه‌های باستانی، محدوده‌های شهری یا روستایی، آثار منفرد باستانی همچون موضوعات میراث معنوی و یا محیط‌های طبیعی یا مجموعه‌ای، (cultural landscapes) سنگ نگاره ها، قلمرو‌های فرهنگی از آن‌ها را در بر می‌گیرد. لازم است چنین آثاری در یک پایگاه، تحت یک مدیریت منسجم، به صورت مداوم و در چارچوب برنامه جامعی که به تصویب هیات فنی ذی صلاح رسیده باشد، شناسایی، پژوهش، حفاظت، احیا و معرفی شوند.

او ادامه داد:این فعالیت‌ها تمام حوزه‌های مسئولیتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را به صورت منسجم و متصل به هم برای یک محدوده جغرافیایی واقع شده یاموضوعی مشخص در بر خواهد گرفت.

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون گفت:پایگاه‌ها که تاکنون با دلایل متعدد و عمدتاً با اتکاء به ظرفیت‌های کارشناسی، امکانات محلی موجود و سابقه فعالیت‌های انجام شده در آن‌ها و با توجه به ارزش‌های منحصر به فرد موضوعی یا موضعی شناخته شده آن محل‌ها تشکیل شده اند و بستر مناسبی برای تحقق پیشتازانه ایده‌ها و الگو‌های نوظهور در وزارتخانه و پاسخگویی به مشکلات موجود هستند. تأثیر این پایگاه‌ها در الگوسازی برای سایر بخش‌های میراث فرهنگی و گردشگری کشور و ارائه راهکار‌های نوین علمی، فنی، مدیریتی، اداری و حقوقی از این طریق موضوعی قابل توجه است.

با توجه به تعریف بیان شده می‌توان گفت:میراث جهانی بیستون شامل مجموعه‌ای از ارزش‌های فرهنگی و طبیعی و تاریخی است که در بستری از زمان، در یک حریم دور هم گرد آمده اند و وظیفه ذاتی پایگاه میراث جهانی بیستون؛ حفاظت، صیانت ومعرفی تمامی این ارزش‌ها است.

صامت اجرایی بیان کرد:پس از ثبت جهانی بیستون و استقرار دائمی پایگاه پژوهشی، در خلال محافظت از آثار محوطه که وظیفه‌ ذاتی پایگاه میراث جهانی بوده و هست، فعالیت‌های مهمی براساس یک پلان مدیریتی منسجم و منظم در قالب برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت درحوزه‌های حفاظت ومرمت،ساماندهی،پژوهش،معرفی  و تدوین  درعرصه‌ای با گستره حدود ۵۰ هکتار ودر حریمی بالغ بر ۵۵ هزار هکتار به اجرا درآمده است. از اهم اقدامات صورت گرفته در عرصه و حریم محوطه میراث جهانی بیستون در راستای حوزه‌های چهارگانه فوق می‌توان به تشکیل پایگاه دائم و امکان حضور کارشناسان بصورت شبانه روزی و تجهیز آن، مسدود کردن جاده اصلی همدان - کرمانشاه و تغییر مسیر آن به خارج از عرصه، انجام مطالعات ژئوفیزیک دشت بیستون، تملک، تخریب و جمع آوری آوار حاصل از تخریب روستای قدیم بیستون و بازپروری و انتقال آن به خارج ازعرصه، مستندنگاری کامل آثار و کتیبه به روش لیزر اسکن و نوری، طراحی و نصب تابلو‌های راهنما و معرفی آثار واقع در عرصه و حریم، ساماندهی محوطه و سراب و ایجاد مسیر‌های دسترسی، ایجاد فضای سبز بالغ بر ۸ هکتار، حصار کشی عرصه و زمین‌های تملک شده، مطالعات پژوهشی و اقدامات باستان شناسی در عرصه و حریم و ثبت ملی آثار تاریخی واقع در عرصه و حریم اشاره کرد.

او افزود:پایش‌های دوره‌ای آثار واقع در عرصه و حریم، فعالیت‌های فرهنگی و ارتباطات براساس تقویم فرهنگی مدون، ایجاد زیر ساخت‌هایی همچون فیبر نوری و نورپردازی، ایجاد زیر ساخت‌های حفاظت الکترونیک و مانیتورینگ محوطه، بازخوانی کتیبه براساس اسناد تهیه شده، مرمت و خواناسازی آثار تاریخی واقع در عرصه و حریم، مرمت و احیای کاروانسرای شاه عباسی و تبدیل آن به هتل برای اقامت گردشگران و مرمت و احیای بهداری قدیم بیستون به شربت خانه جهت خدمات رسانی به گردشگران از اقدامات دیگری هستند که پس از ثبت جهانی کتیبه بیستون انجام شده‌اند.

بیشتر بخوانید:

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون تأکید کرد:با توجه به تدوین گزارش‌های دوره‌ای توسط پایگاه‌ها و ارائه به دفتر منطقه‌ی یونسکو وهمچنین بازدید کارشناسان میراث جهانی از این محوطه‌ها، همواره پایگاه بیستون در تلاش بوده که جایگاه این محوطه مهم فرهنگی- تاریخی را حفظ کند و با رعایت ضوابط تعریف شده از سوی یونسکو و ایجاد زیر ساخت‌های مورد نیاز همواره مورد تأیید سازمان جهانی یونسکو باشد و این مهم همواره به تأیید دفتر منطقه‌ای یونسکو در ایران رسیده است. پس از ثبت تاکنون نام میراث جهانی بیستون در فهرست بهترین‌های ایران قرار داشته و دارد.

صامت اجرایی برنامه‌های پیش روی پایگاه میراث جهانی بیستون را چنین تشریح کرد:امروزه گردشگری ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یکی از ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ و ﻣﺘﻨﻮعﺗﺮﻳﻦ ﺻﻨایع در دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣـی رود و در اﻳــﻦ راﺑﻄــﻪ مجموعه‌های فرهنگی- تاریخی در صورت معرفی وبهره برداری بهینه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یکی از ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی اﺻلی ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی محسوب می‌شوند. بطور کلی صنعت گردشگری یکی از پدیده‌های قرن حاضر است که بعد از صنعت نفـت و خودروسـازی، سـومین صـنعت مهم جهان شمرده می‌شود و علاوه بر فقرزدایی، عدالت‌گستری و اشتغالزایی، درآمد بالایی را ایجاد کرده اسـت.

او ادامه داد: شرایط خاص و ویژه محوطه میراث جهانی بیستون به لحاظ موقعیت مکانی و داشته‌های طبیعی، تاریخی - فرهنگی، در صورت ایجاد زیر ساخت‌های راهبردی، می‌تواند سبب بهبود اقتصاد محلی، اشتغالزایی، ایجاد درآمد و افـزایش ارزش منـابع وارده درسطح ملی و بین المللی شود. موقعیت ویژه این اثر تاریخی و نزدیک بودن آن به زیرساخت‌هایی همچون فرودگاه بین‌المللی، راه‌آهن و قرارگیری در شاه راه اصلی عتبات عالیات در منطقه باعث شده است که با برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب گردشگری، در صورتی که به جایگاه واقعی خود دست یابد علاوه بر این که مقصد گردشگری داخلی محسوب می‌شود، به عنوان مقصد گردشگری بین‌المللی جایگاه ویژه‌ای در غرب کشور و منطقه داشته باشد و مسلما این کالای ارزشمند صادراتی ارزآوری فراوانی را در بر خواهد داشت.

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون گفت:در همین راستا پایگاه میراث جهانی بیستون در تلاش است براساس تعاریف گردشگری پایدار با استفاده بهینه از تمامی ظرفیت‌ها، ضمن رعایت تمامی اصول حفاظتی از آثار تاریخی واقع در عرصه و حریم طرحی را به صورت جامع، با عنوان پلان گردشگری منطقه با محوریت بیستون تدوین کند و با مشارکت جامعه محلی به سر انجام برساند.

صامت اجرایی اعلام کرد: ایجاد امکان بازدید از کتیبه و نقش برجسته داریوش که تا به امروز برای همگان میسر نبوده است و ایجاد واقعیت‌های افزوده به روش "ویدئو مپینگ" (ویدئو مپینگ نوعینورپردازی سه بعدی و سبکی نوین از ارسال تصاویر است که در آن با استفاده از طراحی معماری و برداشت از برش‌ها و سایر المان‌های موجود در نما، سناریو نویسی و ساخت محتوا صورت گرفته و با توجه به تنوع نما بعدسازی شده و نمایش بصورت سه بعدی با استفاده ازخطای دید انجام می‌شود) برنامه‌های در دست اقدام پایگاه میراث جهانی بیستون هستند.
انتهای پیام/