فراغت یا بطالت/تفریح و گردش در زندگی کرونایی به فراموشی سپرده شد
کرونا و بسته شدن اجباری اماکن تفریحی ثابت کرد که خانواده‌ها همچنان با مشکل برنامه‌ریزی و آموزش در حوزه فراغت روبه‌رو هستند.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، کرونا باعث شد که ما از فعالیت‌های روزمره و عادی آن‌قدر دور باشیم تا دوباره به فکر تعریف و دقیق‌شدن در مفاهیم بیفتیم، زیست در وضعیت کرونایی به ما ثابت کرد که مهارت‌های زیادی در زندگی را بلد نبوده‌ایم.
یکی از این مهارت‌ها، مهارت تفریح و فراغت است. در ایام کرونا و روزگار قرنطینه با بسته‌شدن پارک‌ها، سینما‌ها و اماکن تفریحی، بخش زیادی از ما دچار بحران شده بودیم و به‌قول عده‌ای حتی زمان اضافه می‌آوردیم و نمی‌دانستیم که چگونه باید بدون این مکان‌ها خودمان را سرگرم کنیم.
بدون تفریح، جزو غمگین‌ترین‌ها هستیم
سال گذشته فهرستی بر روی یکی از خبرگزاری ها منتشر شد که مربوط به چگونگی وقت گذراندن ایرانی‌ها در طول ۲۴ساعت شبانه‌روز بود؛ براساس این تحقیق ایرانی‌ها در طول شبانه‌روز ۱۳ساعت و ۲۲دقیقه را به خواب، استراحت و مراقبت‌های شخصی می‌گذرانند.
برهمان مبنا یکی از سهم‌های اندک در زندگی روزمره ما به تفریح و فعالیت‌های فرهنگی اختصاص دارد؛ کار‌هایی که نبودشان باعث شده است گاهی به ما عنوان‌هایی مثل عصبانی‌ترین و غمگین‌ترین مردم جهان را نسبت بدهند.
ماجرا اینجاست که همان تفریح‌های نصفه‌ونیمه و هرآنچه نامش را سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت گذاشته بودیم، هم در چندماه گذشته متوقف شد.
آمار و اطلاعات دقیقی از سرانه تفریح ایرانیان در دست نیست، اما همین که قرنطینه خانگی، خیلی‌ها را در حد دلتنگ شدن برای رستوران آزار داد، معلوم است که هیچ برنامه‌ای برای روز‌های تفریح و تعطیل خود ندارند.
در کشور‌های توسعه‌یافته، میلیارد‌ها تومان اعتبار صرف برنامه‌های شاد تفریحی می‌شود، ولی در کشور ما این نگاه وجود ندارد؛ یعنی ما به تاثیر مثبت تفریح و اوقات فراغت بر سلامت جسم و روح، اهمیتی نمی‌دهیم.
با زندگی کرونا غریبه بودیم
غلامرضا حسنی مردم‌شناس و استاد دانشگاه فردوسی گفت: فراغت از نظر جامعه‌شناسی، زمانی است که خودمان درباره آن، تصمیم بگیریم و برایش برنامه‌ریزی کنیم. واقعیت این است که درنظر گرفتن زمانی برای تفریح، تحت‌تاثیر نگاه ما به برنامه‌های اوقات‌فراغتمان است.
او افزود: وقتی من فرزندانم را برای گردش به خیابان می‌برم، برای من فراغت نیست و تنها وظیفه والدی من به‌حساب می‌آید و البته شاید برای فرزندان، فراغت محسوب شود.
بیشتربخوانید:
- برگزاری تورهای مسافرتی به صورت محدود از ابتدای خرداد
- از ابتدای کرونا تا کنون زائر خارجی در مشهد نداشته ایم
- زخمهای کرونا بر تن گردشگری خراسان رضوی/خسارت ۱۱ هزار میلیارد ریالی
مردم‌شناس و استاد دانشگاه فردوسی درباره تفریح در دوران شیوع کرونا، ادامه داد: در آن دوران، برخی همچون کارگران یا کارمندان به کار خود ادامه دادند و برای بعضی، زمان اوقات‌فراغت افزایش پیدا کرد، اما درمجموع در قرنطینه، زمان فراغت همه افزایش پیدا کرد و البته ما مهارت چنین زیستی را نداشتیم که ۲۴ ساعت کنار هم باشیم و آن را مدیریت کنیم؛ یعنی باوجودی‌که وقت کافی داشتیم، ممکن است به‌خوبی از آن برای فراغت استفاده نکرده باشیم.
حسنی درباره تحقیقی که درباره اوقات فراغت نوجوانان و جوانان انجام داده است، بیان کرد: نتایج آن بررسی نشان داد که تلویزیون نقش مهمی برای سرگرم کردن این قشر داشته است، به‌طوری‌که این گروه حدود چهار ساعت از روز خود را پای آن می‌گذراندند.
او تصریح کرد: احتمالا این آمار در زمان کرونا به حدود شش تا هفت ساعت رسیده باشد یا بازی‌های رایانه‌ای و ورود به شبکه‌های اجتماعی، افزایش چشمگیری داشته است. از سوی دیگر همان بررسی نشان داد والدین به‌طور متوسط ۴۵ دقیقه با فرزندان خود ارتباط داشته‌اند. یک خوبی دوران کرونا این بوده که والدین را مجبور کرده است با جدا شدن از کار‌های دیگر، وقت بیشتری را با فرزندان خود بگذرانند.
یاد بگیریم از آسیب ها، فرصت بسازیم
مردم‌شناس و استاد دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه تفریح بسته به گروه‌های سنی، فرق می‌کند، تاکید کرد: به‌عنوان مثال در دوره نوجوانی و جوانی گذراندن اوقات فراغت با گروه هم‌سالان و دوستان، تفریح محسوب می‌شود. در دنیا فراغت فقط به معنی بازی کردن و وقت گذراندن نیست، بلکه مفاهیم اجتماعی، همگرایی، کار‌های خیریه و مهارت‌ها هم ازطریق آن منتقل می‌شود؛ مثلا بازی می‌کنیم تا برای ایفای نقش آماده شویم.
حسنی با توصیه به اینکه باید یاد بگیریم که آسیب اجتماعی را به فرصت اجتماعی تبدیل کنیم، اظهار کرد: تحقیقات زیادی درباره پساکرونا درحال انجام است، اما باید درباره شیوه گذراندن زندگی در ایام خاص، برنامه بچینیم. فراغت در زمان کرونا دچار تحول شد و فضای مجازی، مهم‌ترین فضایی بود که توانست زمام فراغت را به دست بگیرد و همان آدم‌هایی که تا دیروز بیرون می‌گشتند، حالا در خانه پای گوشی همراه نشسته‌اند.
او با اشاره به دردسر همیشگی ما برای برنامه‌ریزی اوقات فراغت، افزود: ما برای مدیریت فراغت مشکل داریم. همین تابستان هم هرسال برای والدین و خانواده‌ها مشکل‌آفرین است. در مشهد، فراغت را رفتن به طرقبه و شاندیز می‌دانیم، اما انواع تفریحات برای ما تعریف نشده است تا برنامه‌ریزی برای فراغت را آموزش ندهیم، هرچه دوران خود را در قرنطینه بگذرانیم، باز اوقات ما به بطالت خواهد گذشت.
تفریح و پس انداز در دو کفه ترازو
نگرانیِ از دست دادن پول، نگرانی هدر رفتن وقتِ باارزش و خیلی نگرانی‌های دیگر باعث شده است بسیاری از افراد تمایلی به گذراندن اوقات فراغت نداشته باشند.
ندا اسلامی روان‌شناس خانواده در پاسخ به این نگرانی‌ها، گفت: نادیده گرفتن خود و کمال‌گرایی، یکی از دلایل مهم این نگرانی است. افراد ایده‌آل‌گرا همیشه می‌خواهند کار کنند و بیشترین بازدهی را داشته باشند. از نظر آن‌ها، فراغت یعنی بیکاری و غیرمفید بودن.
او افزود: تفریح یکی از پنج نیاز اساسی انسان در کنار نیاز به آزادی، نیاز به قدرت، نیاز به محبت و نیاز به بقاست و باید به آن اهمیت داد برخی مردان و زنان فکر می‌کنند وقتی باید به شادی و تفریح بپردازند که حس خوب و شادی دارند و وقتی غمگین هستند، دربرابر این موضوع بی‌توجهند.
این روان‌شناس خانواده ادامه داد: هر فرد باید انگیزه تفریح و سرگرمی را برای خودش به‌وجود بیاورد نه اینکه برای داشتن روحیه و خلق خوب، منتظر بماند تا بعد به تفریح بپردازد.
اسلامی با اشاره به روز‌های قرنطینه و کرونا، بیان کرد: اغلب افراد آن‌قدر تحت‌تاثیر استرس این روز‌ها قرار گرفتند که زندگی عادی‌شان هم مختل شد و حتی در خانه هم شاد نبودند و نتوانستند از ساعات بیشتر زندگی کنار عزیزانشان لذت ببرند.
او تصریح کرد: ما نیاز داریم بستر‌های نشاط و شادی را فراهم کنیم و باید برای آن آموزش ببینیم؛ یاد بگیرید از همین حالا برای روز‌های مشابهی که مجبور هستید در خانه بمانید و قرنطینه‌های احتمالی بعدی، برنامه‌ریزی کنید.
براساس برآورد جمعیتی شهرداری مشهد در سال ۹۷، جمعیت مشهد ۳ میلیون و ۱۷۴ هزار و ۲۶۳ نفر تخمین زده شده است که برخی امکانات پیش روی آن‌ها برای برنامه ریزی در اوقات فراغت به این شرح است؛
براساس برآورد جمعیتی شهرداری مشهد در سال ۹۷، جمعیت مشهد ۳ میلیون و ۱۷۴ هزار و ۲۶۳ نفر تخمین زده شده است که برخی امکانات پیش روی آن‌ها برای برنامه ریزی در اوقات فراغت به این شرح است؛
| مجموعه آبی و استخر |
۹۹
|
| گیم نت مجاز و مرکزغیرمجاز«۱۰۰» |
۵۵۰
|
| غذاخوری فست فود |
۱۲۰۰
|
| رستوران، طباخی و آشپزخانه |
۱۰۰۰
|
| آبمیوه، بستنی و قهوه فروشی |
۶۰۰
|
| سفره خانه سنتی |
۲۰۰
|
| صندلی سینما |
۶۸۹۳
|
| مسیر دوچرخه (کیلومتر) |
۲۲۰
|
| فرهنگ سرا |
۱۷
|
| کتابخانه و قرائت خانه شهری |
۸۴
|
| پارک موضوعی | ۶ |
| باشگاه سوارکاری |
۷
|
| مجتمع فروشگاهی و پاساژ |
۳۰۰
|
