اما و اگر‌های بازآفرینی بافت فرسوده شهری/امکاناتی که کفاف "محرومیت‌زدایی" را نمی‌دهد
به دنبال رشد قابل توجه شهرنشینی در کشور به مرور اسکان غیررسمی و بافت‌های حاشیه شهری گسترش یافته و معضلات بسیاری را در پی داشته است.
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل؛ بازآفرینی و اصلاح بافت‌های ناکارآمد شهری یکی از اصلی‌ترین و محوری‌ترین موضوعاتی است که برای بهسازی و احیای بافت کلانشهر‌ها در دستور کار شهرداری‌ها و شهرسازی‌ها قرار می‌گیرد.
بهره‌مندسازی مردم مناطق حاشیه‌نشین از امکانات عمرانی، رفاهی و تفریحی مثل مراکز شهرها، از اهمیت زیادی برخوردار بوده و از جمله وظایفی است که باید به خوبی و با سرعت قابل توجه در تمام شهرها انجام شود.
تراکم بالای جمعیت در بافت‌های ناکارآمد شهری و محلات حاشیه شهرها، به تنهایی می‌تواند یک معضل مستقل تلقی گردد، چه بسا که همین یک مشکل، می‌تواند بسیاری از مشکلات و آسیب‌ها را در پی داشته باشد.
احمد مهدوی کارشناس شهرسازی، در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل گفت: بافت‌های ناکارآمد شهری و مسائل و مشکلات مبتلا به این مناطق در کنار محدودیت‌ها و کمبود‌ها، مسائلی‌ست که باید بدون فوت وقت در تمامی شهرها در دستور کار باشد.
او با بیان اینکه برخوردارسازی شهر از یک بافت معماری کارآمد با ظاهری زیبا باید جزو اولویت‌های شهرسازی باشد، اضافه کرد: ساماندهی پهنه‌های حاشیه شهری مشابه مراکز شهرها و خارج کردن این محلات از بافت روستایی، در کنار کارآمدی برای خود مردم منطقه، می‌تواند نقش اساسی در پروژه بازآفرینی شهری و همچنین جلب گردشگران و به همان میزان افزایش ماندگاری آن‌ها در منطقه داشته باشد.
این کارشناس، پشتیبانی از مدیریت شهری با اعتبارات لازم را امری ضروری دانست و افزود: هدایت بافت‌های فرسوده شهری و بازآفرینی به سمت یک زندگی معقول و راحت برای مردم چارچوب‌های معین و مشخصی دارد که در این راستا نباید از توانمندی و ظرفیت ساکنین این محلات غافل ماند.
مهدوی بسیاری از محلات اردبیل را معرفی کرد که نیاز مبرمی به بازآفرینی داشته و باید تعیین تکلیف شوند و در این باره توضیح داد: محلات ناکارآمد شهری که در عین پرجمعیت بودن امکانات عمرانی و رفاهی ندارند، می‌بایست در اولویت راه و شهرسازی و شهرداری اردبیل باشند.
ساماندهی پروژه‌های عمرانی در دستور کار است
موسی کنعان‌پور مدیرکل دفتر فنی استانداری اردبیل در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل گفت: ساماندهی پروژه‌های عمرانی در نقاط مختلف شهری به ویژه در مناطق حاشیه ای و بافت‌های فرسوده شهری که در ردیف مناطق بازآفرینی قرار گرفته‌اند در دستور کار استانداری بوده و به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ گردیده است.
کنعان‌پور با اشاره به اینکه، براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سال‌های قبل احیای بافت‌های ناکارآمد شهری در شهر‌های اردبیل، مشگین‌شهر، پارس‌آباد، بیله‌سوار، گرمی و خلخال مورد توجه قرار گرفته و مطالعه گردیده است، تصریح کرد: ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی علی‌الخصوص در حاشیه شهرها، علاوه بر آنکه به بافت ناموزون شهری منجر می‌شود، باعث مقاوم سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله می شوند.
۴۰ پروژه‌ای که هنوز به سرانجام نرسیده است
طبق گفته مدیرکل دفتر فنی استانداری اردبیل از سال گذشته ۴۰ پروژه عمرانی در مناطق حاشیه ای استان آغاز شده که عملیات اجرایی آن‌ها تا امروز ادامه داشته و هنوز با وجود تخصیص اعتبارات به وقت و لازم، به سرانجام نرسیده است.
مدیرکل دفتر فنی استانداری اردبیل گفت: در سال گذشته تعداد ۴۰ پروژه عمرانی در زیرساخت بافت حاشیه شهری و مناطق مهم در دستور کار بوده است که برخی از این پروژه‌ها به خوبی به سرانجام رسیده و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
کنعان‌پور افزود: میزان کل اعتبارات اختصاص یافته به این پروژه‌ها چیزی حدود ۳۹۲ میلیارد ریال بوده است.
او تصریح کرد: این میزان اعتبارات در قالب ۴۰ پروژه عمرانی شامل ۱۷ مورد در اردبیل، ۱۵ پروژه مستقل در مشگین‌شهر و ۸ پروژه مستقل در شهرستان پارس‌آباد بوده که در دست اقدام می‌باشد.
لزوم ساماندهی مناطق حاشیه برای مهار آسیب‌های اجتماعی
شفیع شفیعی معاون امور اجتماعی استاندار اردبیل در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل اظهار داشت: ساماندهی مناطق حاشیه شهری با هدف مهار و کنترل آسیب‌های اجتماعی یکی از مسائلی است که باید در کلانشهر‌ها به خوبی به آن پرداخت شود.
شفیعی گفت: به دلیل محدودیت در امرار معاش، نبود امکانات کافی برای یک زندگی راحت و آسان، دوری از امکانات و خدمات شهری و عمرانی و بسیاری از عوامل دیگر، سبب گسترش آسیب‌های اجتماعی در مناطق مختلف شهری به ویژه در سکونتگاه‌های غیررسمی می‌شود.
او ضمن تشریح اهداف امور اجتماعی استان برای مهار حداکثری آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه شهری اضافه کرد: برگزاری کارگاه‌های مداوم با خروجی موثر، آموزش دبیریاران برای ارائه توضیحات لازم در خصوص آسیب‌های اجتماعی و عواقب این آسیب‌ها و آگاه‌سازی مردم مناطق محروم و حاشیه‌نشین از پیامد‌های خانمان‌سوز ناهنجاری‌های اجتماعی از قبیل اعتیاد و... از جمله برنامه‌هایی است که در این راستا در سطح استان اجرا می‌شود.
این مقام مسئول گسترش آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه شهر را امری غیرقابل انکار دانست و تصریح کرد: در این زمینه تنها یک نهاد یا یک سازمان دولتی موظف نیست، بلکه زنجیره‌ای از ارگان‌های مختلف اجتماعی، شهری و فرهنگی در کنترل و مهار حداکثری این موضوع دخیل هستند که در این زمینه وظیفه سنگین بر دوش شهرداری و شهرسازی است.
به عقیده شفیعی در صورت فراهم‌سازی هرگونه امکانات رفاهی، اجتماعی و خدماتی در پهنه‌های حاشیه شهر و مناطق سکونتی غیررسمی، می‌توان تا حد قابل توجهی از گسترش و شیوع ناهنجاری‌های اجتماعی در منطقه جلوگیری کرد.
معاون امور اجتماعی استاندار با تاکید بر حفظ کرامت مردم مناطق حاشیه نشین افزود: هر منطقه حاشیه‌ای مرکز شیوع آسیب‌های اجتماعی نبوده و هر مرکز شهری عاری از هرگونه از این آسیب‌ها نیست، پس اگر گا‌ها با چنین ناهنجاری‌های اجتماعی در منطقه مواجه می‌شویم نباید به صورت آنی در خصوص این موضوع تصمیم بگیریم، چرا که این مهم در برخورد اول نیاز به مطالعه دقیق، تحقیق میدانی و کسب اطلاعات لازم دارد.
اختصاص ۳۹ میلیارد تومان برای بازآفرینی بافت‌های فرسوده
شهرام باباخانی معاون مسکن و بازآفرینی راه و شهرسازی استان اردبیل، در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل گفت: طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ میزان اعتبار اختصاص یافته برای بازآفرینی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری در نقاط مختلف استان معادل ۳۹ میلیارد تومان بوده است.
او با بیان اینکه این اعتبار برای ۴۰ پروژه اختصاص یافته است، افزود: طرح و پروژه بازآفرینی شهری استان اردبیل در قالب طرح‌های مستقل در سه شهر استان در حال اجراست که هدف از اجرای این طرح ساماندهی و پوشش حداکثری مناطق حاشیه و ناکارآمد استان می‌باشد.
معاون مسکن و بازآفرینی راه و شهرسازی استان تصریح کرد: عمده پروژه‌های بازآفرینی شهری اردبیل در قالب روبنای ساختمان‌ها و بهسازی معابر و توانمندسازی در حال اجراست.
باباخانی بیان کرد: مطالعه دقیق مناطق مستعد بازآفرینی توسط راه و شهرسازی، شهرداری و امور شهری انجام می‌شود که در صورت مثبت بودن تمامی نظرات، بازدید‌های میدانی از یک منطقه صورت گرفته و بعد از انجام مراحل لازم نسبت به اصلاح بافت فرسوده اقدام می‌گردد.
به گفته باباخانی اهمیت بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری در ارائه یک قاب زیبا از معماری شهری، به قدری زیاد است که باید سالانه بخش اعظم و مهمی از اعتبارات شهرسازی به این موضوع تخصیص یابد.
او با اشاره به مشارکت مردمی در اجرای موفق طرح و پروژه بازآفرینی شهری در استان اردبیل و شهر‌های مشخص شده، اظهار کرد: اگر مشارکت مردم در احیای بافت‌های فرسوده با سازمان‌های موظف این حوزه همراه باشد، بی‌شک احیای این بافت‌ها و بهسازی محلات قدیمی شهر با شتاب قابل توجهی انجام می‌گیرد، چرا که خود مردم در تشخیص سود و منفعت خود بهتر از هر سازمان یا نهاد دیگری می‌توانند پیشگام بوده و پروژه‌های مربوطه را به خوبی با کمک سازمان‌های مشخص به انجام برسانند.
امکاناتی که کفاف محرومیت‌زدایی را نمی‌دهد
بازآفرینی یک مقوله جدا و محرومیت‌زدایی موضوعی جداست، یعنی وقتی در منطقه‌ای شروع به حذف پهنه‌های ناکارآمد شهری شده و معماری نوین شهری جایگزین معماری کهنه گردد، در واقع یک سری عملیات در قالب پروژه بازآفرینی شهری انجام شده است.
اما محرومیت‌زدایی هنگامی اتفاق می‌افتد که بتوان در کنار داشتن یک بافت شهری منظم، تمامی امکانات رفاهی، تفریحی، خدماتی، اجتماعی و عمرانی را نیز، در یک نقطه از داخل یا خارج شهر برای مردم آن منطقه فراهم ساخت.
احصای نیاز‌های مردم یک منطقه محروم و کم‌برخوردار نخستین گامی است که می‌توان در راستای محرومیت‌زدایی در یک منطقه برداشت و باید توجه داشته باشیم که استان اردبیل هم، مناطق کمی ندارد که در این عرصه هنوز هم از بسیاری از امکانات زیرساختی و رفاهی به عنوان مثال "راه مناسب" برای رفت و آمد و عبور و مرور آسان، محروم هستند.
ناگفته نماند که امروزه در کنار راه و شهرسازی، شهرداری و سایر نهاد‌های مسئول در این حوزه بسیج سازندگی نیز، همگام با مردم و مسئولان در ساخت و اصلاح بافت شهری در حرکت است، که این موضوع در رابطه با ساخت یک شهر آرمانی و بی‌نیاز و به دور از هرگونه محرومیت بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
کلام آخر؛
زدودن غبار محرومیت از چهره شهرها، تحقق حتمی توسعه شهری در یک منطقه، برخوردارسازی مردم مناطق حاشیه و محروم از خدمات شهری به میزان مردم مرکزنشین شهر و بسیاری از موارد دیگر، همه در قالب یک طرح و پروژه با نام بازآفرینی شهری اتفاق می‌افتد، که اهمیت این پروژه و اقدام زمانی مشخص می‌شود که در کنار داشتن مردمانی بی‌نیاز، از یک شهر زیبا با بافت و معماری به روز نیز برخوردار باشیم.
گزارش از نوشین سلامت
انتهای پیام/س
