چه چیزی باعث انقراض دایناسورها شد؟

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، سال‌ها است دانشمندان پذیرفته اند برخورد یک شهاب سنگ با زمین در حدود ۶۶ میلیون سال پیش منجر به انقراض دایناسور‌ها شد.

اما در مورد آنکه بعد از آن دقیقاً چه بر سر سیاره‌ی ما و ساکنان ماقبل تاریخی اش آمد، نظریات زیادی مطرح شده. بعضی این نظریه را مطرح کرده اند که بعد از برخورد شهاب سنگ، ابری از دود و غبار کره‌ی زمین را فرا گرفت و مانع از رسیدن نور خورشید به آن شد، مسأله‌ای که باعث منجمد شدن کره‌ی زمین و در نتیجه، انقراض دایناسور‌ها شد. اما بعضی هم معتقدند انتشار گاز‌های سمی به دلیل فوران آتشفشان‌ها در سرتاسر دنیا یا حتی یک فاجعه‌ی بزرگ‌تر بود که به انقراض دایناسور‌ها انجامید.

با این حال به تازگی تحقیقی در نشریه‌ی علمی Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده که علت این اتفاق را منجمد شدن کره زمین بیان کرده.

طبق یافته‌های این تحقیق، شهاب سنگ چیکسولوب که در زمان برخورد با زمین بیشتر از ۹/۵ کیلومتر عرض داشته، باعث آتش سوزی‌های عظیمی به گستردگی هزاران کیلومتر، وقوع یک سونامی عظیم به بلندای ۱/۶ کیلومتر و انتشار میلیارد‌ها تن گوگرد در جو زمین شد. این غبار گازی جلوی رسیدن نور خورشید را گرفت و باعث منجمد شدن کره زمین و از بین رفتن دایناسور‌ها شد.

به گفته‌ی شون گیولیک، نویسنده‌ی مسئول پژوهش ذکر شده، در واقع دایناسور‌ها ابتدا سوختند و بعد منجمد شدند.

بررسی گودال چیکسولوب

برای درک بهتر آنچه در آن روز مصیبت بار بر سر سیاره‌ی ما آمد، دانشمندان دست اندرکار در این تحقیق، دست به یک بررسی عمقی در گودال شهاب سنگی چیکسولوب زدند، که کاری دشوار و چالش برانگیزی بود، چرا که این گودال تا عمق ۱۹/۳ کیلومتری خلیج مکزیک ادامه دارد.

گیولیک و همکارش، جوانا مورگان، در سال ۲۰۱۶ چند نمونه سنگ از این گودال جمع آوری کردند. این نمونه‌ها از بخشی از گودال جمع آوری شدند که بلافاصله بعد از برخورد شهاب سنگ، در آنجا سنگ و غبار ته نشین شده بود. پیش از آن، هیچ سنگی از این منطقه استخراج نشده بود.

گیولیک و مورگان ۳ سال بعدی را صرف تجزیه و تحلیل نمونه‌ها کردند تا از منظر زمین شناختی، فهرستی به ترتیب زمانی از وقایعی تهیه کنند که بعد از برخورد شهاب سنگ با سیاره زمین رخ داد.

به گفته‌ی گیولیک، فهرست به دست آمده، وقایعی را در بر می‌گیرد که او و همکارش موفق به بازیابی آن‌ها از درون مرکز وقوع انفجار شده اند.

شهاب سنگ با قدرت ۱۰ میلیارد بمب اتمی با زمین برخورد کرد

فهرست به دست آمده از وقایع رخ داده به ترتیب زمانی به شرح زیر است:

ظرف یک دقیقه‌ی برخورد، شهاب سنگ حفره‌ای به پهنای حدوداً ۱۶۱ کیلومتر در کف دریا به وجود آورده بود که از آن سنگ مذاب و گاز‌های بسیار داغ به بیرون می‌جوشید. محتویات این حفره‌ی در حال جوش و خروش به هوا پرتاب شد و ستونی از مواد به بلندای یک کوه از آن بیرون زد.

این ستون ظرف چند دقیقه از هم فرو پاشید و به شکل قله‌های موج دار جامدی از مواد مذاب و مملوء از سنگ در آمد. بعد از آن، روی این قله‌ها را رفته رفته سنگ، مقادیری خاک سوخته و ذغال چوبی پوشاند که با امواج اقیانوس به آنجا رسیده بود.

به گفته‌ی محققان، وجود ذغال وقوع آتش سوزی‌های گسترده‌ای که بعد از برخورد شهاب سنگ رخ دادند را ثابت می‌کند؛ برخی از این آتش سوزی‌ها احتمالاً هزاران کیلومتر دورتر از محل گودال شهاب سنگی آغاز شدند.

محققان قدرت این شهاب سنگ را معادل ۱۰ میلیارد عدد از بمب‌های اتمی استفاده شده در جنگ جهانی دوم تخمین زده اند.

به گفته‌ی گیولیک، این سنگ آسمانی، زمین اطرافش را تبخیر کرده و آب اقیانوس را در محل برخورد با سرعت یک هواپیمای جت به حرکت درآورده بود. از حرکت آب اقیانوس، یک سونامی به بلندای صد‌ها متر به وجود آمد که تا پیش از فروکش کردن، تا محل ایالت ایلینوی امروزی آمریکا پیش رفت.

این شهاب سنگ با سرعتی بیش از ۱۹/۳ کیلومتر در ثانیه به زمین رسیده بود، به همین دلیل حتی دایناسور‌هایی که بیشتر از ۱۶۰۰ کیلومتر از محل برخورد فاصله داشتند هم احتمالاً بعد از برخورد سنگ آسمانی خیلی زود در اثر حرارت ناشی از این اتفاق از بین رفتند.

در حقیقت، هر موجود زنده‌ای تا شعاع ۱۵۰۰ کیلومتری محل برخورد، پیش از آنکه چیز زیادی از اتفاق رخ داده دستگیرش شود، به خاکستر تبدیل شد.

در اثر برخورد شهاب سنگ میلیارد‌ها تن گوگرد وارد جو زمین شد

دایناسور‌ها تنها موجوداتی نبودند که بعد از برخورد چیکسولوب منقرض شدند. پتروسور‌های بالدار و شکارچیان دریایی‌ای مثل موساسور‌ها و پلسیوسور‌ها و ۷۵ درصد از حیات روی کره زمین هم به کلی از میان رفتند.

گرچه بیشتر موجودات در دمای نزدیک به صفر تلف شدند، اما انقراض جمعی‌ای که آن را با شهاب سنگ ذکر شده مرتبط می‌دانیم، احتمالاً نتیجه‌ی آنچه بوده که در جو زمین به دلیل برخورد شهاب سنگ رخ داد.

به گفته تیم تحقیقاتی گیولیک، برخورد شهاب سنگ باعث تبخیر شدن سنگ‌هایی شد که مملوء از گوگرد بودند. این مسأله انتشار غباری از گوگرد گازی در هوا را به دنبال داشت که مانع از رسیدن نور خورشید و باعث منجمد شدن کره زمین شد.

وجود مقادیر زیادی ماسه سنگ، سنگ آهک و گرانیت و در عین حال، فقدان سنگ‌های حاوی گوگرد در نمونه‌های استخراج شده از گودال چیکسولوب، دانشمندان را به این نتیجه رساند. چون سنگ‌های نزدیک به محل برخورد قاعدتاً باید مملوء از گوگرد باشند. طبق تخمین‌های دانشمندان، دست کم ۳۵۷ میلیارد تن (معادل ۳۲۵ میلیارد تن متریک) گاز گوگرد وارد جو زمین شد.

برای اینکه تصور دقیق تری پیدا کنید باید بدانید میزان گوگرد انتشار یافته از فوران مرگبار آتشفشان کراکاتوآ در سال ۱۸۸۳، به اندازه‌ی یک چهارم گوگردی بود که در نتیجه‌ی برخورد شهاب سنگ ذکر شده وارد جو زمین شد. فوران این آتشفشان به مدت ۵ سال دمای زمین را تا حدود منفی ۱۶/۵ درجه سانتیگراد کاهش داد.

به گفته‌ی گیولیک، برخورد شهاب سنگ چیکسولوب قریب به یقین آثاری بلند مدت‌تر از آتشفشان کراکاتوآ داشته.

به گفته‌ی گیولیک، بعد از برخورد این سنگ آسمانی، دمای هوای کره زمین به دلیل غبار گوگردی‌ای که آن را احاطه کرده بود، رو به کاهش گذاشت.

به گفته‌ی او، سیاره زمین احتمالاً دیگر از فضا شبیه به آن تیله‌ی آبی رنگ همیشگی نبود و شاید دو دهه طول کشید تا دوباره کاملاً عاری از غبار شود.

منبع: روزیاتو

انتهای پیام/