ماجرای خواندنی ۸ روزی که طی آن ۲۵۰۰ کیلومتر از خاک ایران آزاد شد

به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتیگروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، همزمان با پایان عملیات طریق القدس، تلاش برای اجرای عملیات بعدی و جلوگیری از قدرت تصمیم‌گیری، تجدید سازمان و تقویت روحیه دشمن آغاز شد.

پس از مدت‌ها بحث و بررسی، منطقه غرب دزفول به دلایلی همچون تناسب یگان‌های خودی با وسعت این منطقه، تناسب شرایط طبیعی غرب دزفول با نیروی رزم قوای پیاده و برخی دلایل دیگر برای انجام این عملیات انتخاب شد.

طرح ریزی این عملیات از اواسط آبان ۱۳۶۰ آغاز شده بود و پس از تلاش‌های مستمر و خستگی ناپذیر و انجام مشورت‌ها و هماهنگی‌های گسترده، میان فرماندهان نظامی، سرانجام طرح عملیاتی شماره ۱ فتح المبین در اواخر دی ماه همان سال آماده شد.

روز ۱۳ بهمن ۱۳۶۰ طی نشستی مشترک میان فرماندهان سپاه و ارتش طرح یادشده به یگان‌های عمده اجرایی ابلاغ و متعاقب دریافت اطلاعات جدید در ۳۰ بهمن همان سال، طرح اولیه بازنگری شده و طرح شماره ۲ در ۱۳ اسفند انتشار یافت.

ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز دوشنبه ۲ فروردین ۱۳۶۱ بود که یکی از بزرگترین عملیات‌های تاریخ دفاع مقدس با رمز یازهرا (س) در منطقه غرب شوش و اندیمشک آغاز شد.

در این عملیات قرارگاه مرکزی کربلا با فرماندهی مشترک نیروی زمینی ارتش و سپاه پاسداران، هدایت کلی عملیات را بر عهده داشت و چهار قرارگاه فرعی قدس، نصر، فجر و فتح تحت امر آن بودند که در مجموع حدود ۱۰۰ گردان از سپاه و ۳۵ گردان از ارتش در عملیات شرکت کردند. همچنین واحد‌هایی از توپخانه، هوانیروز و نیروی هوایی ارتش، مهندسی جهاد سازندگی و مهندسی سپاه و ارتش، پشتیبانی عملیات را بر عهده داشتند.

مرحله اول

در محور قرارگاه قدس؛ تیپ ۱۴ امام حسین (ع) در جناح راست موفق شد طی حرکتی از شمال غرب و غرب رودخانه چیخواب ضمن تصرف منطقه عین خوش، عقبه دشمن در این محور را مسدود کند.

در محور قرارگاه نصر، یگان‌های عمل کننده در ساعت ۰۱:۳۰ بامداد با دشمن درگیر شدند. در حالی که واحد‌های ارتش بعثی در این محور به شدت مقاومت می‌کردند، یک گردان از تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) تا اعماق خطوط دشمن نفوذ کرده و قرارگاه توپخانه دشمن را به تصرف درآورد. در نتیجه، یگان‌های دیگر این قرارگاه موفق شدند مواضع اصلی پدافندی دشمن در شمال محور پل نادری، سرخه فلیه، سرخه صالح و تپه چشمه، کوت کاپون، سه راهی قهوه‌خانه و تپه شاوریه را به تصرف درآورند.

در محور قرارگاه فجر؛ به دلیل مستحکم بودن خطوط پدافندی، حجم انبوه آتش و هوشیاری دشمن نسبت به جهت تک و نیز انسداد اکثر راهکار‌های پیش‌بینی شده، نیرو‌های این قرارگاه با روشن شدن هوا به موقعیت اولیه خود بازگشتند.

در محور قرارگاه فتح؛ ماموریت این قرارگاه در آغاز عملیات، تنها به اعزام گروه‌های "آرپی‌جی‌زن" برای شکار تانک‌های دشمن محدود شد. برهمین اساس گروه‌های مورد نظر اعزام شدند و توانستند حدود ۲۰ تانک و نفربر را منهدم کنند.

مرحله دوم

این مرحله در تاریخ ۴ فروردین آغاز شد؛ در این مرحله، ماموریت اصلی به عهده قرارگاه فتح بود تا با تصرف تنگه رقابیه، عقبه لشکر ۱ دشمن را تهدید کند و ضمن تهدید عقبه نیرو‌های عراقی در منطقه قرارگاه فجر، موجب کاهش فشار دشمن به قرارگاه قدس شود.

قرارگاه‌های نصر و قدس نیز در این مرحله ماموریت داشتند تا با ترسیم خطوط پدافندی خود، در مقابل پاتک‌های دشمن مقاومت کنند.

همچنین، قرارگاه فجر همچون مرحله اول عملیات ماموریت داشت تا به منظور جلب توجه دشمن، به انجام عملیات ایذایی بپردازد و ذهن فرماندهان عراقی را از محور اصلی عملیات منحرف کند.

قرارگاه فتح از دو محور عملیات خود را آغاز کرد. یک تیپ پیاده به همراه یک گردان زرهی با هدف تصرف ارتفاعات رقابیه، از حاشیه تنگه رقابیه و آب گرفتگی وارد عمل شدند و دو تیپ نیز محور اصلی حرکت خود را تنگه ذلیجان قرار دادند و در نتیجه موفق شدند تنگه رقابیه، ارتفاعات رقابیه و میشداغ را به همراه تعداد زیادی تجهیزات سنگین دشمن به تصرف درآورند.

در پی این حرکت، نیرو‌های عراقی از فشار خود در محور عین خوش کاسته و پاتک‌های سنگین را متوجه منطقه رقابیه کردند و به رغم این که خطوط پدافندی نیرو‌های خودی در داخل تنگه تا آستانه سقوط پیش رفت، لیکن مقاومت رزمندگان باعث حفظ و تامین اهداف این مرحله شد.

مرحله سوم

فرماندهان سپاه و ارتش پس از کسب نتایج موفقیت آمیز در مرحله دوم عملیات، به این نتیجه رسیدند که نیرو‌های دشمن به دلیل از هم پاشیدگی سازمان و گسستگی در سیستم فرماندهی خود، احتمالاً از منطقه عملیاتی فرار خواهند کرد. به همین خاطر تصمیم گرفته شد هرچه سریع‌تر با انجام عملیات دیگری، قوای دشمن منهدم و خطوط پدافندی قوای خودی تصحیح و تقویت شود.

بر همین اساس، پس از طراحی مانور این مرحله از عملیات، نیرو‌های خودی در بامداد روز هفتم حمله خود را آغاز کردند و همان گونه که پیش‌بینی می‌شد، دشمن برای در امان ماندن از انهدام و اسارت نیروهایش، بسیاری از مواضع خود را به ناچار ترک کرده و به انتهای خطوط پدافندی خود در منطقه عقب‌نشینی کرد.

مرحله چهارم

در هشتمین روز ماه، قرارگاه نصر، منطقه تصرف شده در شرق ارتفاعات تینه را پاک‌سازی کرد و پس از آن به کمک قرارگاه قدس شتافت.

قرارگاه قدس که در روز گذشته ارتفاعات ۲۰۲ تنگه ابوغریب را به تصرف درآورده بود، می‌کوشید از فرار نیرو‌های در حال عقب‌نشینی عراق جلوگیری کند. قرارگاه فجر نیز مسئولیت پاک‌سازی منطقه متصرفه خود را بر عهده داشت.

همچنین، نیرو‌های قرارگاه فتح ضمن عبور از تنگه ذلیجان به سمت برغازه و دوسلک، موفق شدند این دو منطقه را به تصرف درآورده و با نیرو‌های قرارگاه نصر الحاق کرده و سپس به سمت مرز‌های بین‌المللی پیش‌روی کنند.

در مجموع، طی این مرحله از عملیات، ارتفاعات تینه، دوسلک و برغازه به تصرف کامل درآمدند و دشمن به غرب رودخانه دویریج و تپه ۱۸۲ عقب رانده شد.

نتایج

در نتیجه این عملیات ۲۵۰۰ کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی شامل ده‌ها بخش و روستا، سایت ۴ و ۵ رادار، جاده دزفول - دهلران و بخش‌های دیگری آزاد شدند و نیرو‌های خودی به مرز در منطقه غرب شوش و دزفول نزدیک شدند. همچنین شهر‌های دزفول، اندیمشک و شوش و مراکز مهم نظامی مانند پایگاه هوایی دزفول از تیررس توپخانه دشمن خارج و نیرو‌های ایرانی به چاه‌های نفت ابوقریب در ارتفاعات تینه دست پیدا کردند.

در این عملیات بیش از ۴ لشکر، ۳۶۱ تانک و نفربر، ۱۸ هواپیما، ۳۰۰ خودرو، ۵۰ توپ و ۳۰ دستگاه مهندسی ارتش بعث منهدم شد.

همچنین ۳۲۰ تانک و نفربر، ۵۰۰ خودرو، ۱۶۵ توپ، ۵۰ دستگاه مهندسی و مقادیر زیادی سلاح و تجهیزات انفرادی به در اختیار نیرو‌های ایرانی قرار گرفت و بیش از ۱۵۰۰۰ نفر از نیرو‌های عراقی به اسارت در آمدند.

بسیاری بر این باورند که این عملیات نقطه عطف جنگ ایران و عراق است که در نهایت منجر به بیرون راندن نیرو‌های بعثی از بخش بزرگی از خاک خوزستان شد.

انتهای پیام/