تاکنون ریالی از درآمد حاصل از فروش نفت برای توسعه حمل و نقل ریلی اختصاص داده نشده است

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،  برنامه گفتگوی ویژه خبری امشب (یکشنبه، ۱۱ آذر ماه) با موضوع توسعه حمل و نقل ریلی فرصت‌ها و چالش‌ها برگزار شد.

سعید محمدزاده، معاون وزیر راه در امور حمل و نقل ریلی با بیان اینکه در ۵ سال اخیر یکی از اقداماتی که به کمک دولت و مجلس انجام دادیم توجه ویژه به حمل و نقل ریلی بود، گفت: در توسعه زیرساخت، برنامه‌ای تدوین شد تا به موجب آن، پروژه‌های ریلی که پیشرفت زیادی داشتند و از اهمیت بالایی هم برخوردار بودند، به اتمام برسند.

وی ادامه داد:‌ بر همین اساس پروژه‌های ریلی ۵ مرکز استان کرمانشاه، همدان، ارومیه، رشت و اتصال جدید شهر تبریز در اولویت قرار گرفتند. تبریز دارای خطوط ریلی بود اما خط جدید زمان رسیدن به این شهر را ۵ ساعت کوتاه خواهد کرد.

محمد زاده با بیان اینکه رفع گلوگاه‌های ظرفیتی مهمترین اقدام سازمان حمل و نقل ریلی بوده است، گفت: ایجاد خط دوم، احداث ایستگاه‌ها در طول مسیر‌ها و دو خطه کردن خطوط موجود از پروژه‌های در دست احداث است. خط چابهار به زاهدان از پروژه‌های مهم کشور است. خط دورود- خرم آباد به اندیمشک و پروژه مرز خسروی هم از پروژه‌های در حال ساخت است. خط میانه به اردبیل هم از پروژه‌هایی است که پس از اتمام ۵ پروژه اولویت‌دار در اولویت قرار می‌گیرد. به طور کلی در سال‌های اخیر هزار کیلومتر خط دوم به حمل و نقل ریلی کشور اضافه شده است.

قلی الله قلی زاده، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت خطوط ریلی گفت: حمل و نقل ریلی به دلیل ارزانی و کاهش مصرف سوخت مزایای ملی زیادی دارد لذا در اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری مورد توجه جدی قرار گرفته است، اما متاسفانه به اندازه‌ای که لازم بود به این صنعت توجه نشده است. علاوه بر بودجه تخصیصی دولت، قرار شد یک درصد درآمد حاصل از فروش کل نفت برای توسعه حمل و نقل ریلی در نظر گرفته شود که متاسفانه تاکنون ریالی به آن اختصاص داده نشده است.

نماینده کلیبر، خدا آفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی افزود: طبق ماده ۷۰ قانون الحاقی مجلس شورای اسلامی قرار شد ۱۰ درصد از محل فروش گازوئیل مستقیما از حساب خزانه به توسعه حمل و نقل ریلی اختصاص داده شود که متاسفانه این قانون هم اجرایی نشد.

محمدزاده علت اجرایی نشدن قانون مجلس شورای اسلامی را تفاوت در برداشت مسئولان از این قانون دانست و گفت: برخی از مسئولان تصور کردند مراد از این قانون، ۱۰ درصد از افزایش قیمت گازوئیل است.

قلی زاده با اشاره به اقدامات کمیسیون عمران مجلس گفت: به دلیل اجرایی نشدن این قانون از ریاست سازمان برنامه و بودجه، وزیر راه و شهرسازی، وزیر نفت، مسئول خزانه‌داری کل کشور، رئیس دیوان محاسبات و مسئولان دیگر برای حضور در کمیسیون عمران دعوت کردیم و مذاکرات مفصلی انجام شد و نهایتاً به خاطر عدم اجرای قانون ماده ۲۰۶ اعمال و گزارش آن به صحن مجلس  ارائه شد.

محمدزاده ادامه داد: اگر به آمار حمل بار توسط خطوط ریلی توجه کنیم در سال ۸۴، ۱۹/۵ میلیارد تن کیلومتر بار توسط خطوط ریلی جابه‌جا شد که در سال ۹۲ به ۲۲ میلیارد تن کیلومتر رسید. یعنی ظرف ۸ سال تنها ۳ میلیارد تن کیلومتر ظرفیت حمل و نقل ریلی افزایش یافته بود. اما در سال ۹۶ این مقدار به را ۳۰.۵ میلیارد تن کیلومتر جابه‌جایی بار توسط حمل و نقل ریلی رسیده‌ایم. سازمان بهینه سازی مصرف سوخت جابه‌جایی هر تن کیلومتر توسط حمل و نقل ریلی را صرفه‌جویی ۳۵ سی سی سوخت اعلام کرده است. اگر قیمت سوخت را ۷۰ سنت در نظر بگیریم حدود نیم میلیارد دلار صرفه‌جویی سوخت داشته‌ایم.

حسین قماشی رئیس انجمن صنایع ریلی کشور در این برنامه گفت: شرکت‌های سازنده صنایع ریلی، ظرفیت بالایی برای تولید و ارائه خدمات در کشور دارند. به طوری که در ده سال گذشته پتانسیل خوبی در شرکت‌های تولیدکننده ایجاد شد. ما امروزه قادر هستیم بیش از ۶۰% لوکوموتیو را در داخل کشور تولید کنیم و به راحتی تا ۸۰ درصد آن را هم خواهیم ساخت در حالی که چند سال قبل این توانایی در حدود ۱۵ درصد بود.
قماشی با بیان اینکه ظرفیت بلا استفاده در شرکت‌های سازنده صنایع ریلی وجود دارد گفت: برخی از کارخانه‌ها با ۵۰ درصد ظرفیت، فعالیت می‌کنند. دلیل آن هم بیشتر موضوع عدم تأمین نقدینگی کافی و تامین مالی بوده است. مطالباتی هم از دولت بابت انجام پروژه‌ها داریم به هر حال پیش پرداخت‌ها کفاف تولید را نمی‌دهد و تولید کننده هم مستقیماً نمی‌تواند سرمایه گذار پروژه‌ها باشد.

محمدزاده در خصوص توسعه خطوط ریلی گفت: متولی بخش زیرساخت ریلی در همه کشور‌های دنیا دولت است. دلیل آن هم مقدار قابل توجه سرمایه ایست که برای توسعه حمل و نقل ریلی لازم است. حتی در بخش ناوگان هم سرمایه‌گذار اصلی دولت است. در حوزه قیمت گذاری خدمات هم دولت سعی می‌کند قیمت‌ها را پایین نگه دارد. اگرچه این پایین بودن قیمت برای شرکت‌های ریلی به صرفه نیست، ولی در سطح ملی با کاهش مصرف سوخت موجب توسعه ملی پایدار خواهد شد.

معاون وزیر راه در امور حمل و نقل ریلی با بیان اینکه ما باید به دنبال ایجاد مزیت برای سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل ریلی باشیم، افزود: در این زمینه مجلس شورای اسلامی اقداماتی را انجام داد. به شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران اجازه داده شد تا سرمایه‌گذاری در حوزه حمل و نقل ریلی را تضمین کند. همچنین در برنامه ششم توسعه مقرر شد سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل ریلی مانند سرمایه گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته تلقی شود. مجموعه این اقدامات منجر به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه حمل و نقل ریلی شد. 

محمدزاده، معاون وزیر راه و مدیر عامل شرکت راه آهن در ادامه برنامه با اشاره به اینکه چند گلوگاه وجود دارد و آن اینکه به مبدأ یا مقصد بار حجیم وصل نیستیم گفت: در سال ۹۸ با حمایت مجلس و دولت یکی از موضوعات جدی اتصال ریل به مراکز انبوه بار خواهد بود، اگر اتصال حدود ۲۰۰ کیلومتر خطوط آنتنی را در شبکه برقرار کنیم ۲۰ میلیون تن یعنی ۱۴ میلیارد تن کیلومتر بار بر روی ریل اضافه می‌شود، که باعث ۲۰۰ میلیون دلار صرفه جویی در سوخت می‌شود.

وی با اشاره به اینکه متوسط عمر ناوگان ریلی در بخش مسافری زیر ۳۰ سال و در بخش باری ۳۰ تا ۳۳ سال است، افزود: ناوگان‌های ما بعد از اورهال، بازسازی و نوسازی مجددا به بهره برداری می‌رسند، در مورد ناوگان مسافری دستورالعمل جدی داریم که باید بعد از ۳۰ سال نوسازی و بازسازی صورت گیرد، اگر این امر صورت نگیرد مانع حرکت خواهیم شد.

مدیر عامل شرکت راه آهن با بیان اینکه امروزه وضعیت در حوزه ریلی خیلی متفاوت شده است، خاطرنشان کرد: ما از سهم دولت برای حمایت از بخش خصوصی استفاده می‌کنیم، اولین محصول ریل امسال از سوی شرکت ذوب آهن به دست ما رسیده است، در تامین تجهیزات از داخل کشور از جهت توان مهندسی در سطح خیلی بالایی قرار داریم، در بخشهای تک صنعت ریلی ما جزو ۵ کشور اول دنیاست که تمام تجهیزات توسط بخش خصوصی تولید می‌شود.

مدیر عامل شرکت راه آهن با اشاره به اینکه ما حتی یک واگن مسافری و باری خرید نداریم گفت: براساس اصل ۴۴ واگن‌ها به بخش خصوصی واگذار شده است، صنعت حمل و نقل ریلی جذاب و پر بازده نبوده است که خریدار توان خرید نقدی و فروشنده توان فروش اقساطی را داشته باشد، در روسیه فروشنده روس به صورت اقساط ۵ ساله و بدون دریافت پیش پرداخت واگن خود را می‌فروشد، مطابق تبصره ۱۸ قانون بودجه بستری برای خرید این واگن‌ها توسط بخش خصوصی فراهم شده است، در سال ۹۵ رئیس جمهور دستور تشکیل شرکت لیزینگ را دادند تا به کمک منابع صندوق توسعه از یکی از بانک‌ها سپرده گذاری کنیم.

معاون وزیر راه با اشاره به اینکه مزیت ریل در ارزان بودن آن است، عنوان کرد: در طی ۵ سال گذشته توجه جدی به حمل و نقل ریلی شده است، در روسیه و آلمان به ترتیب ۸۷ و ۲۰ درصد بار بر روی ریل است، اما در ایران به ۱۳ درصد رسیده است، در برنامه پنج ساله ششم توسعه این ظرفیت باید به ۳۰ درصد در بخش بار و ۲۰ درصد در حوزه مسافری برسیم لذا سهم ریل را افزایش داده ایم، در بازار کشور باید توسط بخش خصوصی ۵۰۰ میلیارد تومان برای خرید ناوگان از داخل کشور اوراق سکوک منتشر شود.

معاون وزیر راه با اشاره به اینکه مطابق تبصره ۱۸ چندین تفاهم نامه امضا شده است، افزود: برای تولید ریل در ایران تلاش‌های زیادی شده است و وزارت راه سعی در بومی کردن آن دارد.

قلی زاده تصریح کرد: دلیل فروش نرفتن محصولات داخل و واردات واگن‌های روسی این است که بانک‌ها نقش خود و حمایتشان از تولید کنندگان را ایفا نمی‌کنند، بانک‌ها خودشان به بنگاه داری روی آورده‌اند.

عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به اینکه متاسفانه به اندازه‌ای که لازم بود به صنعت حمل و نقل ریلی توجه نشده است، گفت: مقرر شده تا یک درصد درآمد حاصل از فروش کل نفت برای توسعه حمل و نقل ریلی در نظر گرفته شود که متاسفانه تاکنون ریالی به آن اختصاص داده نشده است. ناوگان موجود ظرفیت ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تن بار را دارد، اما تنها از ۴۵ میلیون تن استفاده شده است، دولت باید ارتباط بین بخشی را ایجاد کند تا عملیات‌ها به نتیجه برسد.

غضنفر صفاری راد قائم مقام شرکت واگن سازی پارس نیز طی ارتباط تلفنی ادامه داد: واگن سازی پارس در حال حاضر با ۳۰ درصد ظرفیت در ساخت مشغول به کار است، اما توان رفع نیازمندی‌های ریلی مسافری و باری کشور را داریم.

وی بیان کرد: البته یکی از مشکلات و موانع بر سر راه بهره برداری از ظرفیت کامل را می‌توان اعطاء تسهیلات ارزان قیمت به بهره برداران عنوان کرد، مانع بعدی عدم توسعه زیر ساخت برای بهره برداری از واگن‌های تولیدی است البته عدم توجه به توان تولید داخل از سوی دولت را هم نباید فراموش کرد طول عمر واگن‌های تولید داخل حدوداً دو برابر واگن‌های وارداتی روسی است.

قماشی رئیس انجمن صنایع ریلی با اشاره به اینکه از پتانسیل‌های کشور برای تامین نقدینگی به خوبی بهره نمی‌بریم، افزود: حلقه‌های زیادی برای بهره برداری توسعه صنعت ریلی کشور وجود دارد البته بهره برداری و توسعه این بخش نیازمند تامین مالی لازم است.

انتهای پیام/