حنای یزد در سایه‌ بی توجهی رنگ می‌بازد

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد ؛ اگر به شهر یزد سفر و از خیابان کاشانی گذر کرده باشید حتما بوی خوش حنا از کوچه‌ مازاری‌ها به مشامتان رسیده است ، البته شاید این بو برای خیلی‌ها نا آشنا باشد، چرا که امروزه به این گیاه پر خاصیت کمتر توجه می‌شود.

مازاری، کلمه‌ای نه چندان آشنا، نام یکی از پیشه‌های قدیمی یزد است که مردمان این دیار بیش از ۷۰۰ سال است که این پیشه را از اجدادیانشان به ارث برده و زنده نگاه داشته اند.

ماز به معنای چرخ نورد است و از آنجایی که سنگ مازاری کار ساییدن برگ خشک شده‌ی حنا را انجام می‌داده از این شغل به نام مازاری یاد می‌شود.

کارگاه‌های مازاری در کوچه‌ی مازاری‌ها قدمتی ۱۰۰ ساله دارند و نسل به نسل این پیشه‌ی اجدادی را حفظ کرده و نگذاشته اند که سنگ‌های آن از حرکت بایستند.

یزد، تنها منطقه مناسب برای ساییدن حنا در کشور

به یکی از کارگاه‌های حناسایی رفتیم اتابکی که نسل پنجمی است این کارگاه را می‌چرخاند در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد گفت: حنا در پهنه‌ آسیا فقط در استان یزد و کشور هند تولید می‌شود، اما حنای صد در صد طبیعی را فقط در استان یزد می توان یافت.

اتابکی افزود: برگ خشک حنا به وسیله دوسنگ که یکی به صورت ثابت در زیر قرار گرفته و سنگی که بر روی آن می‌چرخد ساییده می‌شود.

وی ادامه داد: در قدیم این سنگ به وسیله چهارپایانی مثل گاو و شتر چرخانیده می‌شد، اما امروزه و با پیشرفت تکنولوژی این کار به وسیله موتور الکتریکی انجام می‌شود.

با پیشرفت تکنولوژی هرچند چهارپایان جای خود را به موتور‌های برقی دادند، اما همچنان برگ حنا به وسیله همان سنگ‌های قدیم ساییده می‌شود و تاکنون هیچ وسیله‌ی صنعتی نتوانسته جای آن را بگیرد چراکه گیاه حنا به نور و گرما حساس است و در صورت مجاورت با آن کیفیت خود را از دست می‌دهد.

در سال ۱۳۰۲ اولین کارگاه مازاری در کوچه مازاری‌ها بنا شد و اکنون بیش از ۱۰ کارگاه با قدمت ۱۰۰ ساله در کوچه مازاری‌ها مشغول به فعالیت اند.

استان یزد به دلیل شرایط آب و هوایی و اقلیم خاص منطقه محیط مناسبی برای کاشت و پرورش گیاه حنا نیست به همین دلیل این گیاه در شهر‌های جنوبی کشور از جمله کرمان کاشت و برداشت و در نهایت خشک می‌شود و برای سایید و فراوری به مازاری‌های یزد فرستاده می‌شود.

ولی از آنجایی که حنا گیاهی حساس به نور و گرما و البته رطوبت است اقلیم خشک یزد تنها جای مناسب برای ساییدن این گیاه است.

مواد ارگانیک جای خود را به مواد شیمیایی داده اند

حنا از خاصیت دارویی بالایی برخوردار است، به همین جهت در صنعت دارویی، آرایشی و بهداشتی طرفداران زیادی در خارج از مرز‌ها دارد، اما با این وجود مردم کمتر اطلاعاتی از آن دارند و یا با وجود اطلاع از خواص آن باز هم مواد آرایشی شیمیایی را را ترجیح می‌دهند.

رضایی، دارنده مقاله علمی در رابطه با خواص حنا در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد  مصرف اصلی حنا را برای تقویت و رنگ کردن مو و ناخن دانست و افزود: در حال حاضر حنا به صورت خام در کارخانه‌های شامپوسازی و داروسازی‌ها مصرف می‌شود.

وی اظهار کرد: به دنبال تغییر فرهنگ و آداب و رسوم در کشورمان، مصرف حنا بین مردم به شدت کاهش یافته و جای خود را به رنگ‌های شیمیایی داده است، ولی به‌تازگی اروپایی‌ها به مواد ارگانیک روی آورده ‏‏اند.

وی تصریح کرد: متاسفانه استقبال از این ماده طبیعی در نسل جدید به دلیل بی اطلاعی یا نداشتن تمایل به مصرف آن، بسیار کاهش یافته و جز قشر خاصی که طرفدار مواد طبیعی و ارگانیک هستند، کمتر از آن استفاده می‌شود.

رضایی گفت: به‌تازگی، موفق به تولید رنگ موی طبیعی از حنا با تنوع رنگی شده که به علاقه‌مندان این امکان را می دهد که علاوه بر انتخاب رنگ دلخواه خود، از آن در تقویت مو نیز بهره ببرند.

علاوه بر همه‌ی این‌ها گذر مازاری‌ها و کارگاه‌های آن با این قدمت تاریخی به محلی گردشگر پذیر در استان یزد تبدیل شده است.

استقبال گردشگران از گذر مازاری ها

دانش یزدی کارشناس میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد گفت: در سال ۹۱ کوچه‌ی مازاری‌ها و چند کارگاه مازاری که قدمت آن به دوره ی قاجار برمی گردد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

دانش افزود: این پیشه و این کارگاه‌های سنتی ظرفیت تبدیل شدن به قطب گردشگری یزد را دارا هستند در همین راستا اداره میراث فرهنگی یزد گردشگران داخلی و خارجی که به استان یزد سفر می‌کنند را به بازدید از این مکان هدایت می‌کنند.

وی ادامه داد: متاسفانه با این‌که گردشگران داخلی و خارجی از این کوچه بازدید دارند، وضعیت سیما و منظر آن نابسامان و آشفته بود لذا در راستای تداوم و تقویت مشاغل سنتی و مرمت ابنیه مرتبط با آن ها، گذر مازاری ها با هدف بسترسازی برای تشویق مالکین در حفظ، مرمت و توسعه پیشه حناسابی و ابنیه مربوط بدان، توسط شهرداری یزد و با مشارکت مالکین و کسبه گذر  باز زنده سازی و ساماندهی شد.

وی ادامه داد: مطمئنا گردشگران زیادی از این کوچه، رستوران ها و مازاری های آن بازدید می کنند و این نوع کارها به نفع اشتغال شهر و در جهت رونق اقتصادی کل شهر است.

انتهای پیام/ص

گزارش از؛ سعیده صدیقی